Các giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại việt nam trong thời gian tới

CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
Më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi.
ChiÕn lîc më cöa ®Ó ®a dÇn nÒn kinh tÕ níc ta h¬n
nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ®· ®îc §¶ng vµ
Nhµ níc ta chñ tr¬ng thùc hiÖn c¸ch ®©y h¬n 13 n¨m.
Mét trong nhiÒu néi dung quan träng cña chÝnh s¸ch më cö
lµ chñ tr¬ng thu hót vèn ®Çu t cña níc ngoµi vµ ®Æc biÖt
quan träng lµ chÝnh s¸ch thu hót vèn trùc tiÕp cña níc
ngoµi vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cã vai trß
then chèt trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam.
Thu hót ®Çu t níc ngoµi vµo lÜnh vùc ph¸t triÓn hµng
xuÊt khÈu kh«ng chØ nh»m t¨ng thªm vèn cho ®Çu t ph¸t
triÓn s¶n xuÊt mµ cßn t¹o thªm nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm
cho ngêi lao ®éng, cung cÊp cho níc nh÷ng m¸y mãc kü
thuËt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ tiªn tiÕn, s¶n xuÊt ra nhiÒu
mÆt hµng cã chÊt lîng cao, gãp phÇn t¨ng kim ng¹ch xuÊt
khÈu cña ®Êt níc, t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ gãp phÇn æn
®Þnh nÒn tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc gia, thóc ®Èy kinh tÕ
ph¸t triÓn …
ChÝnh v× vËy, viÖc x©y dùng m«i trêng ®Çu t hÊp
dÉn ®Ó thu hót vèn ®Çu t thÞ trêng cña níc ngoµi vµo
lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cã vai trß v« cïng quan
träng trong viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tríc
thÒm thÕ kû 21. §ång thêi còng lµ nh©n tè quan träng ®Ó
®a ®Êt níc ta tõ mét quèc gia nghÌo nµn l¹c hËu trë thµnh
1 níc c«ng nghiÖp ®Ó ®a chñ tr¬ng cña §¶ng ta x©y dùng
1
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
1 níc ViÖt Nam giµu m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh sau
trë thµnh hiÖn thùc.
2. Môc ®Ých chuyªn ®Ò
Môc ®Ých nghiªn cøu nh»m ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vµ
ph©n tÝch tæng thÓ vÒ ®Æc ®iÓm, xu híng ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cña
ViÖt Nam.
Nghiªn cøu thùc tr¹ng, x¸c ®Þnh tiÒm n¨ng xuÊt khÈu
hµng ho¸ cña ViÖt Nam nãi chung vµ cña c¸c doanh
nghiÖp cã vèn §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam nãi
riªng. Tõ néi dung nghiªn cøu vÒ nh÷ng thuËn lîi vµ khã
kh¨n trong qu¸ tr×nh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ ®Ó rót ra
nh÷ng bµi häc thùc tiÔn gãp phÇn nhá bÐ vµo c«ng cuéc
hµng xuÊt khÈu cña níc nhµ. Qua ®©y lµm s¸ng tá qu¸
tr×nh thu hót cã kÕt qu¶ vèn §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i
ViÖt Nam.
Chuyªn ®Ò ph©n tÝch cô thÓ m«i trêng ®Çu ë níc ta,
chñ tr¬ng t¨ng cêng ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña c¶ níc
nãi chung vµ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn §Çu
t trùc tiÕp níc ngoµi nãi riªng. Qua ®ã nh»m ®a ra nh÷ng
®Ò xuÊt ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn §Çu t
trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam trong thêi gian tíi.
3. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
Chuyªn ®Ò ®îc x©y dùng vµ tr×nh bµy trªn c¬ së c¸c
ph¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc xuÊt nhËp khÈu hµng
ho¸. Dïng ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp, thèng kª vµ
2
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
kh¸i qu¸t hÕt ®èi tîng nghiªn cøu ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu
®Ò ra.
4. KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò
Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc c¸c tµi liÖu
tham kh¶o…chuyªn ®Ò gåm ba ch¬ng:
Ch¬ng I: Nh÷ng lý luËn chung vÒ vai trß cña ®Çu
t trùc tiÕp níc ngoµi ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp
khÈu hµng ho¸
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu
cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi t¹i ViÖt Nam trong thêi gian võa qua.
Ch¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy ho¹t
®éng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t
trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam trong thêi gian tíi.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nµy em ®· lu«n
nhËn ®îc sù gióp ®ì chØ b¶o tËn t×nh cña TS. Lª ThÞ Anh
V©n; TS. §µo V¨n H¶i cïng c¸c c« chó c«ng t¸c t¹i Vô §Çu
t - Bé Th¬ng m¹i. Qua ®©y em xin göi lêi c¶m ¬n ch©n
thµnh tíi c¸c c«, c¸c chó. KÝnh chóc c¸c c«, c¸c chó cã søc
khoÎ vµ c«ng t¸c tèt.
Ch¬ng I
Nh÷ng lý luËn chung vÒ vai trß cña ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng
ho¸
3
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
I. §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµ ho¹t ®éng xuÊt
nhËp khÈu
1. §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
1.1 Kh¸i niÖm.
 Kh¸i niÖm ®Çu t.
Cã nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ ®Çu t
Cã quan niÖm cho r»ng
§Çu t theo nghÜa réng, cã thÓ hiÓu lµ qu¸ tr×nh bá
vèn (bao gåm c¶ tiÒn, nguån lùc, thêi gian trÝ tuÖ, c«ng
nghÖ…) ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých hay môc tiªu nhÊt ®Þnh
nµo ®ã. Nh÷ng môc tiªu nµy cã thÓ lµ môc tiªu chÝnh trÞ,
kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi …vµ còng cã khi chØ lµ qóa tr×nh
bá vèn (tiÒn, nh©n lùc, nguyªn liÖu, c«ng nghÖ… )vµo c¸c
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh»m môc ®Ých thu lîi
nhuËn. §©y ®îc xem nh b¶n chÊt c¬ b¶n cña ho¹t ®éng
®Çu t. Cã thÓ nãi trong ho¹t ®éng kinh tÕ kh«ng cã kinh
nghiÖm ®Çu t kh«ng v× lîi nhuËn.
C¸c nhµ kinh tÕ cho r»ng:
§Çu t nãi chung lµ sù hy sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i
®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu hót vÒ c¸c
kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh t¬ng lai, lín h¬n c¸c nguån lùc ®· bá
ra ®Ó ®¹t ®îc c¸c kÕt qu¶ ®ã.
Nguån lùc ®ã cã thÓ lµ tiÒn, lµ tµi nguyªn thiªn nhiªn,
lµ lao ®éng vµ trÝ tuÖ
Nh÷ng kÕt qu¶ ®ã cã thÓ lµ sù t¨ng thªm c¸c tµi s¶n
tµi chÝnh (tiÒn, vèn), tµi s¶n vËt chÊt (nhµ m¸y, ®êng
x¸…) tµi s¶n trÝ tuÖ (tr×nh ®é v¨n ho¸, chuyªn m«n,
4
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
khoa häc kü thuËt. ..) vµ nguån nh©n lùc cã ®iÒu kiÖn
®Ó lµm viÖc cã n¨ng suÊt trong nÒn s¶n xuÊt x· héi.
Cho dï ®Çu t ®îc quan niÖm nh thÕ nµo th× b¶n chÊt
®Ých thùc cña ho¹t ®éng ®Çu t vÉn lµ sù øng tríc mét lîng
vèn nhÊt ®Þnh (díi d¹ng tiÒn hay hiÖn vËt, hoÆc s¸ng chÕ
ph¸t minh, d©y chuyÒn c«ng nghÖ…) ®Ó t¹o c¸c yÕu tè
vËt chÊt vµ lao ®éng, hoµn thµnh nªn ho¹t ®éng kinh
doanh: mua m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn liÖu, thuª mín
nh©n c«ng…nh»m thu hót l¹i mét lîng lín sau h¬n mét
kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. §©y lµ ho¹t ®éng thêng
xuyªn cña mäi nÒn kinh tÕ vµ lµ nÒn t¶ng cña sù ph¸t
triÓn cña x· héi lo¹i ngêi.
§Çu t níc ngoµi lµ viÖc c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n níc
ngoµi ®a vµo trong níc vèn díi d¹ng tiÒn hoÆc hiÖn vËt ®-
îc níc nhËn ®Çu t chÊp nhËn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh thu
lîi nhuËn.
 §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI - Foreign Disect
Investmert)
§Çu t trùc tiÕp lµ ho¹t ®éng ®Çu t mµ ngêi cã vèn
tham gia trùc tiÕp vµo qóa tr×nh ®iÒu hµnh c¸c ho¹t
®éng s¶n xuÊt - kinh doanh, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt
qu¶, cïng hëng lîi vµ cïng chia sÏ rñi ro tuú theo kÕt qu¶
cña ho¹t ®éng kinh doanh vµ ph©n vèn gãp. §©y lµ lo¹i
h×nh ®Çu t kh¸ phæ biÕn hiÖn nay.
Hay theo ®iÒu 1 ch¬ng I cña luËt ®Çu t níc ngoµi
ngµy 12/11/1996 quy ®Þnh: “§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ
viÖc nhµ ®Çu t níc ngoµi ®a vµo ViÖt Nam vèn b»ng tiÒn
5
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
mÆt hoÆc bÊt kú tµi s¶n nµo ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng
®Çu t theo quy ®Þnh cña luËt nµy”.
 §Æc ®iÓm cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
- §©y lµ h×nh thøc ®Çu t b»ng vèn cña t nh©n do c¸c
chñ ®Çu t tù quyÕt ®Þnh ®Çu t, quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt
kinh doanh vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lç l·i. H×nh thøc
nµy mang tÝnh kh¶ thi cao, khèng cã nh÷ng rµng buéc vÒ
chÝnh trÞ, kh«ng ®Ó l¹i g¸nh nÆng nî nÇn cho kinh tÕ.
- Chñ ®Çu t níc ngoµi ®iÒu hµnh toµn bé mäi ho¹t
®éng ®Çu t nÕu doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi hoÆc
tham gia ®iÒu hµnh doanh nghiÖp liªn doanh tuú theo tû
lÖ vèn gãp cña m×nh.
- Th«ng qua ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, níc chñ nhµ cã
thÓ tiÕp cËn ®îc c«ng nghÖ, kü thuËt tiªn tiÕn, häc hái
kinh nghiÖm qu¶n lý… lµ nh÷ng môc tiªu mµ c¸c h×nh
thøc kh¸c kh«ng gi¶i quyÕt ®îc.
- Nguån vèn ®Çu t nµy kh«ng chØ bao gåm vèn ®Çu
t ban ®Çu cña chñ ®Çu t díi h×nh thøc vèn ph¸p ®Þnh vµ
trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña nã cßn bao gåm c¶ vèn vay
cña doanh nghiÖp ®Ó triÓn khai hoÆc më réng dù ¸n còng
nh vèn ®Çu t tõ nguån lîi nhuËn thu ®îc.
VÒ thùc chÊt, FDI lµ sù ®Çu t cña c¸c c«ng ty nh»m
x©y dùng c¸c c¬ së, c¸c chi nh¸nh ë níc ngoµi vµ lµm chñ
toµn bé hay tõng phÇn c¬ së ®ã. ChØ cã ®iÒu ë ®©y chñ
®Çu t ph¶i ®ãng gãp mét lîng vèn ®ñ lín, ®ñ ®Ó hä cã
quyÒn tham gia vµo viÖc qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chÞu
tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.
6
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
1.2 Lîi thÕ do ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi mang l¹i
Nh ®· nãi ë trªn, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ h×nh
thøc ®em l¹i lîi Ých cho c¶ hai bªn ®Çu t vµ bªn nhËn ®Çu
t. Tuy nhiªn do tÝnh chÊt cña ®Ò tµi nªn bµi viÕt chØ tËp
trungvµo ph©n tÝch u thÕ do ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
mang l¹i cho bªn nh©n ®Çu t .
 §Çu t trùc tiÕp nø¬c ngoµi t¹i ViÖt Nam gãp phÇn
chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ ®Êt níc.
NÒn kinh tÕ níc ta vèn chñ yÕu dùa vµo s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp lµ chÝnh vµ ®Êt níc ph¶i tr¶i qua thêi kú chiÕn
tranh kÐo dµi ®· lµm cho ®êi sèng cu¶ nh©n d©n v« cïng
khã kh¨n, gian khæ.
Tõ khi §¶ng vµ Nhµ níc ta thùc hiÖn chñ tr¬ng “§æi
míi” nÒn kinh tÕ xo¸ bá c¬ chÕ qu¶n lý kÕ ho¹ch ho¸
mang nÆng tÝnh tËp trung quan liªu bao cÊp sang chÕ ®é
kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa th×
nÒn kinh tÕ trong níc ®· dÇn dÇn biÕn ®æi. Tríc ®©y níc
ta lµ mét níc chñ yÕu sèng b»ng n«ng nghiÖp mµ hµng
n¨m vÉn thiÕu ¨n, tõ khi thùc hiÖn “ ®æi míi” nÒn kinh tÕ
®· cã biÕn ®æi to lín… Nh©n d©n kh«ng cßn c¶nh ®ãi
c¬m, r¸ch ¸o mµ ®Êt níc l¹i cã l¬ng thùc d thõa ®Ó xuÊt
khÈu…§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn
tÝch cùc ®Õn nÒn kinh tÕ níc ta, gãp phÇn vµo viÖc t¨ng
trëng kinh tÕ, t¨ng thu nh¹p cho ngêi d©n lao ®éng, gãp
phÇn thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh kinh tÕ lín cña §¶ng vµ
Nhµ níc ®¹t kÕt qu¶ tÝch cùc, trong ®ã cã ch¬ng tr×nh
chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ ®Êt níc.
7
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
ChuyÓn dÞch c¬ c¸u kinh tÕ cã mét vai trß hÕt søc
quan träng trong chiÕn lù¬c ph¸t triÓn kinh tÕ l©u dµi cña
mét quèc gia lµ mét gi¶i ph¸p ®îc x©y dùng ë tÇm vÜ m«
mµ c«ng cô chñ yÕu lµ nh÷ng biÖn ph¸p m¹nh mÏ cña Nhµ
níc th«ng qua nh÷ng chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt.
Bªn c¹nh ®ã muèn cho chuyÓn dÞch c¬ c©ó kinh tÕ thµnh
c«ng th× nh÷ng yÕu tè nh: Vèn ®Çu t, m¸y mãc kü thuËt
vµ c«ng nghÖ, nh©n tè cña con ngêi… cÇn ®îc quan t©m
vµ ph¸t triÓn. Nh÷ng yªu tè gióp cho viÖc chuyÓn dÞch c¬
cÊu kinh tÕ thµnh c«ng mét mÆt ph¶i dùa vµo néi lùc cña
®Êt níc lµ chÝnh, song bªn c¹nh ®ã còng cÇn tranh thñ
nh÷ng ®iÌu kiÖn thuËn lîi tõ bªn ngoµi ®Ó ph¸t triÓn kinh
tÕ ®Êt níc xu thÕ nµy kh«ng chØ ®îc níc ta vËn dông mµ
cßn ®îc nhiÒu quèc gi¸ trªn thÕ giíi triÓn khai.
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ kh«ng chØ cã chuyÓn
dÞch c¬ cÊu theo ngµnh nghÒ mµ cßn chuyÓn dÞch c¬ cÊu
theo vïng l·nh thæ ®Ó sao cho sù ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng
trong mét níc ®îc ®ång ®Òu, t¹o nh÷ng yÕu tè ®Ó c¸c
vïng ph¸t huy hÕt nh÷ng tiÒm n¨ng s½n cã, gãp phÇn vµo
viÖc chung cña c¶ níc.
 §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam gãp phÇn t¨ng
vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn vµ t¨ng thu nhËp quèc d©n.
Theo nguyªn lý chung, muèn cã t¨ng trëng cao ph¶i cã
®Çu t cao hay nãi c¸ch kh¸c: ®Çu t quyÕt ®Þnh t¨ng tr-
ëng. Mét sè quèc gia khi tiÕn hµnh ®Çu t ®Ó ph¸t triÓn
kinh tÕ ®Òu ph¶i dùa vµo 2nguån chñ yÕu lµ nguån vèn
trong níc vµ nguån vèn cña níc ngoµi. Nguån vèn trong níc
8
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
lµ do tÝch luü tõ néi t¹i nÒn kinh tÕ cã ®îc; nguån vèn tõ
bªn ngoµi lµ do ®i vay cña c¸c níc vµ c¸c tæ chøc tµi
chÝnh quèc tÕ, nguån viÖn trî kh«ng hoµn l¹i vµ nguån
quan träng nhÊt lµ tõ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
 §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam gãp phÇn trang
bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn cho nÒn kinh tÕ quèc
d©n.
Kh¶ n¨ng vèn cã cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi mang l¹i
nh÷ng ®ãng gãp quan träng cho viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh
tÕ Ban chÊp hµnh trung ¬ng kho¸ VII cã nªu: “¦u tiªn cho
®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, nhÊt lµ nh÷ng c«ng ty ®a quèc
gia vµ xuyªn quèc gia tÇm cì thÕ giíi ®Ó tranh thñ chuyÓn
giao c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh tiªn tiÕn
më lèi vµo thÞ trêng khu vùc vµ quèc tÕ…” (1)
§Ó cô thÓ ho¸ luËt ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi n¨m
1996, NghÞ ®Þnh 12CP ngµy 18./12/1997 cã nªu: “ ChÝnh
phñ níc CHXHCN ViÖt Nam t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ b¶o
hé c¸c quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña bªn chuyÓn giao c«ng
nghÖ ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn….(14)
PhÝa ®èi t¸c ViÖt Nam tham gia c¸c dù ¸n liªn doanh
phÇn gãp vèn cña phÝa ViÖt Nam chñ yÕu lµ ®Êt ®ai, nhµ
xëng mµ phÇn nhµ xëng khi gãp l¹i ë t×nh tr¹ng cò n¸t vµ
mét phÇn rÊt nhá lµ vèn b»ng tiÒn.
Ngîc l¹i ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi phÇn
vèn gãp vµo liªn doanh l¹i chñ yÕu lµ hiÖn kim b»ng ngo¹i
tÖ hiÖn vËt lµ thiÕt bÞ, m¸y mãc kü thuËt vµ c«ng nghÖ,
b¶o quyÒn, b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ.
9
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
PhÇn ®ãng gãp cña níc ngoµi nªu trªn lµ nh÷ng lÜnh
vùc mµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam vèn rÊt thiÕu vµ rÊt cÇn
®ùoc bæ sung ®Ó thùc hiÖn chiÕn lîc CNH vµ H§H ®Êt n-
íc.
Ph¸t triÓn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam lµ con
®êng ng¾n nhÊt vµ hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ
®Êt níc. §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi tµi ViÖt Nam hiÖn nay
®îc më réng víi nhiÒu h×nh thøc ®Çu t nh h×nh thøc hîp
t¸c liªn doanh gåm phÝa ®èi t¸c ViÖt Nam vµ mét hoÆc
nhiÒu ®èi t¸c níc ngoµi hay mét ®èi t¸c phÝa ViÖt Nam;
h×nh thøc ®Çu t víi 100% vèn lµ cña níc ngoµi...
Khi c¸c dù ¸n ®Çu t ®îc thùc hiÖn th× còng lµ lóc c¸c
nhµ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®a c¸c thiÕt bÞ kü thuËt
d©y chuyÒn m¸y mãc vµ c«ng nghÖ …vµo ViÖt Nam ®Ó
s¶n xuÊt - kinh doanh. §i liÒn víi m¸y mãc hiÖn ®¹i lµ quy
tr×nh c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó vËn hµnh s¶n xuÊt kinh
doanh. Nh÷ng ngêi tiÕp qu¶n ®Ó thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh
doanh Êy cã mét sè rÊt Ýt lµ ngêi níc ngoµi, sè cßn l¹i hÇu
hÕt lµ ngêi ViÖt Nam. §©y lµ mét thêi c¬ quan träng ®Ó
lùc lîng lao ®éng cña chóng ta tiÕp cËn víi thiÕt bÞ m¸y
mãc hiÖn ®¹i vµ c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn cña thÕ giíi
Trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, quy tr×nh c«ng nghÖ tiªn
tiÕn ®· gióp cho c¸c liªn doanh s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n
phÈm cã chÊt lîng cao phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng trong
níc vµ phôc vô cho xuÊt khÈu. §©y lµ mét ®ãng gãp tÝch
cùc cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
10
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
t¹i ViÖt Nam vµo ch¬ng tr×nh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ
hµng xuÊt khÈu mµ §¶ng vµ Nhµ níc ta ®Ò ra
 §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam gãp phÇn ®µo
t¹o nh©n lùc, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.
ChuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ trêng ®· cã
t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi mäi tÇng líp trong x· héi níc ta, tõ
c¸c c¬ quan nhµ níc c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh ®Õn
nh÷ng ngêi lao ®éng …§Ó dÇn phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng
th× viÖc tæ chøc l¹i bé m¸y lµm viÖc, ®Æc biÖt tæ chøc
l¹i bé m¸y trong s¶n xuÊt kinh doanh ®· ®îc c¸c ®¬n vÞ
quan t©m gi¶i quyÕt.
Tõ thùc tÕ cña viÖc chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý trong
nh÷ng n¨m qua cho thÊy:
- Thø nhÊt: Khi s¾p xÕp l¹i tæ chøc bé m¸y s¶n xuÊt
kinh doanh cho phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng ®· dÉn tíi mét
t×nh h×nh chung cu¶ c¸c ®¬n vÞ nµy lµ mét lîng lao
®éng ®¸ng kÓ ®a ra mµ c¸c ®¬n vÞ kh«ng cã kh¶ n¨ng
bè trÝ ®îc.
- Thø hai: §Ó thùc hiÖn chñ tr¬ng b×nh ®¼ng trong
s¶n xuÊt kinh doanh, Nhµ níc kh«ng thÓ tiÕp tôc bï lç cho
c¸c ®¬n vÞ lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ mµ cã híng ®Ó c¸c
®¬n vÞ nµy s¸t nhËp hoÆc tuyªn bè ph¸ s¶n vµ nh vËy tÊt
yÕu sÏ dÉn tíi t×nh tr¹ng mét sè lín lao ®éng sÏ kh«ng cã
viÖc lµm.
- Thø ba: Mét m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh
theo c¬ chÕ thÞ trêng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp vµ ngêi lao
®éng cña ViÖt Nam ta cßn hÕt søc míi mÎ nhu cÇu ®µo t¹o
11
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt cho ngêi lao ®éng, tõ
c¸n bé qu¶n lý ®Õn nh÷ng ngêi lao ®éng cã tay nghÒ
chuyªn m«n sao cho phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng lµ mét
nhu cÇu ®ßi hái cã tÝnh chÊt kh¸ch quan vµ cÊp b¸ch cña
nÒn kinh tÕ níc ta.
§Ó ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cÊp thiÕt cña nÒn kinh tÕ,
trong ®ã cã viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng,
®µo t¹o mét líp ngêi míi cã tr×nh ®é nghiÖp vô, cã tay
nghÖ kü thuËt phï hîp víi ®ßi hëi cña nhiÖm vô s¶n xuÊt ,
kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ trêng th× ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi t¹i ViÖt Nam trong thêi gian võa qua ®îc triÓn khai
cho thÊy ®· gãp pµn ®¾c lùc vµo viÖc ®µo t¹o mét ®éi
ngò ®«ng ®¶o nh÷ng nhµ qu¶n lý, nh÷ng ngêi lao ®éng
cã tr×nh ®é kü thuËt, cã tay nghÒ cao vµ gi¶i quyÕt ®îc
nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.
Tõ chÝnh s¸ch më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i,
t¨ng cêng thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· më ra
nh÷ng c¬ héi míi ®Ó lùc lîng lao ®éng trong níc ta tiÕp
cËn víi ph¬ng thøc qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh theo c¬ chÕ thÞ
trêng. §ång thêi ngêi lao ®éng níc ta cÇn ®îc ®µo t¹o,
trang bÞ nh÷ng kü n¨ng vËn hµnh ®èi víi c¸c lo¹i m¸y mãc
vµ quy tr×nh c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña thÕ giíi mµ tríc ®ã
cha cã ®iÒu kiÖn biÕt tíi.
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi triÓn khai ®· thu hót hµng
tr¨m ngh×n lao ®éng cã viÖc lµm cæn ®Þnh, cã thu nhËp
b×nh qu©n kh¸ cao so víi thu nhËp b×nh qu©n cña nêi lao
12
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
®éng kh¸c trong níc, t¹o ra sù æn ®Þnh vÒ ®êi sèng kinh
tÕ x· héi níc nhµ.
 §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam nh÷ng n¨m
qua ®· ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo nguån thu ng©n s¸ch cña
Nhµ níc.
Thùc hiÖn qu¶n lý theo c¬ chÕ thÞ trêng, nguån thu vÒ
tµi chÝnh bæ sung vµo ng©n s¸ch nhµ níc ®· cã nhiÒu
thay ®æi. PhÇn lín nh÷ng kho¶n nép vµo ng©n s¸ch tríc
®©y cña c¸c doanh nghiÖp nay ®· thay b»ng c¸c lo¹i
thuÕ. §Ó duy tr× tõ mäi ho¹t ®éng cña c¬ quan nhµ níc
bao gåm c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn tõ TW ®Õn cÊp qu¶n
lý phêng x· ; duy tr× ho¹t ®éng cña c¸c lùc lîng vò trang
®Õn c¸c hÖ thèng gi¸o dôc ®µo t¹o, d¹y nghÒ, hÖ thèng
an ninh x· héi…tÊt c¶ phÇn lín ®Òu tr«ng chê vµo nguån
thu ng©n s¸ch quèc gia.
Nguån thu ng© s¸ch nhµ níc kh«ng nh÷ng trang tr¶i
cho c¸c nhu cÇu trªn mµ cßn ®ãng gãp mét phÇn ®¸ng kÓ
vµo vèn ®Çu t nhµ níc ®Çu t cho c¸c c«ng tr×nh x©y
dùng c¬ b¶n , c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng, gãp phÇn vµo
c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt níc.
Theo niªn gi¸m thèng kª n¨m 1999 cho thÊy nguån thu
vµo ng©n s¸ch nhµ níc gåm nh÷ng nguån lín nh: Nguån
thu tõ thuÕ chiÕn mét tû träng lín, thuÕ tõ khu vùc kinh
tÕ nhµ níc vµ khu vùc kinh tÕ t nh©n, thuÕ tõ kinh tÕ TW
vµ kinh tÕ ®Þa ph¬ng, thu tõ c¸c ngµnh: s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp, xuÊt nhËp khÈu …§Æc biÖt kho¶n thu tõ c¸c doanh
nghiÖp cã vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi nh÷ng n¨m gÇn
13
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
®©y ®· dÇn dÉn chiÕm tû lÖ ®¸ng kÓ trong tæng c¸c
kh¶n thu tõ ng©n s¸ch nhµ níc ta. N¨m 1997 chiÕm 7% vµ
n¨m 1998 chiÕm 8,4%.
2. Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
2.1 Kh¸i niÖm.
Doanh nghiÖp lµ chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp, cã t c¸ch
ph¸p nh©n, thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trªn thÞ tr-
êng nh»m môc ®Ých lµm t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n cña chñ së
h÷u.
Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ
doanh nghiÖp sö dông vèn díi d¹ng tiÒn hoÆc hiÖn vËt cña
c¸c tæ chøc c¸ nh©n nø¬c ngoµi vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh nh»m thu lîi nhuËn.
2.2 Ph©n lo¹i doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi
§Çu t níc ngoµi ®îc th«ng qua nhiÒu h×nh thøc nh hîp
®ång hîp t¸c kinh doanh; doanh nghiÖp liªn doanh, doanh
nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ngoµi; hîp ®ång x©y dùng -
kinh doanh - chuyÓn giao (BOT); hîp ®ång ph©n chia s¶n
phÈm (PSC) cho thuª thiÕt bÞ.
Ngoµi ra c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi cßn ®îc ®Çu t vµo
c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghÖ cao díi
c¸c h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh, liªn doanh
hoÆc doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi.
Díi ®©y sÏ lµ hai lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã vèn ®Çu
t trùc tiÕp níc ngoµi phæ biÓn nhÊt.
14
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
 Liªn doanh: Lµ h×nh thøc ®Çu t do 2 bªn cïng nhau
gãp vèn theo 1 tû lÖ nhÊt ®Þnh ®Ó thµnh lËp mét doanh
nghiÖp míi cã héi ®ång qu¶n trÞ vµ ban gi¸m ®èc ®iÒu
hµnh riªng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp, ¨n chia lîi nhuËn vµ g¸nh chÞu
rñi ro theo tû lÖ vèn gãp.
VÒ thùc chÊt ®©y lµ sù chung vèn gi÷a nhµ ®Çu t
trùc tiÕp níc ngoµi víi nhµ ®Çu t níc së t¹i ®Ó h×nh thµnh
nªn mét doanh nghiÖp thèng nhÊt vÒ c¬ cÊu tæ chøc, kinh
tÕ kü thuËt. Nãi cô thÓ h¬n, ®ã lµ sù gãp riªng thµnh mét
vèn chung, t¹o nªn mét c¬ së vËt chÊt chung ®Ó thùc hiÖn
mét nhiÖm vô chung, cïng hëng l·i vµ chia sÏ rñi ro theo
phÇn vèn gãp.
H×nh thøc nµy thêng ®îc tiÕn hµnh khi c¶ 2 bªn cïng
cã lîi. §ã lµ lóc mµ nhµ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cÇn dùa
vµo ®èi t¸c nø¬c së t¹i ®Ó cã thÓ tiÕp xóc víi m«i trêng
®Çu t míi khi mµ hä cha thËt sù hiÓu biÕt nhiÒu vÒ nã,
mét n¬i mµ tuy høa hÑn nhiÒu tiÒm n¨ng nhng rÊt cã thÓ
còng Èn chøa nhiÒu rñi ro vµ nguy c¬.
H×nh thøc liªn doanh còng gióp cho c¸c chñ ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi cã thÓ nhanh chãng gi¶i quyÕt c¸c thñ tôc
cÇn thiªts cho viÖc ®Çu t. Cã thÓ nãi b»ng h×nh thøc nµu
hä ®· t¹o ra ®îc mét ‘tay trong”, ngêi am hiÓu vÒ luËt
ph¸p, th«ng lÖ vµ tËp qu¸n cña níc së t¹i, vµ lµ mét yÕu tè
quan träng gióp hä nhanh chãng thùc hiÖn ®îc nguyÖn
väng ®Çu t cña m×nh, ®iÒu mµ mét m×nh hä khã cã thÓ
thùc hiÖn ®îc. Cßn nhµ ®Çu t trong níc cÇn ®ñ vãn ®Ó hä
15
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
®îc phÐp kinh doanh trong nh÷ng ngµnh nghÒ cã møc vèn
tèi thiÓu theo quy ®Þnh cÇn khoa häc c«ng nghÖ vµ c¶
kinh nghiÖm qu¶n lý, th«ng tin vÒ thÞ trêng, vÒ b¹n
hµng.. .Do ®ã h×nh thøc hïn vèn kinh doanh lµ h×nh thøc
®îc c¶ 2 bªn lùa chän, ®Æc biÖt lµ khi b¾t ®Çu ®Çu t
vµo thÞ trêng míi. ChÝnh phñ c¸c quèc gia chËm ph¸t triÓn
rÊt coi träng h×nh thøc nµy v× nã gióp níc së t¹i tiÕn bé
rÊt nhanh vÒ nhiÒu mÆt nh t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm
gióp tiÕp thu c«ng nghÖ míi, ph¬ng ph¸p qu¶n lý hiÖn
®¹i, ý thøc tæ chøc kü thuËt vµ t¸c phong lµm viÖc c«ng
nghiÖp. H¬n n÷a, sù cã mÆt trùc tiÕp cña thµnh viªn níc
së taÞ trong héi ®ång qu¶n trÞ cïng tham gia ®iÒu hµnh
trùc tiÕp doanh nghiÖp, mµ chÝnh phñ níc së t¹i cã thÓ
n¾m b¾t ®îc ý ®å ®Çu t cña c¸c chñ t b¶n níc ngoµi vµ
kÞp thêi ®iÒu chØnh nÕu ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp
nµy lµm ph¬ng h¹i ®Õn lîi Ých quèc gia, ®Õn lîi Ých cña
ngêi lao ®éng níc m×nh… ®ång th¬× còng th«ng qua ho¹t
®éng ®iÒu hµnh qu¶n lý doanh nghiÖp mµ cã thÓ nhanh
chãng n¾m b¾t ®îc thÞ trêng, ®îc b¹n hµng quen cña c¸c
chñ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®Ó cã thÓ v¬n lªn lµm chñ
trong t¬ng lai.
 §Çu t ®éc lËp, t¹o ra c¸c doanh nghiÖp 100% vèn níc
ngoµi. §©y lµ h×nh thøc ®éc lËp ®Çu t cña c¸c chñ ®Çu
t trùc tiÕp níc ngoµi, lµ viÖc c¸c chñ ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi bá 100% vèn, x©y dùng doanh nghiÖp cña m×nh
trªn l·nh thæ cña níc së t¹i vµ chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm
vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh còng nh tù m×nh g¸nh
16
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
chÞu mäi rñi ro nÕu cã. Níc së t¹i kh«ng gãp vèn nhng cung
cÊp cho bªn níc ngoµi c¸c dÞch vô cÇn thiÕt vµ cho thuª
®Êt ®¹i, lao ®éng… Tuy nhiªn doanh nghiÖp lo¹i nµy còng
cã nhiÒu lo¹i: cã lo¹i ho¹t ®éng nh mét doanh nghiÖp néi
®Þa cã lo¹i ho¹t ®éng trong KCX, KCN, khu c«ng nghÖ
cao, khu mËu dÞch tù do.
Mçi lo¹i h×nh ®Çu t nãi trªn cã nh÷ng mÆt u ®iÓm vµ
nhîc ®iÓm nhÊt ®Þnh ®èi víi nhµ ®Çu t còng nh ®èi víi n-
íc chñ nhµ. C¸c nhµ ®Çu t thêng thÝch h×nh thøc ®éc lËp,
tøc lµ bá 100% ®Ó hoµn thµnh doanh nghiÖp. Nhng ®«i
khi ®éc lËp còng sÏ bÞ g©y khã kh¨n vµ cã khi ph¶i g¸nh
chÞu nhiÒu rñi ro ®Æc biÖt khi ®Çu t vµo mét m«i trêng
míi, mµ ë ®ã mäi luËt lÖ cha râ rµng hoÆc hay thay ®æi.
Trong trêng hîp nµy nhµ ®Çu t thêng chän biÖn ph¸p mÒm
dÎo h¬n ®ã lµ liªn doanh.
Tuy nhiªn khi nh÷ng tÝnh to¸n nµy kh«ng ®îc c¸c nhµ
®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi chÊp nhËn sÏ dÉn ®Õn tû träng
bªn ®èi t¸c níc ngoµi rót l¹i, ®i t×m thÞ trêng ®©ï t kh¸c
th«ng tho¸ng h¬n cã lîi cho hä h¬n vµ nh vËy môc tiªu ®Ò
ra lµ thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi sÏ kh«ng thùc hiÖn
®îc. V× thÕ ph¶i tÝnh to¸n sao cho c¶ hai bªn cïng cã lîi.
3. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu
3.1. Kh¸i niÖm
Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ lµ viÖc mua b¸n
hµng ho¸ vµ dÞch vô cña níc nµy ®èi víi níc kh¸c vµ ngo¹i
tÖ ®îc lÊy lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n. Sù mua b¸n trao
®æi nµy lµ h×nh thøc cña mèi quan hÖ x· héi vµ ph¶n ¸nh
17
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
sù phô thuéc lÉn nhau vÒ kinh tÕ gi÷a ngêi s¶n xuÊt hµng
ho¸ riªng biÖt cña c¸c quèc gia.
Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®èi víi mét quèc gia lµ cÇn
thiÕt v× lý do c¬ ban lµ khai th¸c ®ù¬c lîi thÕ so s¸nh cña
c¸c níc xuÊt khÈu vµ më ra tiªu dïng trong níc nhËp khÈu.
Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu lµ ho¹t ®éng kinh doanh
bu«n b¸n ë ph¹m vi quèc tÕ cã ®iÒu kiÖn kh«ng gian vµ
thêi gian. Nã kh«ng ph¶i lµ hµnh vi mua b¸n riªng lÎ mµ nã
cã mét hÖ thèng c¸c quan hÖ mua b¸n trong mét nÒn th-
¬ng m¹i cã tæ chøc c¶ bªn trong vµ bªn ngoµi song ho¹t
®éng mua b¸n ë ®©y cã nh÷ng sù kh¸c biÖt phøc t¹p
h¬n mua b¸n trong níc, c¸c chñ thÓ thùc hiÖn hµnh vi mua
b¸n cã c¸c quèc tÞch kh¸c nhau vµ hµng ho¸ ®Ó mua b¸n
®îc ®a tíi mét quèc gia kh¸c.
Mét thùc tÕ cho thÊy mét quèc gia còng nh mét c¸
nh©n kh«ng thÓ sèng riªng lÎ tù cung tù cÊp mµ cã thÓ
®Çy ®ñ. NÒn th¬ng m¹i quèc tÕ cã tÝnh chÊt sèng cßn
cho phÐp ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng tiªu dïng ®Ó cã sè l-
îng nhiÒu h¬n, chÊt lîng cao h¬n, cã thÓ tiªu thô cïng víi
ranh giíi cña kh¶ n¨ng s¶n xuÊt trong níc cao h¬n khi thùc
hiÖn chÕ ®é tù cung tù cÊp kh«ng bu«n b¸n.
Cïng víi sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt th× ph¹m vi
chuyªn m«n ho¸ ngµy cµng t¨ng, sè s¶n phÈm dÞch vô
phôc vô nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña con ngêi ngµy mét
nhiÒu h¬n, ®ång thêi sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c níc
còng t¨ng lªn. Nãi c¸ch kh¸c, chuyªn m«n ho¸ thóc ®Èy
nhu cÇu mËu dÞch vµ ngîc l¹i, mét quèc gia kh«ng thÓ
18
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt nÕu kh«ng cã ho¹t ®éng trao
®æi mua b¸n víi quèc gia kh¸c. Chuyªn m«n ho¸ quèc tÕ
lµ biÓu hiÖn sinh ®éng cña quy luËt lîi thÕ so s¸nh.
Quy luËt nµy nhÊn m¹nh sù kh¸c nhau vÒ chi phÝ s¶n
xuÊt , coi ®ã lµ ch×a kho¸ cña c¸c ph¬ng thøc th¬ng m¹i.
Quy luËt nµy còng kh¼ng ®Þnh: nÕu mçi níc chuyªn m«n
h¬n vµo c¸c s¶n phÈm mµ níc ®ã cã lîi thÕ t¬ng ®èi hay
hiÖu qu¶ s¶n xuÊt so s¸nh cao nhÊt th× th¬ng m¹i cã lîi
cho c¶ hai bªn.
Sù kh¸c biÖt nhau vÒ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt còng gi¶i
thÝch ®îc phÇn nµo viÖc bu«n b¸n gi÷a c¸c níc, nªn sÏ cã
lîi thÕ khi mçi níc chuyªn m«n ho¸ ®Ó s¶n xuÊt c¸c mÆt
hµng thÝch hîp cho xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu nh÷ng mÆt
hµng cÇn thiÕt tõ c¸c níc kh¸c. Chuyªn m«n ho¸ quy m«
lín lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt gi¶m.
Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cã thÞ trêng kh¸ réng lín,
khã kiÓm so¸t thµnh phÇn trung gian trong ho¹t ®éng
xuÊt nhËp khÈu chiÕm tû träng kh¸ lín hµng ho¸ ph¶i vËn
chuyÓn qua biªn giíi cöa khÈu. C¸c quèc gia khi tham gia
vµo ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®Òu ph¶i tu©n theo c¸c
tËp qu¸n th«ng lÖ quèc tÕ còng nh c¸c quy ®Þnh ë ®Þa
ph¬ng n¬i hä ®a hµng ho¸ ®Õn. §ång thêi thanh to¸n th-
êng lµ ngo¹i tÖ m¹nh hoÆc ®æi l¹i hµng ho¸.
Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ë níc ta lµ mét trong nh÷ng
vÊn ®Ò ®îc coi träng hµng ho¸ ®Çu trong qu¸ tr×nh ®æi
míi nÒn kinh tÕ. Do vËy §¶ng vµ nhµ níc ®· cã chñ tr¬ng
19
CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn
: 6.280.688
më réng ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i trong ®ã chó träng
®Õn lÜnh vùc vËt t vµ th¬ng m¹i hµng ho¸ dÞch vô.
3.2 Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®èi víi kinh
tÕ quèc d©n
Tríc thËp kû 80, ViÖt Nam vµ mét sè níc ®· cã lóc xem
vÊn ®Ò ®éc lËp vÒ kinh tÕ nh mét môc tiªu ®Ó phÊn ®Êu
nhng thùc tÕ ®· chøng minh kh«ng mét quèc gia nµo l¹i cã
thÓ ph¸t triÓn nÕu kh«ng cã sù tham gia cña th¬ng m¹i
quèc tÕ. Cuèi thËp kú 80 nhËn thÊy sù sai lÇm trong ®êng
lèi ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña
®Êt níc, ViÖt Nam ®· thay ®æi c¸ch nghÜ vµ ®æi míi ®-
êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ. §ã lµ ®êng lèi ®èi ngo¹i ®éc
lËp tù chñ ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ quèc tÕ.
ViÖt Nam mong muèn ®îc lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c quèc gia
trªn thÕ giíi trªn nguyªn t¾c t«n träng ®éc lËp chñ quyÒn,
toµn vÑn l·nh thæ, b×nh ®¼ng cïng cã lîi quan hÖ ngo¹i
giao víi 165 quèc gia vµ cã quan hÖ bu«n b¸n víi trªn 100
níc hîp t¸c ®Çu t víi h¬n 50 níc. Trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn ®êng lèi kinh tÕ ®èi ngo¹i, ViÖt Nam rÊt coi träng
quan hÖ xuÊt nhËp khÈu, bëi: xuÊt khÈu lµ biÓu hiÖn tÝch
cùc cña nÒn kinh tÕ, nhê cã xuÊt khÈu mµ kÝch thÝch s¶n
xuÊt trong níc ph¸t triÓn, thu ®îc ngo¹i tÖ nh»m phôc vô
cho thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ phôc vô cho CNH -
H§H ®Êt níc. XuÊt nhËp khÈu sÏ ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng
s¸ng t¹o cña con ngêi, chuyªn m«n ho¸ ®îc h×nh thµnh vµ
ph¸t triÓn.
20