Tổ chức, hoạt động của thanh tra thuế và những kiến nghị nâng cao hiệu quả hoạt động của thanh tra thuế tại tỉnh thừa thiên huế
- 18 trang
- file: .doc
đang tải dữ liệu....
Tài liệu bị giới hạn, để xem hết nội dung vui lòng tải về máy tính.
Tải xuống - 18 trangNội dung text: Tổ chức, hoạt động của thanh tra thuế và những kiến nghị nâng cao hiệu quả hoạt động của thanh tra thuế tại tỉnh thừa thiên huế
lêi më ®Çu
ThuÕ lµ nguån thu chñ yÕu cña nguån ng©n s¸ch Nhµ níc, mäi quèc gia
tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®Òu ph¶i trªn c¬ së nguån thu ng©n s¸ch Quèc gia. Trong ®ã
thu tõ thuÕ ®ãng vai trß chñ yÕu vµ mang tÝnh quyÕt ®Þnh. Ngoµi ra thuÕ cßn lµ
mét c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ quan träng, cã hiÖu lùc ®Ó Nhµ níc qu¶n lý vµ ®iÒu
tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. Ph¹m vi vµ ®èi tîng t¸c ®éng cña thuÕ rÊt réng, liªn quan
®Õn mäi ngµnh, mäi cÊp vµ c«ng d©n, kh«ng chØ lµ c«ng d©n trong níc mµ cßn
t¸c ®éng ®Õn c«ng d©n níc ngoµi (sinh sèng lµm ¨n t¹i ViÖt Nam ), c¸c quèc gia
cã liªn quan ®Õn lîi Ých kinh tÕ, cã thÓ nãi hÖ thèng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt thuÕ
Nhµ níc cã vai trß, vÞ trÝ v« cïng quan träng cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, cña viÖc b¶o vÖ ®éc lËp chñ quyÒn quèc gia vµ héi nhËp
quèc tÕ.
Trong qu¸ tr×nh thùc thiÖn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ níc vÒ thu ng©n s¸ch nhÊt
thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ho¹t ®éng thanh tra. Ho¹t ®éng thanh tra lµ mét c«ng cô qu¶n lý
nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh qu¶n lý, thu thuÕ, ®¶m b¶o thu ®óng, thu
®ñ cho Ng©n s¸ch Nhµ níc. Hay nãi c¸ch kh¸c ho¹t ®éng thanh tra trong ngµnh
thuÕ lµ mét kh©u kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ níc vÒ
qu¶n lý thu thuÕ. Th«ng qua viÖc thanh, kiÓm tra, gi¸m s¸t thêng xuyªn nh»m
phßng ngõa, ph¸t hiÖn, xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt, ph¸t hiÖn nh÷ng s¬ hë
trong c¬ chÕ qu¶n lý tõ ®ã cã nh÷ng ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ víi Tæng côc thuÕ, Bé Tµi
chÝnh, söa ®æi, bæ sung kÞp thêi c¸c chÝnh s¸ch gãp phÇn t¨ng nguån thu ng©n s¸ch
phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Côc thuÕ Thõa Thiªn HuÕ lµ mét bé phËn cÊu thµnh hÖ thèng thu thuÕ cña
ViÖt Nam, lµ bé m¸y hµnh thu cña Nhµ níc t¹i tØnh Thõa Thiªn HuÕ.
XuÊt ph¸t tõ vai trß, vÞ trÝ cña ho¹t ®éng thanh tra trong lÜnh vùc qu¶n lý,
thu thuÕ, lµ mét c¸n bé lµm c«ng t¸c thanh tra t¹i côc thuÕ tØnh Thõa Thiªn HuÕ.
T«i xin tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt, suy nghÜ cña m×nh vÒ “Tæ chøc, ho¹t ®éng
cña thanh tra thuÕ vµ nh÷ng kiÕn nghÞ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña
thanh tra thuÕ t¹i tØnh Thõa Thiªn HuÕ” víi môc ®Ých tæng hîp cã hÖ thèng
c¸c kiÕn thøc ®· ®îc häc, ¸p dông vµo thùc tiÔn trong c«ng t¸c nh»m hoµn thµnh
nhiÖm vô tèt h¬n. Víi thêi gian, kiÕn thøc cßn h¹n chÕ tiÓu luËn kh«ng thÓ tr¸nh
khái nh÷ng thiÕu sãt t«i mong nhËn ®îc sù th«ng c¶m, gãp ý cña quý thÇy c«.
Qua ®©y t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Ban gi¸m hiÖu, c¸c thÇy, c« gi¸o trêng C¸n
bé Thanh tra ChÝnh phñ ®· tËn t×nh truyÒn ®¹t nh÷ng kiÕn thøc, kinh nghiÖm quý
b¸u vÒ c«ng t¸c thanh tra, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho t«i hoµn thµnh kho¸ häc
nµy
NguyÔn Xu©n T©n Trang 1
PhÇn I:
mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thanh tra
I. Thanh tra Nhµ níc.
1. Kh¸i niÖm:
Thanh tra Nhµ níc lµ viÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸, xö lý cña c¬ quan qu¶n lý
Nhµ níc ®èi víi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ph¸p luËt, nhiÖm vô cña c¬ quan, tæ
chøc, c¸ nh©n chÞu sù qu¶n lý theo thÈm quyÒn, tr×nh tù, thñ tôc quy ®Þnh cña
ph¸p luËt.
a. Thanh tra hµnh chÝnh:
Thanh tra hµnh chÝnh lµ ho¹t ®éng thanh tra cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc
theo cÊp hµnh chÝnh ®èi víi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, nhiÖm vô cña
c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n thuéc quyÒn qu¶n lý trùc tiÕp.
b. Thanh tra chuyªn ngµnh:
Thanh tra chuyªn ngµnh lµ ho¹t ®éng thanh tra cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ
níc theo ngµnh, lÜnh vùc ®èi víi c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n trong viÖc chÊp hµnh
ph¸p luËt, nh÷ng quy ®Þnh vÒ chuyªn m«n, kü thuËt, quy t¾c qu¶n lý cña ngµnh,
lÜnh vùc thuéc thÈm quyÒn qu¶n lý.
2. Môc ®Ých:
Ho¹t ®éng thanh tra nh»m phßng ngõa, ph¸t hiÖn vµ xö lý c¸c hµnh vi vi
ph¹m ph¸p luËt; ph¸t hiÖn nh÷ng s¬ hë trong c¬ chÕ qu¶n lý, chÝnh s¸ch, ph¸p
luËt ®Ó kiÕn nghÞ víi c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc;
ph¸t huy nh©n tè tÝch cùc; gãp phÇn n©ng cao hiÖu lùc, hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng
qu¶n lý Nhµ níc, b¶o vÖ lîi Ých cña Nhµ níc, quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¬
quan, tæ chøc, c¸ nh©n.
- Phßng ngõa c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt:
§©y lµ môc tiªu chñ yÕu, trùc tiÕp cña ho¹t ®éng thanh tra, thanh tra lµ
ho¹t ®éng thêng xuyªn cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc nh»m ®¶m b¶o cho c¸c
quyÕt ®Þnh qu¶n lý ®îc chÊp hµnh, b¶o ®¶m mäi ho¹t ®éng cña c¬ quan, tæ chøc,
c¸ nh©n tu©n thñ theo ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. TÝnh chÊt thêng xuyªn cña
ho¹t ®éng thanh tra ®· cã t¸c dông phßng ngõa c¸c vi ph¹m ph¸p luËt. Sinh thêi
B¸c Hå ®· chØ râ: “kiÓm so¸t khÐo bao nhiªu khuyÕt ®iÓm lßi ra hÕt, h¬n n÷a
kiÓm so¸t khÐo vÒ sau khuyÕt ®iÓm nhÊt ®Þnh sÏ bít ®i”.
- Ph¸t hiÖn vµ xö lý c¸c vi ph¹m ph¸p luËt:
§Þnh híng x· héi Nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ®Æt ra yªu cÇu
ph¶i t¨ng cêng tÝnh ph¸p chÕ, kû c¬ng ph¸p luËt trong mäi ho¹t ®éng cña c¬
quan, tæ chøc vµ trong c¸ch thøc hµnh xö cña mçi c«ng d©n. Mäi hµnh vi vi
ph¹m ph¸p luËt ®Òu ph¶i ph¸t hiÖn nhanh chãng vµ xö lý nghiªm minh.
- Ph¸t hiÖn nh÷ng s¬ hë, khiÕm khuyÕt trong c¬ chÕ qu¶n lý, chÝnh s¸ch,
ph¸p luËt ®Ó kiÕn nghÞ c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc.
NguyÔn Xu©n T©n Trang 2
Ho¹t ®éng thanh tra kh«ng chØ nh»m ph¸t hiÖn vµ xö lý nh÷ng vi ph¹m
ph¸p luËt, mµ cßn gióp c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc ®¸nh gi¸ l¹i b¶n th©n c¬ chÕ,
chÝnh s¸ch, c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý cña m×nh xem nã
®· phï hîp víi thùc tiÔn cuéc sèng cha, cã khiÕm khuyÕt, s¬ hë g× dÔ dÉn ®Õn sù
vi ph¹m ®Ó kÞp thêi söa ®æi, bæ sung nh»m kh¾c phôc c¸c s¬ hë, khiÕm khuyÕt
®ã. Cè Thñ tíng Ph¹m V¨n §ång ®· tõng nhÊn m¹nh: “VÞ trÝ, tÇm quan träng,
t¸c dông cña c«ng t¸c thanh tra lµ ë chç nã ph¸t hiÖn cho m×nh nh÷ng c¸i mµ
m×nh cÇn biÕt, nã thêng xuyªn lµ tai m¾t cña m×nh, nã biÕt nh×n, biÕt thÊy, biÕt
ph¸t hiÖn vµ biÕt chØ cho m×nh nh÷ng c¸i mµ m×nh cÇn biÕt”.
- Ph¸t huy nh©n tè tÝch cùc, gãp phÇn n©ng cao hiÖu lùc, hiÖu qu¶ qu¶n lý
Nhµ níc, b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n.
§©y lµ nh÷ng môc ®Ých cã tÝnh chÊt gi¸n tiÕp nhng còng kh«ng kÐm phÇn
quan träng cña ho¹t ®éng thanh tra nhÊt lµ viÖc “Ph¸t huy nh©n tè tÝch cùc’ qua
ho¹t ®éng thanh tra. Nh©n tè tÝch cùc ë ®©y ®îc hiÓu lµ nh÷ng viÖc lµm hay,
m¹nh d¹n thÓ hiÖn mét t duy míi, mét t c¸ch suy nghÜ vµ hµnh ®éng míi phï
hîp víi quan ®iÓm vµ chñ tr¬ng ®æi míi toµn diÖn ®Êt níc cña §¶ng ta, nhÊt lµ
trong lÜnh vùc kinh tÕ.
3. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng thanh tra.
Ho¹t ®éng thanh tra ph¶i tu©n theo ph¸p luËt, b¶o ®¶m chÝnh x¸c, kh¸ch
quan, trung thùc, c«ng khai, d©n chñ, kÞp thêi, kh«ng lµm c¶n trë ho¹t ®éng b×nh
thêng cña c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n lµ ®èi tîng thanh tra.
II. TiÕn hµnh cuéc thanh tra:
1. Kh¸i niÖm:
TiÕn hµnh cuéc thanh tra lµ qu¸ tr×nh §oµn thanh tra xem xÐt, ®¸nh gi¸,
kÕt luËn viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, nhiÖm vô vµ c¸c quy ®Þnh cña c¬
quan qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n theo mét tr×nh tù, thñ tôc
do ph¸p luËt quy ®Þnh, nh»m phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ níc.
* §oµn thanh tra ®îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh cña thñ trëng c¬ quan
thanh tra hoÆc thñ trëng c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc ®Ó tiÕn hµnh thanh tra theo néi
dung, ®èi tîng, thêi h¹n ®· ghi trong quyÕt ®Þnh thanh tra.
2. C¸c nguyªn t¾c tiÕn hµnh cuéc thanh tra:
§Ó ®¶m b¶o cho cuéc thanh tra ®¹t ®îc môc ®Ých yªu cÇu ®Ò ra, ngoµi viÖc
tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c chung trong ho¹t ®éng thanh tra, khi tiÕn hµnh mét
cuéc thanh tra ph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c sau ®©y:
a. Thùc hiÖn ®óng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt:
Chñ thÓ thanh tra, ®èi tîng thanh tra vµ c¸c c¬ quan h÷u quan ®Òu ph¶i
tu©n theo ph¸p luËt trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh cuéc thanh tra.
§èi víi chñ thÓ tiÕn hµnh thanh tra:
+ Thùc hiÖn ®óng tr×nh tù thñ tôc trong qu¸ tr×nh thanh tra.
+ Khi thu thËp, thÈm tra, x¸c minh chøng cø tu©n theo biÖn ph¸p, c¸ch
thøc, thñ tôc mµ ph¸p luËt quy ®Þnh.
NguyÔn Xu©n T©n Trang 3
+ Thùc hiÖn ®óng thÈm quyÒn, kh«ng l¹m dông quyÒn, kh«ng che dÊu bá
qua hµnh vi vi ph¹m.
+ Chøng cø ®Õn ®©u kÕt luËn ®Õn ®ã, nhËn xÐt, kÕt luËn ph¶i trªn c¬ së c¸c
quy ®Þnh cña ph¸p luËt, c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña Nhµ níc.
- §èi víi c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ vµ c¸c c¸ nh©n khi cã liªn quan ®Õn viÖc
thanh tra:
+ Kh«ng ®îc can thiÖp tr¸i ph¸p luËt vµo ho¹t ®éng thanh tra.
+ Ph¶i thùc hiÖn nghiªm c¸c yªu cÇu, kiÕn nghÞ vµ quyÕt ®Þnh cña ngêi,
cña c¸c chñ thÓ tiÕn hµnh thanh tra.
ViÖc tu©n thñ c¸c thÓ thøc, tr×nh tù ®· ®îc quy ®Þnh trong ho¹t ®éng thanh
tra nh»m lµm cho cuéc thanh tra ®¹t ®îc môc ®Ých yªu cÇu ®Ò ra vµ thùc sù ph¸t
huy ®îc kÕt qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý.
b. ChÊp hµnh nghiªm chØnh quyÕt ®Þnh thanh tra:
- Ph¶i thùc hiÖn ®óng yªu cÇu, néi dung, thêi h¹n ®· ghi trong quyÕt ®Þnh
thanh tra.
- Thùc hiÖn b¸o c¸o thêng xuyªn, b¸o c¸o ®ét xuÊt theo yªu cÇu cña ngêi
ra quyÕt ®Þnh thanh tra.
- ChÊp hµnh nghiªm chØnh ý kiÕn chØ ®¹o cña ngêi ra quyÕt ®Þnh thanh tra.
c. B¶o ®¶m chÝnh x¸c, kh¸ch quan, trung thùc, hîp ph¸p, hîp lý:
- ChÝnh x¸c vÒ sè liÖu, tµi liÖu.
- Kh¸ch quan: Kh«ng ¸p dông ®Æt ý chÝ chñ quan khi xem xÐt, ®¸nh gi¸,
kÕt luËn mét hµnh vi, mét sù viÖc hay mét néi dung cña cuéc thanh tra, ph¶i xem
xÐt mét c¸ch ®Çy ®ñ, toµn diÖn nguyªn nh©n kh¸ch quan, chñ quan vµ ®Æt nã
trong mét ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh cô thÓ.
- Trung thùc: Ph¶i ph¶n ¸nh ®óng b¶n chÊt sù viÖc, kh«ng suy diÔn, c¾t
xÐn sù kiÖn, bãp mÐo sù thËt.
- Hîp ph¸p: Ph¶i c¨n cø vµo chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, c¸c tiªu chuÈn ®Þnh
møc kinh tÕ, kü thuËt, c¸c quy ®Þnh cña c¬ quan cã thÈm quyÒn ®Ó lµm c¬ së,
tiªu chuÈn ®Ó nhËn xÐt, ®¸nh gi¸, kÕt luËn cho c¸c ho¹t ®éng cña ®èi tîng thanh
tra vµ c¸c ®èi tîng cã liªn quan mµ néi dung cuéc thanh tra ®Ò cËp.
- Hîp lý: Khi xem xÐt, ®¸nh gi¸, kÕt luËn vµ ra quyÕt ®Þnh xö lý vÒ thanh
tra cÇn quan t©m ®Õn tÝnh lÞch sö cña sù viÖc, hiÖn tîng, hiÖu qu¶ kinh tÕ, chÝnh
trÞ, x· héi, ®ßi hái cña thùc tiÔn vµ xu híng ph¸t triÓn cña x· héi.
d. Coi träng c«ng t¸c chÝnh trÞ, t tëng:
C«ng t¸c chÝnh trÞ, t tëng nh»m thèng nhÊt chung vÒ môc ®Ých, yªu cÇu
cuéc thanh tra cÇn ®¹t ®îc trong néi bé §oµn thanh tra, gi÷a nh÷ng thµnh viªn
§oµn thanh tra víi ®èi tîng thanh tra vµ ®¹t ®îc sù nhÊt trÝ cao trong c¸c c¬ quan
chøc n¨ng cã liªn quan ®Õn cuéc thanh tra.
Cô thÓ:
NguyÔn Xu©n T©n Trang 4
- Lµm cho thµnh viªn §oµn thanh tra vµ ®èi tîng ®îc thanh tra nhËn thøc
®óng vÒ môc ®Ých, yªu cÇu, néi dung, ph¬ng ph¸p thanh tra.
- X¸c ®Þnh râ quyÒn, nghÜa vô cña c¸c bªn trong qu¸ tr×nh thanh tra tõ ®ã
h¹n chÕ c¸c hµnh vi chèng ®èi.
- Ph¸t huy ®îc d©n chñ trong c¬ quan, trong c¸c ®oµn thÓ, ph¸t ®éng vai
trß g¬ng mÉu, tÝnh tù gi¸c cña c¸n bé vµ quÇn chóng trong viÖc hîp t¸c víi §oµn
thanh tra.
C«ng t¸c nµy ph¶i tiÕn hµnh thêng xuyªn, liªn tôc trong suèt qu¸ tr×nh
thanh tra víi mäi ®èi tîng khi cÇn thiÕt.
NguyÔn Xu©n T©n Trang 5
PhÇn II:
Thùc tÕ ho¹t ®éng thanh tra cña thanh tra thuÕ
I. Ho¹t ®éng cña tæng côc thuÕ
1. hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý thu thuÕ
Tæng côc thuÕ
C¸c ban trùc thuéc
tæng côc thuÕ C¸c ®¬n vÞ
Ban thanh tra
sù nghiÖp thuéc
Tæng côc thuÕ
Côc thuÕ tØnh,
Thµnh phè trùc thuéc
C¸c phßng qu¶n lý thu Phßng
thuÕ theo chøc n¨ng thanh tra
Chi côc thuÕ
Nh
§éi vËy
qu¶nbé m¸y ngµnh§éi
lý thu thuÕ ®îc
qu¶n chia thµnh§éi
lý thu ba qu¶n
cÊp. lý thu §éi qu¶n lý thu
thuÕ tríc b¹ hé kinh doanh thuÕ DN nhá thuÕ nhµ ®Êt
- Tæng côc thuÕ
- Côc thuÕ
- Chi côc thuÕ
2. Bé m¸y tæ chøc cña ngµnh thuÕ
- quyÕt ®Þnh sè 76/2007/Q§- TTg ngµy 28 th¸ng 5 n¨m 2007 cña Thñ tíng
ChÝnh phñ quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc cña Tæng
côc thuÕ trùc thuéc Bé tµi chÝnh quy ®Þnh vÞ trÝ, chøc n¨ng cña Tæn côc thuÕ.
+ Tæng côc thuÕ lµ tæ chøc trùc thuéc Bé tµi chÝnh, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc
Bé trëng Bé tµi chÝnh thùc thiÖn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi c¸c kho¶n
thu néi ®Þa bao gåm thuÕ, phÝ, lÖ phÝ vµ c¸c kho¶n thu kh¸c cña ng©n s¸ch Nhµ
níc (sau ®©y gäi chung lµ thuÕ); tæ chøc thùc thiÖn qu¶n lý thuÕ theo quy ®Þnh
cña ph¸p luËt
NguyÔn Xu©n T©n Trang 6
+ Tæng côc thuÕ cã c¸c ban vµ c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp trùc thuéc nhiÖm vô,
chøc n¨ng, quyÒn h¹n cña c¸c ban thuéc v¨n phßng Tæng côc thuÕ ®îc quy ®Þnh
t¹i quyÕt ®Þnh sè 48/2007/Q§- BTC cña Bé trëng Bé tµi chÝnh
- quyÕt ®Þnh sè 49/2007/Q§- BTC ngµy 15/6/2007 cña Bé trëng Bé tµi
chÝnh quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc cña côc thuÕ
trùc thuéc Tæng côc thuÕ.
+ Côc thuÕ tØnh thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng (Sau ®©y gäi chung lµ côc
thuÕ) lµ tæ chøc trùc thuéc Tæng côc thuÕ, cã chøc n¨ng tæ chøc thùc thiÖn c«ng
t¸c qu¶n lý thuÕ, phÝ, lÖ phÝ vµ c¸c kho¶n thu kh¸c cña ng©n s¸ch Nhµ níc (sau
®©y gäi chung lµ thuÕ) trªn ®Þa bµn cña tØnh, thµnh phè theo quy ®Þnh cña ph¸p
luËt
+ Côc thuÕ cã c¸c phßng, nhiÖm vô, chøc n¨ng cña c¸c phßg thuéc côc
thuÕ ®îc quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh sè 728/ Q§- TCT ngµy 18/6/2007 cña Tæng
côc Trëng Tæng côc thuÕ
ii. ho¹t ®éng thanh tra thuÕ
1. T¹i Tæng côc thuÕ cã Ban Thanh tra trùc thuéc, nhiÖm vô cña Ban Thanh
tra gióp Tæng côc trëng Tæng côc thuÕ tæ chøc chØ ®¹o triÓn khai thùc thiÖn c«ng
t¸c kiÓm tra thuÕ, Thanh tra thuÕ ®èi víi ngêi nép thuÕ, Thanh tra gi¶i quyÕt tè
c¸o vÒ hµnh vi trèn thuÕ, gian lËn thuÕ cña ngêi nép thuÕ trong ph¹m vi toµn quèc.
*nhiÖm vô cô thÓ
- X©y dùng chiÕn lîc, ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn, kÕ ho¹ch 5 n¨m, hµng n¨m
vÒ c«ng t¸c kiÓm tra thuÕ, thanh tra thuÕ;
- Nghiªn cøu, x©y dùng c¸c quy ®Þnh, quy tr×nh, biÖn ph¸p nghiÖp vô, kü
n¨ng vÒ kiÓm tra thuÕ, thanh tra thuÕ, gi¶i quyÕt tè c¸o vÒ viÖc trèn thuÕ, gian lËn
thuÕ cña ngêi nép thuÕ;
- Híng dÉn, chØ ®¹o kiÓm tra c¬ quan thuÕ c¸c cÊp triÓn khai thùc thiÖn
c¸c quy ®Þnh, quy tr×nh, biÖn ph¸p nghiÖp vô, kü n¨ng vÒ kiÓm tra thuÕ, thanh tra
thuÕ, gi¶i quyÕt tè c¸o vÒ viÖc trèn thuÕ, gian lËn thuÕ cña ngêi nép thuÕ.
- ChØ ®¹o triÓn khai viÖc thu thËp, xö lý, sö dông th«ng tin tõ ngêi nép
thuÕ, c¬ quan thuÕ vµ tõ bªn thø ba thuéc lÜnh vùc qu¶n lý;
- Tæ chøc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ møc ®é tu©n thñ ph¸p luËt thuÕ cña ngêi nép
thuÕ, x¸c ®Þnh c¸c lÜnh vùc rñi ro, chØ ®¹o c¬ quan thuÕ c¸c cÊp thùc thiÖn thanh
tra thuÕ; trùc tiÕp hoÆc hç trî c¸c Côc thuÕ thanh tra c¸c tËp ®oµn kinh tÕ, tæng
c«ng ty lín, doanh nghiÖp cã quy m« kinh doanh ®a d¹ng, phøc t¹p, c«ng ty ®a
quèc gia.
- Trùc tiÕp tæ chøc thanh tra thuÕ ®èi víi c¸c trêng hîp cã dÊu hiÖu trèn
thuÕ, gian lËn thuÕ liªn quan ®Õn nhiÒu tæ chøc, c¸ nh©n ë nhiÒu tØnh, thµnh phè
kh¸c nhau hoÆc c¸c vô trèn thuÕ cã tÝnh chÊt phøc t¹p; tæ chøc thanh tra gi¶i
quyÕt tè c¸o vÒ viÖc trèn thuÕ, gian lËn thuÕ cña ngêi nép thuÕ thuéc thÈm quyÒn
cña Tæng côc trëng Tæng côc thuÕ
NguyÔn Xu©n T©n Trang 7
- Tæ chøc thùc thiÖn c«ng t¸c gi¸m ®Þnh t ph¸p vÒ thuÕ trong ph¹m vi toµn
quèc, cö gi¸m ®Þnh viªn trùc tiÕp thùc thiÖn gi¸m ®Þnh t ph¸p vÒ thuÕ theo ph©n
c«ng thuéc thÈm quyÒn cña Tæng côc trëng Tæng côc thuÕ
- Tæng hîp, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ c«ng t¸c kiÓm tra thuÕ, thanh tra
thuÕ, gi¶i quyÕt tè c¸o vÒ viÖc trèn thuÕ, gian lËn thuÕ cña ngêi nép thuÕ trong toµn
ngµnh; nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kiÓm tra thuÕ, thanh tra
thuÕ, gi¶i quyÕt tè c¸o vÒ viÖc trèn thuÕ, gian lËn thuÕ cña ngêi nép thuÕ;
- Thùc thiÖn c¸c nhiÖm vô kh¸c do Tæng côc trëng Tæng côc thuÕ giao.
2. T¹i côc thuÕ cã phßng thanh tra thuÕ. nhiÖm vô cña phßng thanh tra
thuéc côc thuÕ gióp Côc trëg Côc thuÕ triÓn khai thùc thiÖn c«ng t¸c thanh tra
ngêi nép thÕu trong viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt thuÕ; gi¶i quyÕt tè c¸o vÒ hµnh vi
trèn lËu thuÕ, gian lËn thuÕ liªn quan ®Õn ngêi nép thuÕ thuéc ph¹m vi Côc thuÕ
qu¶n lý
* nhiÖm vô cô thÓ
- X©y dùng ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch thanh tra ngêi nép thuÕ hµng n¨m; tiÕp
nhËn yªu cÇu vµ hå s¬ ®Ò nghÞ thanh tra ngêi nép thuÕ cña Phßng KiÓm tra thuÕ
vµ c¸c Chi côc thuÕ chuyÓn ®Õn;
- Tæ chøc thu thËp th«ng tin liªn quan ®Õn viÖc x¸c ®Þnh nghÜa vô thuÕ cña
ngêi nép thuÕ thuéc ®èi tîng thanh tra
- Tæ chøc thùc thiÖn c«ng t¸c thanh tra thuÕ theo ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch
thanh tra cña Côc thuÕ; thanh tra c¸c trêng hîp do phßng KiÓm tra thuÕ, c¸c Chi
côc ®Ò nghÞ vµ chuyÓn hå s¬; hoÆc theo yªu cÇu cña c¬ quan thuÕ cÊp trªn vµ c¬
quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn;
- Xö lý hoÆc khiÕu n¹i, tè c¸o xö lý theo quy ®Þnh ®èi víi c¸c trêng hîp
tæ chøc, c¸ nh©n vi ph¹m ph¸p luËt vÒ thuÕ ph¸t hiÖn ®îc khi thanh tra thuÕ
- Phèi hîp víi c¬ quan chøc n¨ng kh¸c trong viÖc thanh tra, chèng bu«n
lËu, gian lËn th¬ng m¹i, kinh doanh tr¸i phÐp, trèn lËu thuÕ;
- LËp hå s¬ ®Ò nghÞ c¬ quan cã thÈm quyÒn khëi tè c¸c tæ chøc, c¸ nh©n vi
ph¹m ph¸p luËt vÒ thuÕ theo quy ®Þnh
- Tæ chøc ho¹t ®éng tiÕp d©n t¹i trô së c¬ quan thuÕ ®Ó n¾m b¾t, xem xÐt,
gi¶i quyÕt nh÷ng th«ng tin ph¶n ¸nh vÒ c¸c hµnh vi vi ph¹m chÝnh s¸ch, ph¸p
luËt thuÕ cña ngêi nép thuÕ;
- Thanh tra x¸c minh, gi¶i quyÕt c¸c tè c¸o vÒ hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt
thuÕ cña ngêi nép thuÕ; ®Ò xuÊt ý kiÕn ®èi víi c¸c hå s¬ tè c¸o vÒ thuÕ kh«ng
thuéc thÈm quyÒn cña Côc thuÕ chuyÓn cho c¬ quan cÊp trªn vµ c¸c c¬ quan
kh¸c cã liªn quan gi¶i quyÕt
- Thùc thiÖn gi¸m ®Þnh vÒ thuÕ theo trng cÇu gi¸m ®Þnh cña c¬ quan tiÕn
hµnh tè tông ë ®Þa ph¬ng hoÆc theo ph©n c«ng cña Tæng côc thuÕ
- Cung cÊp th«ng tin, kÕt luËn sau thanh tra cho c¸c bé phËn chøc n¨ng cã
liªn quan ®Ó phèi hîp qu¶n lý thuÕ;
NguyÔn Xu©n T©n Trang 8
- Tæng hîp, b¸o c¸o, ®¸nh gi¸ chÊt lîng c«ng t¸c thanh tra thuÕ, tæng hîp
kÕt qu¶ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o liªn quan ®Õn ngêi nép thuÕ trong ph¹m vi
toµn Côc thuÕ; nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c
thanh tra thuÕ
- Biªn so¹n tµi liÖu vµ tham gia ®µo t¹o c¸n bé, c«ng chøc thuÕ thuéc lÜnh
vùc ®îc giao
- Thùc thiÖn viÖc b¶o qu¶n vµ lu tr÷ hå s¬ nghiÖp vô, tµi liÖu vµ c¸c v¨n
b¶n ph¸p quy cña Nhµ níc thuéc lÜnh vùc qu¶n lý cña Phßng theo quy ®Þnh
- Thùc thiÖn c¸c nhiÖm vô kh¸c do Côc trëng Côc thuÕ giao.
- C¬ cÊu tæ chøc cña thanh tra thuÕ.
+ Thanh tra Tæng côc thuÕ (Ban thanh tra )
+ Thanh tra Côc thuÕ (Phßng thanh tra )
3. Môc ®Ých ho¹t ®éng cña thanh tra thuÕ:
Ho¹t ®éng thanh tra nh»m ng¨n chÆn,ph¸t hiÖn vµ xö lý c¸c hµnh vi vi
ph¹m vÒ ph¸p luËt thuÕ, kiÕn nghÞ víi c¬ quan cã thÈm quyÒn c¸c biÖn ph¸p
kh¾c phôc, bæ sung, söa ®æi c¬ chÕ qu¶n lý thuÕ gãp phÇn n©ng cao hiÖu lùc
qu¶n lý vµ thu thuÕ. TuyÒn tuyÕn, gi¶i thÝch, gi¸o dôc cho ®èi tîng nép thuÕ hiÓu
biÕt vÒ ph¸p luËt thuÕ, tõ ®ã tù nguyÖn chÊp hµnh, ®©y lµ môc ®Ých quan träng, ®-
îc ngµnh thuÕ quan t©m bëi mçi khi ®èi tîng nép thuÕ hiÓu biÕt cµng tù gi¸c
chÊp hµnh th× c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ cµng ®¹t hiÖu qu¶ cao.
4. §èi tîng cña thanh tra thuÕ
- C¸c doanh nghiÖp, c¸c c¬ quan, tæ chøc, c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp cã thu, c¸c
c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh
iii. tiÕn hµnh cuéc thanh tra thuÕ
1. §èi víi ngêi ban hµnh quyÕt ®Þnh thanh tra
a. Ban hµnh quyÕt ®Þnh thanh tra
- QuyÕt ®Þnh thanh tra theo ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch hµng n¨m c¨n cø vµo d÷
liÖu cña ®èi tîng nép thuÕ ( quyÕt to¸n tµi chÝnh, quyÕt to¸n thuÕ, c¸c hå s¬ kª
khai thuÕ) côc thuÕ tiÕn hµnh ®¸nh gi¸, ph©n tÝch rñi ro, theo ngµnh nghÒ lo¹i
h×nh doanh nghiÖp, lùa chän ngnµh nghÒ hay lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã ®é rñi
ro cao. tiÕn hµnh lËp kÕ ho¹ch thanh tra. Sau khi ®îc Tæng côc thuÕ sÏ duyÖt kÕ
ho¹ch tuú theo t×nh h×nh thùc tÕ, Côc trëng côc thuÕ ra quyÕt ®Þnh thanh tra vµ
thµnh lËp §oµn Thanh tra.
- quyÕt ®Þnh thanh tra ®ét xuÊt
+ Trêng hîp ph¸t hiÖn ®èi tîng nép thuÕ vi ph¹m ph¸p luËt thuÕ, trèn
thuÕ, hoÆc th«ng ®ång víi ®¬n vÞ tæ chøc c¬ quan kh¸c nh»m trèn thuÕ. Côc tr-
ëng côc thuÕ ra quyÕt ®Þnh thanh tra ®ång thêi b¸o c¸o víi tæng côc thuÕ.
+ Trêng hîp cã ®¬n th ph¶n ¸nh, khiÕu n¹i, tè c¸o cña quÇn chóng, c«ng
luËn b¸o chÝ côc trëng côc thuÕ còng ra quyÕt ®Þnh thanh tra
- Thùc thiÖn thanh tra ®ét xuÊt do Tæng côc trëng Tæng côc thuÕ giao
NguyÔn Xu©n T©n Trang 9
- ChØ ®¹o §oµn Thanh tra tiÕn hµnh cuéc thanh tra
- Côc trëng côc thuÕ chän ngêi tham gia §oµn Thanh tra vµ Trëng §oµn
Thanh tra
b. ChØ ®¹o §oµn thanh tra tiÕn hµnh cuéc thanh tra.
- Ngoµi ra, quyÕt ®Þnh thanh tra chän ngêi tham gia §oµn thanh tra vµ Tr-
ëng §oµn thanh tra.
- ChØ ®¹o §oµn thanh tra x©y dùng kÕ ho¹ch tiÕn hµnh thanh tra vµ phª
duyÖt kÕ ho¹ch ®ã.
- ChØ ®¹o, kiÓm tra ho¹t ®éng cña §oµn thanh tra.
- Gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng thuéc thÈm quyÒn.
- T¹o ®iÒu kiÖn kinh phÝ, ph¬ng tiÖn, vËt chÊt cho §oµn thanh tra ho¹t
®éng thuËn lîi.
c. KÕt luËn thanh tra vµ xö lý sau thanh tra.
- ChØ ®¹o §oµn thanh tra b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra.
- Ký kÕt luËn thanh tra.
- Tuú ®iÒu kiÖn cã thÓ c«ng bè kÕt luËn thanh tra hoÆc göi kÕt luËn thanh tra.
2. Tr×nh tù tiÕn hµnh thanh tra cña §oµn thanh tra.
a. ChuÈn bÞ thanh tra.
Khi cã quyÕt ®Þnh thanh tra §oµn thanh tra cã bíc chuÈn bÞ ®Ó tiÕn hµnh
thanh tra, thêi gian chuÈn bÞ ®îc tÝnh tõ ký quyÕt ®Þnh ®Õn khi c«ng bè quyÕt
®Þnh thanh tra t¹i c¬ quan ®èi tîng thanh tra. Néi dung bíc chuÈn bÞ gåm:
- Nghiªn cøu tr¸ch nhiÖm môc ®Ých, yªu cÇu, néi dung cuéc thanh tra.
- Thu thËp vµ xö lý th«ng tin cÇn thiÕt.
- X©y dùng vµ tr×nh duyÖt kÕ ho¹ch tiÕn hµnh cuéc thanh tra.
- Tæ chøc tËp huÊn (tuú thuéc vµo néi dung cuéc thanh tra).
- X©y dùng néi quy lµm viÖc cña §oµn.
- ChuÈn bÞ ®Ò c¬ng yªu cÇu ®èi tîng thanh tra b¸o c¸o.
- ChuÈn bÞ kinh phÝ, ph¬ng tiÖn vËt chÊt.
ViÖc chuÈn bÞ tríc khi tiÕn hµnh cuéc thanh tra thÓ hiÖn qua biªn b¶n häp
§oµn thanh tra. Trëng §oµn häp ®oµn ®Ó phæ biÕn kÕ ho¹ch thanh tra, tiÕn ®é thùc
hiÖn, ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh vµ ph©n c«ng nhiÖm vô cô thÓ cho c¸c thµnh viªn.
b. Trùc tiÕp tiÕn hµnh thanh tra.
Trùc tiÕp tiÕn hµnh thùc tËp ®îc tÝnh tõ ngµy c«ng bè quyÕt ®Þnh thanh tra
cho ®Õn khi kÕt thóc viÖc thanh tra t¹i ®¬n vÞ ®îc thanh tra. Thêi h¹n thanh tra cô
thÓ ®îc ghi trong quyÕt ®Þnh thanh tra, nhng kh«ng qu¸ 30 ngµy, trong trêng hîp
cÇn thiÕt, ngêi ra quyÕt ®Þnh cã thÓ gia h¹n mét lÇn, thêi gian gia h¹n kh«ng vît
qu¸ 30 ngµy. Néi dung tiÕn hµnh thanh tra:
- C«ng bè quyÕt ®Þnh thanh tra:
NguyÔn Xu©n T©n Trang 10
+ C«ng bè quyÕt ®Þnh thanh tra lµ mét thñ tôc b¾t buéc, tr¸ch nhiÖm c«ng
bè quyÕt ®Þnh lµ do Trëng §oµn, viÖc c«ng bè quyÕt ®Þnh thanh tra ®îc lËp thµnh
biªn b¶n.
- Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô thanh tra:
+ Sau khi c«ng bè quyÕt ®Þnh thanh tra, c¸c thµnh viªn §oµn thanh tra tiÕn
hµnh c¸c c«ng viÖc ®îc gia.
+ §oµn thanh tra yªu cÇu bè trÝ phßng lµm viÖc thuËn lîi ®Ó kh«ng ¶nh h-
ëng ®Õn ho¹t ®éng b×nh thêng cña ®èi tîng ®îc thanh tra vµ b¶o qu¶n tµi liÖu ®îc
an toµn.
+ §oµn thanh tra yªu cÇu ®¬n vÞ ®îc thanh tra cung cÊp hå s¬, tµi liÖu liªn
quan ®Õn néi dung thanh tra. Cã giÊy yªu cÇu cung cÊp hå s¬ tµi liÖu vµ biªn b¶n
giao nhËn.
+ Thùc hiÖn nghiÖp vô kiÓm tra, xem xÐt hå s¬, tµi liÖu cã liªn quan b»ng
nh÷ng biÖn ph¸p chuyªn ngµnh.
- Tæ chøc nghe ý kiÕn cña kh¸ch hµng vµ c«ng luËn b¸o chÝ (nÕu cã liªn
quan ®Õn néi dung thanh tra).
- Thu thËp th«ng tin tõ c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ h÷u quan (thu thËp tríc, trong,
vµ sau thanh tra).
- Nghe ý kiÕn cña c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn trùc tiÕp.
- Tæ chøc ®èi tho¹i, chÊt vÊn.
- Xö lý c¸c hµnh vi chèng ®èi (nÕu cã).
- Xö lý tèt c¸c mèi quan hÖ.
- LËp biªn b¶n, hoµn chØnh hå s¬ tõng phÇn cña cuéc thanh tra.
c. KÕt thóc cuéc thanh tra.
X©y dùng b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra:
ChËm nhÊt15 ngµy, kÓ tõ ngµy kÕt thóc cuéc thanh tra. Trëng §oµn thanh
tra ph¶i c¸c v¨n b¶n b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra göi ngêi ra quyÕt ®Þnh thanh tra.
b¸o c¸o c¸c néi dung sau:
+ KÕt luËn cô thÓ vÒ nh÷ng néi dung ®· tiÕn hµnh thanh tra.
+ X¸c ®Þnh râ tÝnh chÊt, møc ®é vi ph¹m, nguyªn nh©n, tr¸ch nhiÖm cña
c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã hµnh vi vi ph¹m (nÕu cã).
+ ý kiÕn kh¸c nhau gi÷a thµnh viªn §oµn thanh tra víi Trëng §oµn thanh
tra vÒ néi dung b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra (nÕu cã).
+ C¸c biÖn ph¸p xö lý theo thÈm quyÒn ®· ®îc ¸p dông, kiÕn nghÞ cã biÖn
ph¸p xö lý.
B¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra ®îc göi tíi ngêi ra quyÕt ®Þnh thanh tra. Trong
trêng hîp ngêi ra quyÕt ®Þnh thanh tra lµ thñ trëng c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc th×
b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra cßn ®îc cho thñ trëng c¬ quan thanh tra cïng cÊp.
Trong trêng hîp cÇn lµm râ thªm mét sè néi dung phôc vô cho viÖc x©y dùng
NguyÔn Xu©n T©n Trang 11
b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra, Trëng §oµn thanh tra cã quyÒn yªu cÇu ®èi tîng thanh
tra ph¶i gi¶i tr×nh lµm râ.
- X©y dùng vµ c«ng bè kÕt luËn thanh tra:
- ChËm nhÊt lµ 15 ngµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®îc b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra,
ngêi ra quyÕt ®Þnh thanh tra ph¶i ra v¨n b¶n kÕt luËn thanh tra.
- Trong qu¸ tr×nh ra v¨n b¶n kÕt luËn thanh tra, ngoµi ra quyÕt ®Þnh thanh
tra cã quyÒn yªu cÇu Trëng §oµn thanh tra, thµnh viªn §oµn thanh tra b¸o c¸o,
yªu cÇu ®èi tîng thanh tra gi¶i tr×nh ®Ó lµm râ thªm nh÷ng vÊn ®Ò cÇn thiÕt thùc
phôc vô cho viÖc ra kÕt luËn thanh tra.
- Ngêi ra kÕt luËn thanh tra cã tr¸ch nhiÖm c«ng bè hoÆc göi kÕt luËn
thanh tra cho ®èi tîng thanh tra. Trong trêng hîp cÇn thiÕt cã thÓ uû quyÒn cho
Trëng §oµn thanh tra c«ng bè kÕt luËn thanh tra.
- KÕt luËn thanh tra ®îc göi tíi Thñ trëng c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc cïng
cÊp vµ ®èi tîng thanh tra. Trêng hîp thñ trëng c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc lµ ngêi
ra quyÕt ®Þnh thanh tra th× kÕt luËn thanh tra cßn ®îc göi cho Thñ trëng c¬ quan
thanh tra cïng cÊp.
- Hå s¬ Thanh tra:
Cuéc thanh tra ph¶i lËp thµnh hå s¬. Hå s¬ thanh tra gåm cã:
+ QuyÕt ®Þnh thanh tra, biªn b¶n thanh tra do §oµn thanh tra, thanh tra
viªn lËp; b¸o c¸o, gi¶i tr×nh cña ®èi tîng thanh tra; b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra.
+ KÕt luËn thanh tra.
+ V¨n b¶n vÒ viÖc xö lý, kiÕn nghÞ xö lý.
+ C¸c tµi liÖu kh¸c cã liªn quan ®Õn cuéc thanh tra.
Trëng §oµn thanh tra cã tr¸ch nhiÖm lËp vµ bµn giao hå s¬ thanh tra cho
c¬ quan ®· ra quyÕt ®Þnh thanh tra. ViÖc qu¶n lý, sö dông hå s¬ thanh tra ®îc
thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ lu tr÷.
* §Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ cuéc thanh tra:
- B¸o c¸o kÕt qu¶ cuéc thanh tra víi cÊp cã thÈm quyÒn.
- Ra quyÕt ®Þnh xö lý thuéc thÈm quyÒn ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò §oµn thanh
tra ®· ph¸t hiÖn.
- Tæ chøc, ®«n ®èc ®èi tîng thanh tra vµ c¸c ®¬n vÞ cã liªn quan thùc hiÖn
kÕt luËn, kiÕn nghÞ, quyÕt ®Þnh xö lý vÒ thanh tra.
- ChuyÓn vô viÖc cã dÊu hiÖu vi ph¹m ph¸p luËt sang c¬ quan ®iÒu tra
(nÕu cã).
- QuyÕt ®Þnh c¸c biÖn ph¸p tuyªn truyÒn, gi¸o dôc.
- Tæ chøc rót kinh nghiÖm vµ ho¹t ®éng cña §oµn thanh tra.
Ho¹t ®éng Thanh tra thuÕ còng nh bÊt kú ho¹t ®éng nµo kh¸c cña Nhµ níc
ph¶i dùa trªn c¬ së c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt. ViÖc ra quyÕt ®Þnh thanh tra, c¸ch
NguyÔn Xu©n T©n Trang 12
thøc tiÕn hµnh thanh tra, ra kÕt luËn thanh tra, xö lý sau kÕt luËn thanh tra ®Òu
ph¶i theo ®óng thÈm quyÒn, tr×nh tù, thñ tôc do Ph¸p luËt quy ®Þnh.
iv. thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh tra thuÕ t¹i côc thuÕ
Thõa Thiªn HuÕ
1. Nh÷ng thùc tiÔn
C«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn cña ®Êt níc ta ®· ®¹t ®îc nhiÒu kÕt qu¶ ®¸ng
khÝch lÖ. Kinh tÕ cã bíc t¨ng trëng kh¸, ®êi sèng ®îc n©ng cao thªm mét bíc
míi. Thiªn tai xÈy ra liªn tiÕp, nhng ®· ®îc kh¾c phôc mét c¸ch kÞp thêi vµ cã
hiÖu qu¶, quèc phßng an ninh lu«n æn ®Þnh. §¹t ®îc thµnh tùu ®ã vai trß cña
ngµnh thuÕ gãp phÇn kh«ng nhá. Sè thu thuÕ hµng n¨m ®Òu t¨ng trëng, n¨m sau
t¨ng h¬n n¨m tríc tõ 10- 20%.
Côc thuÕ Thõa Thiªn HuÕ thùc thiÖn qu¶n lý, thu thuÕ trªn ®Þa bµn tØnh
Thõa Thiªn HuÕ trong nh÷ng n¨m qua lu«n hoµn thµnh xuÊt s¾c nhiÖm vô, sè thu
hµng n¨m ®Òu t¨ng.
N¨m 2005 ®¹t 1.100 tû. N¨m 2006 ®¹t gÇn 1.400 tû vµ kÕ ho¹ch n¨m
2007 lµ 1.800 tû ®ång. Ho¹t ®éng thanh tra gãp phÇn rÊt lín trong thµnh tÝch mµ
ngµnh thuÕ Thõa Thiªn HuÕ ®¹t ®îc. Ho¹t ®éng Thanh tra kh«ng nh÷ng chèng
thÊt thu, t¨ng thu cho ng©n s¸ch mµ quan träng h¬n lµ qua ho¹t ®éng Thanh tra
thuÕ ®· tiÕn hµnh tuyªn truyÒn, gi¸o dôc chÝnh s¸ch Ph¸p LuËt thuÕ cho ®èi tîng
nép thuÕ hiÓu biÕt vÒ chÝnh s¸ch, Ph¸p LuËt thuÕ tõ ®ã tù gi¸c chÊp hµnh.
Th«ng qua viÖc thanh tra hµng n¨m Côc thuÕ ®· truy thu vµ xö ph¹t vi
ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc thuÕ mét sè tiÒn thuÕ vµo Ng©n s¸ch kh«ng nhá.
N¨m 2005: 5 tû ®ång,
N¨m 2006: 8 tû ®ång
9 th¸ng ®Çu n¨m 2007: 12 tû ®ång.
Ngoµi ra th«ng qua thanh tra, gi¸m s¸t thêng xuyªn ®· ph¸t hiÖn nh÷ng
bÊt hîp lý vÒ mÆt c¬ chÕ, chÝnh s¸ch tõ ®ã cã ý kiÕn ®Ò xuÊt l·nh ®¹o Tæng côc
thuÕ, Bé Tµi chÝnh söa ®æi bæ sung chÝnh s¸ch kÞp thêi nh»m th¸o gì khã kh¨n,
víng m¾c trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, thóc ®Èy s¶n
xuÊt kinh doanh t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch, phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Côc thuÕ Thõa Thiªn HuÕ ®ang tiÕn hµnh c¶i c¸ch hµnh chÝnh m¹nh mÏ,
tõ c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh sang c¬ chÕ qu¶n lý chuyªn s©u. Lµ mét trong 5
®¬n vÞ toµn ngµnh thùc hiÖn thÝ ®iÓm c¬ chÕ tù khai, tù nép thuÕ cña ®èi tîng nép
thuÕ ®· tæng kÕt, ®óc rót ®îc nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u cho viÖc thùc thiÖn
LuËt Qu¶n lý thuÕ (cã hiÖu lùc tõ 01/7/2007). Tõ ®ã ho¹t ®éng thanh tra còng c¶i
c¸ch vµ thu ®îc nhiÒu kÕt qu¶. §Ó lËp kÕ ho¹ch thanh tra côc thuÕ ®· tËp trung
ph©n tÝch rñi râ, theo tõng ngµnh, tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp, x¸c ®Þnh tríc
môc ®Ých, kÕ ho¹ch thanh tra. V× vËy khi tiÕn hµnh thanh tra phÇn nhiÒu ®¹t hiÖu
qu¶ cao. Qua c«ng t¸c thanh tra côc thuÕ ®· tham mu cho UBND tØnh ra c¸c chØ
thÞ nh»m chÊn chØnh c«ng t¸c thu ng©n s¸ch trªn ®Þa bµn tØnh nh chØ thÞ sè
11/UBND vÒ thu nép ng©n s¸ch cña ngµnh giao th«ng vËn t¶i, chØ thÞ sè
12/UBND. vÒ thu nép ng©n s¸ch ngµnh kinh doanh nhµ nghØ, kh¸ch s¹n: Sù kÕt
NguyÔn Xu©n T©n Trang 13
hîp chÆt chÏ gi÷a ngµnh thuÕ víi c¸c ngµnh kh¸c ®i ®Çu lµ c«ng t¸c kiÓm tra
phèi hîp nh phèi hîp víi kho b¹c Nhµ níc, Së tµi chÝnh, Së kÕ ho¹ch ®Çu t thu
vÒ x©y dùng c¬ b¶n ®èi víi c¸c c«ng tr×nh cã nguån vèn do Ng©n s¸ch cÊp hoÆc
thanh to¸n qua Kho b¹c, ®· lµm t¨ng thu ng©n s¸ch gãp phÇn hoµn thµnh nhiÖm
vô cña ngµnh.
2. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n.
§èi tîng qu¶n lý cña thuÕ rÊt réng liªn quan ®Õn nhiÒu ngµnh, nhiÒu cÊp
vµ c«ng d©n trong níc vµ níc ngoµi, c¸c quèc gia khi tham gia ®Çu t vµo ViÖt
Nam. V× vËy ®èi tîng cña thanh tra thuÕ rÊt lín. Trong khi ®ã chóng ta ®ang tiÕn
hµnh c¶i c¸ch hµnh chÝnh, ®¶m b¶o m«i trêng th«ng tho¸ng t¹o ®iÒu kiÖn cho
doanh nghiÖp, c¬ së kinh doanh ph¸t triÓn vµ héi nhËp; Hµng lo¹t doanh nghiÖp
ra ®êi sè lîng lín nhng chÊt lîng cha cao thËm chÝ cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ý
thøc chÊp hµnh ph¸p luËt kÐm, kinh doanh gian lËn, trèn thuÕ. Trong khi ®ã lùc
lîng thanh tra thuÕ cha ®¸p øng ®îc c¶ vÒ quy m«, sè lîng vµ chÊt lîng, v× vËy
ho¹t ®éng thanh tra gÆp nhiÒu khã kh¨n hiÖu qu¶ cha cao.
Ngµnh thuÕ Thõa Thiªn HuÕ qu¶n lý thu thuÕ trªn 1000 ®èi tîng nép thuÕ
(t¹i v¨n phßng thuÕ) theo kÕ ho¹ch cña Tæng côc thuÕ hµng n¨m ph¶i tiÕn hµnh
thanh kiÓm tra Ýt nhÊt 30% ®èi tîng nép thuÕ trong khi ®ã phßng thanh tra thuÕ
chØ cã 10 c¸n bé (nÕu kÓ c¶ phßng kiÓm tra thuÕ th× míi 28 c¸n bé) trong khi ®ã
nÕu theo kÕ ho¹ch th× ph¶i thanh kiÓm tra Ýt nhÊt 300 ®èi tîng do ®ã ®Ó ch¹y theo
kÕ ho¹ch nªn nhiÒu cuéc thanh tra cha cã chÊt lîng hiÖu qu¶.
LuËt qu¶n lý thuÕ míi ra ®êi (cã hiÖu lùc tõ 01/7/2007)
Nh×n chung vÉn ®ang cßn míi mÎ, nhiÒu c¬ së kinh doanh cha th«ng hiÓu,
viÖc tuyªn truyÒn cßn nhiÒu h¹n chÕ, chØ tËp trung cho ngµnh thuÕ v× vËy viÖc
thùc thi luËt qu¶n lý thuÕ cha cao.
Hµng lo¹t c¸c doanh nghiÖp ra ®êi trong khi ®ã tr×nh ®é cña ®éi ngò lµm
c«ng t¸c kÕ to¸n cha ®¸p øng ®îc, mét kÕ to¸n lµm cho nhiÒu doanh nghiÖp,
thËm chÝ nhiÒu doanh nghiÖp ®a con em cha tõng häc kÕ to¸n vµo lµm kÕ to¸n.
Tr×nh ®é nhËn thøc cña chñ doanh nghiÖp cha cao do ®ã c«ng t¸c thanh tra gÆp
nhiÒu khã kh¨n.
LuËt qu¶n lý thuÕ quy ®Þnh §oµn Thanh tra thuÕ ph¶i cã Ýt nhÊt mét thµnh
viªn ®oµn lµ Thanh tra viªn trong khi ®ã ngµnh thuÕ cha ®µo t¹o hoÆc göi ®µo t¹o
Thanh tra viªn, Thanh tra thuÕ phÇn ®«ng lµ c¸n bé cha cã thÎ thanh tra viªn, tõ
®ã thiÕu c¬ së ph¸p lý khi tiÕn hµnh thanh tra còng nh kh¶ n¨ng lµm viÖc déc lËp
cha cao dÉn ®Õn hiÖu qu¶ thanh tra thÊp.
ViÖc ban hµnh c¸c ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt, tiªu chuÈn cha cã v¨n b¶n
ph¸p quy híng dÉn ¸p dông do ®ã thiÕu c¬ së ph¸p lý khi kÕt luËn thanh tra
c¬ chÕ ®iÒu hµnh song trïng l·nh ®¹o gi÷a Tæng côc thuÕ- Bé tµi chÝnh
vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng, do vËy l·nh ®¹o chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng thêng ®a ra
nh÷ng chÝnh s¸ch nh»m th¸o gì khã kh¨n cho doanh nghiÖp vµ chÝnh s¸ch thu
hót ®Çu t, miÔn, gi¶m thuÕ tr¸i víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt
NguyÔn Xu©n T©n Trang 14
ThuÕ lµ nguån thu chñ yÕu cña nguån ng©n s¸ch Nhµ níc, mäi quèc gia
tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®Òu ph¶i trªn c¬ së nguån thu ng©n s¸ch Quèc gia. Trong ®ã
thu tõ thuÕ ®ãng vai trß chñ yÕu vµ mang tÝnh quyÕt ®Þnh. Ngoµi ra thuÕ cßn lµ
mét c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ quan träng, cã hiÖu lùc ®Ó Nhµ níc qu¶n lý vµ ®iÒu
tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. Ph¹m vi vµ ®èi tîng t¸c ®éng cña thuÕ rÊt réng, liªn quan
®Õn mäi ngµnh, mäi cÊp vµ c«ng d©n, kh«ng chØ lµ c«ng d©n trong níc mµ cßn
t¸c ®éng ®Õn c«ng d©n níc ngoµi (sinh sèng lµm ¨n t¹i ViÖt Nam ), c¸c quèc gia
cã liªn quan ®Õn lîi Ých kinh tÕ, cã thÓ nãi hÖ thèng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt thuÕ
Nhµ níc cã vai trß, vÞ trÝ v« cïng quan träng cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, cña viÖc b¶o vÖ ®éc lËp chñ quyÒn quèc gia vµ héi nhËp
quèc tÕ.
Trong qu¸ tr×nh thùc thiÖn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ níc vÒ thu ng©n s¸ch nhÊt
thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ho¹t ®éng thanh tra. Ho¹t ®éng thanh tra lµ mét c«ng cô qu¶n lý
nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh qu¶n lý, thu thuÕ, ®¶m b¶o thu ®óng, thu
®ñ cho Ng©n s¸ch Nhµ níc. Hay nãi c¸ch kh¸c ho¹t ®éng thanh tra trong ngµnh
thuÕ lµ mét kh©u kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ níc vÒ
qu¶n lý thu thuÕ. Th«ng qua viÖc thanh, kiÓm tra, gi¸m s¸t thêng xuyªn nh»m
phßng ngõa, ph¸t hiÖn, xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt, ph¸t hiÖn nh÷ng s¬ hë
trong c¬ chÕ qu¶n lý tõ ®ã cã nh÷ng ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ víi Tæng côc thuÕ, Bé Tµi
chÝnh, söa ®æi, bæ sung kÞp thêi c¸c chÝnh s¸ch gãp phÇn t¨ng nguån thu ng©n s¸ch
phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Côc thuÕ Thõa Thiªn HuÕ lµ mét bé phËn cÊu thµnh hÖ thèng thu thuÕ cña
ViÖt Nam, lµ bé m¸y hµnh thu cña Nhµ níc t¹i tØnh Thõa Thiªn HuÕ.
XuÊt ph¸t tõ vai trß, vÞ trÝ cña ho¹t ®éng thanh tra trong lÜnh vùc qu¶n lý,
thu thuÕ, lµ mét c¸n bé lµm c«ng t¸c thanh tra t¹i côc thuÕ tØnh Thõa Thiªn HuÕ.
T«i xin tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt, suy nghÜ cña m×nh vÒ “Tæ chøc, ho¹t ®éng
cña thanh tra thuÕ vµ nh÷ng kiÕn nghÞ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña
thanh tra thuÕ t¹i tØnh Thõa Thiªn HuÕ” víi môc ®Ých tæng hîp cã hÖ thèng
c¸c kiÕn thøc ®· ®îc häc, ¸p dông vµo thùc tiÔn trong c«ng t¸c nh»m hoµn thµnh
nhiÖm vô tèt h¬n. Víi thêi gian, kiÕn thøc cßn h¹n chÕ tiÓu luËn kh«ng thÓ tr¸nh
khái nh÷ng thiÕu sãt t«i mong nhËn ®îc sù th«ng c¶m, gãp ý cña quý thÇy c«.
Qua ®©y t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Ban gi¸m hiÖu, c¸c thÇy, c« gi¸o trêng C¸n
bé Thanh tra ChÝnh phñ ®· tËn t×nh truyÒn ®¹t nh÷ng kiÕn thøc, kinh nghiÖm quý
b¸u vÒ c«ng t¸c thanh tra, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho t«i hoµn thµnh kho¸ häc
nµy
NguyÔn Xu©n T©n Trang 1
PhÇn I:
mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thanh tra
I. Thanh tra Nhµ níc.
1. Kh¸i niÖm:
Thanh tra Nhµ níc lµ viÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸, xö lý cña c¬ quan qu¶n lý
Nhµ níc ®èi víi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ph¸p luËt, nhiÖm vô cña c¬ quan, tæ
chøc, c¸ nh©n chÞu sù qu¶n lý theo thÈm quyÒn, tr×nh tù, thñ tôc quy ®Þnh cña
ph¸p luËt.
a. Thanh tra hµnh chÝnh:
Thanh tra hµnh chÝnh lµ ho¹t ®éng thanh tra cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc
theo cÊp hµnh chÝnh ®èi víi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, nhiÖm vô cña
c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n thuéc quyÒn qu¶n lý trùc tiÕp.
b. Thanh tra chuyªn ngµnh:
Thanh tra chuyªn ngµnh lµ ho¹t ®éng thanh tra cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ
níc theo ngµnh, lÜnh vùc ®èi víi c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n trong viÖc chÊp hµnh
ph¸p luËt, nh÷ng quy ®Þnh vÒ chuyªn m«n, kü thuËt, quy t¾c qu¶n lý cña ngµnh,
lÜnh vùc thuéc thÈm quyÒn qu¶n lý.
2. Môc ®Ých:
Ho¹t ®éng thanh tra nh»m phßng ngõa, ph¸t hiÖn vµ xö lý c¸c hµnh vi vi
ph¹m ph¸p luËt; ph¸t hiÖn nh÷ng s¬ hë trong c¬ chÕ qu¶n lý, chÝnh s¸ch, ph¸p
luËt ®Ó kiÕn nghÞ víi c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc;
ph¸t huy nh©n tè tÝch cùc; gãp phÇn n©ng cao hiÖu lùc, hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng
qu¶n lý Nhµ níc, b¶o vÖ lîi Ých cña Nhµ níc, quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¬
quan, tæ chøc, c¸ nh©n.
- Phßng ngõa c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt:
§©y lµ môc tiªu chñ yÕu, trùc tiÕp cña ho¹t ®éng thanh tra, thanh tra lµ
ho¹t ®éng thêng xuyªn cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc nh»m ®¶m b¶o cho c¸c
quyÕt ®Þnh qu¶n lý ®îc chÊp hµnh, b¶o ®¶m mäi ho¹t ®éng cña c¬ quan, tæ chøc,
c¸ nh©n tu©n thñ theo ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. TÝnh chÊt thêng xuyªn cña
ho¹t ®éng thanh tra ®· cã t¸c dông phßng ngõa c¸c vi ph¹m ph¸p luËt. Sinh thêi
B¸c Hå ®· chØ râ: “kiÓm so¸t khÐo bao nhiªu khuyÕt ®iÓm lßi ra hÕt, h¬n n÷a
kiÓm so¸t khÐo vÒ sau khuyÕt ®iÓm nhÊt ®Þnh sÏ bít ®i”.
- Ph¸t hiÖn vµ xö lý c¸c vi ph¹m ph¸p luËt:
§Þnh híng x· héi Nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ®Æt ra yªu cÇu
ph¶i t¨ng cêng tÝnh ph¸p chÕ, kû c¬ng ph¸p luËt trong mäi ho¹t ®éng cña c¬
quan, tæ chøc vµ trong c¸ch thøc hµnh xö cña mçi c«ng d©n. Mäi hµnh vi vi
ph¹m ph¸p luËt ®Òu ph¶i ph¸t hiÖn nhanh chãng vµ xö lý nghiªm minh.
- Ph¸t hiÖn nh÷ng s¬ hë, khiÕm khuyÕt trong c¬ chÕ qu¶n lý, chÝnh s¸ch,
ph¸p luËt ®Ó kiÕn nghÞ c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc.
NguyÔn Xu©n T©n Trang 2
Ho¹t ®éng thanh tra kh«ng chØ nh»m ph¸t hiÖn vµ xö lý nh÷ng vi ph¹m
ph¸p luËt, mµ cßn gióp c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc ®¸nh gi¸ l¹i b¶n th©n c¬ chÕ,
chÝnh s¸ch, c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý cña m×nh xem nã
®· phï hîp víi thùc tiÔn cuéc sèng cha, cã khiÕm khuyÕt, s¬ hë g× dÔ dÉn ®Õn sù
vi ph¹m ®Ó kÞp thêi söa ®æi, bæ sung nh»m kh¾c phôc c¸c s¬ hë, khiÕm khuyÕt
®ã. Cè Thñ tíng Ph¹m V¨n §ång ®· tõng nhÊn m¹nh: “VÞ trÝ, tÇm quan träng,
t¸c dông cña c«ng t¸c thanh tra lµ ë chç nã ph¸t hiÖn cho m×nh nh÷ng c¸i mµ
m×nh cÇn biÕt, nã thêng xuyªn lµ tai m¾t cña m×nh, nã biÕt nh×n, biÕt thÊy, biÕt
ph¸t hiÖn vµ biÕt chØ cho m×nh nh÷ng c¸i mµ m×nh cÇn biÕt”.
- Ph¸t huy nh©n tè tÝch cùc, gãp phÇn n©ng cao hiÖu lùc, hiÖu qu¶ qu¶n lý
Nhµ níc, b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n.
§©y lµ nh÷ng môc ®Ých cã tÝnh chÊt gi¸n tiÕp nhng còng kh«ng kÐm phÇn
quan träng cña ho¹t ®éng thanh tra nhÊt lµ viÖc “Ph¸t huy nh©n tè tÝch cùc’ qua
ho¹t ®éng thanh tra. Nh©n tè tÝch cùc ë ®©y ®îc hiÓu lµ nh÷ng viÖc lµm hay,
m¹nh d¹n thÓ hiÖn mét t duy míi, mét t c¸ch suy nghÜ vµ hµnh ®éng míi phï
hîp víi quan ®iÓm vµ chñ tr¬ng ®æi míi toµn diÖn ®Êt níc cña §¶ng ta, nhÊt lµ
trong lÜnh vùc kinh tÕ.
3. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng thanh tra.
Ho¹t ®éng thanh tra ph¶i tu©n theo ph¸p luËt, b¶o ®¶m chÝnh x¸c, kh¸ch
quan, trung thùc, c«ng khai, d©n chñ, kÞp thêi, kh«ng lµm c¶n trë ho¹t ®éng b×nh
thêng cña c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n lµ ®èi tîng thanh tra.
II. TiÕn hµnh cuéc thanh tra:
1. Kh¸i niÖm:
TiÕn hµnh cuéc thanh tra lµ qu¸ tr×nh §oµn thanh tra xem xÐt, ®¸nh gi¸,
kÕt luËn viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, nhiÖm vô vµ c¸c quy ®Þnh cña c¬
quan qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n theo mét tr×nh tù, thñ tôc
do ph¸p luËt quy ®Þnh, nh»m phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ níc.
* §oµn thanh tra ®îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh cña thñ trëng c¬ quan
thanh tra hoÆc thñ trëng c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc ®Ó tiÕn hµnh thanh tra theo néi
dung, ®èi tîng, thêi h¹n ®· ghi trong quyÕt ®Þnh thanh tra.
2. C¸c nguyªn t¾c tiÕn hµnh cuéc thanh tra:
§Ó ®¶m b¶o cho cuéc thanh tra ®¹t ®îc môc ®Ých yªu cÇu ®Ò ra, ngoµi viÖc
tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c chung trong ho¹t ®éng thanh tra, khi tiÕn hµnh mét
cuéc thanh tra ph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c sau ®©y:
a. Thùc hiÖn ®óng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt:
Chñ thÓ thanh tra, ®èi tîng thanh tra vµ c¸c c¬ quan h÷u quan ®Òu ph¶i
tu©n theo ph¸p luËt trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh cuéc thanh tra.
§èi víi chñ thÓ tiÕn hµnh thanh tra:
+ Thùc hiÖn ®óng tr×nh tù thñ tôc trong qu¸ tr×nh thanh tra.
+ Khi thu thËp, thÈm tra, x¸c minh chøng cø tu©n theo biÖn ph¸p, c¸ch
thøc, thñ tôc mµ ph¸p luËt quy ®Þnh.
NguyÔn Xu©n T©n Trang 3
+ Thùc hiÖn ®óng thÈm quyÒn, kh«ng l¹m dông quyÒn, kh«ng che dÊu bá
qua hµnh vi vi ph¹m.
+ Chøng cø ®Õn ®©u kÕt luËn ®Õn ®ã, nhËn xÐt, kÕt luËn ph¶i trªn c¬ së c¸c
quy ®Þnh cña ph¸p luËt, c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña Nhµ níc.
- §èi víi c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ vµ c¸c c¸ nh©n khi cã liªn quan ®Õn viÖc
thanh tra:
+ Kh«ng ®îc can thiÖp tr¸i ph¸p luËt vµo ho¹t ®éng thanh tra.
+ Ph¶i thùc hiÖn nghiªm c¸c yªu cÇu, kiÕn nghÞ vµ quyÕt ®Þnh cña ngêi,
cña c¸c chñ thÓ tiÕn hµnh thanh tra.
ViÖc tu©n thñ c¸c thÓ thøc, tr×nh tù ®· ®îc quy ®Þnh trong ho¹t ®éng thanh
tra nh»m lµm cho cuéc thanh tra ®¹t ®îc môc ®Ých yªu cÇu ®Ò ra vµ thùc sù ph¸t
huy ®îc kÕt qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý.
b. ChÊp hµnh nghiªm chØnh quyÕt ®Þnh thanh tra:
- Ph¶i thùc hiÖn ®óng yªu cÇu, néi dung, thêi h¹n ®· ghi trong quyÕt ®Þnh
thanh tra.
- Thùc hiÖn b¸o c¸o thêng xuyªn, b¸o c¸o ®ét xuÊt theo yªu cÇu cña ngêi
ra quyÕt ®Þnh thanh tra.
- ChÊp hµnh nghiªm chØnh ý kiÕn chØ ®¹o cña ngêi ra quyÕt ®Þnh thanh tra.
c. B¶o ®¶m chÝnh x¸c, kh¸ch quan, trung thùc, hîp ph¸p, hîp lý:
- ChÝnh x¸c vÒ sè liÖu, tµi liÖu.
- Kh¸ch quan: Kh«ng ¸p dông ®Æt ý chÝ chñ quan khi xem xÐt, ®¸nh gi¸,
kÕt luËn mét hµnh vi, mét sù viÖc hay mét néi dung cña cuéc thanh tra, ph¶i xem
xÐt mét c¸ch ®Çy ®ñ, toµn diÖn nguyªn nh©n kh¸ch quan, chñ quan vµ ®Æt nã
trong mét ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh cô thÓ.
- Trung thùc: Ph¶i ph¶n ¸nh ®óng b¶n chÊt sù viÖc, kh«ng suy diÔn, c¾t
xÐn sù kiÖn, bãp mÐo sù thËt.
- Hîp ph¸p: Ph¶i c¨n cø vµo chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, c¸c tiªu chuÈn ®Þnh
møc kinh tÕ, kü thuËt, c¸c quy ®Þnh cña c¬ quan cã thÈm quyÒn ®Ó lµm c¬ së,
tiªu chuÈn ®Ó nhËn xÐt, ®¸nh gi¸, kÕt luËn cho c¸c ho¹t ®éng cña ®èi tîng thanh
tra vµ c¸c ®èi tîng cã liªn quan mµ néi dung cuéc thanh tra ®Ò cËp.
- Hîp lý: Khi xem xÐt, ®¸nh gi¸, kÕt luËn vµ ra quyÕt ®Þnh xö lý vÒ thanh
tra cÇn quan t©m ®Õn tÝnh lÞch sö cña sù viÖc, hiÖn tîng, hiÖu qu¶ kinh tÕ, chÝnh
trÞ, x· héi, ®ßi hái cña thùc tiÔn vµ xu híng ph¸t triÓn cña x· héi.
d. Coi träng c«ng t¸c chÝnh trÞ, t tëng:
C«ng t¸c chÝnh trÞ, t tëng nh»m thèng nhÊt chung vÒ môc ®Ých, yªu cÇu
cuéc thanh tra cÇn ®¹t ®îc trong néi bé §oµn thanh tra, gi÷a nh÷ng thµnh viªn
§oµn thanh tra víi ®èi tîng thanh tra vµ ®¹t ®îc sù nhÊt trÝ cao trong c¸c c¬ quan
chøc n¨ng cã liªn quan ®Õn cuéc thanh tra.
Cô thÓ:
NguyÔn Xu©n T©n Trang 4
- Lµm cho thµnh viªn §oµn thanh tra vµ ®èi tîng ®îc thanh tra nhËn thøc
®óng vÒ môc ®Ých, yªu cÇu, néi dung, ph¬ng ph¸p thanh tra.
- X¸c ®Þnh râ quyÒn, nghÜa vô cña c¸c bªn trong qu¸ tr×nh thanh tra tõ ®ã
h¹n chÕ c¸c hµnh vi chèng ®èi.
- Ph¸t huy ®îc d©n chñ trong c¬ quan, trong c¸c ®oµn thÓ, ph¸t ®éng vai
trß g¬ng mÉu, tÝnh tù gi¸c cña c¸n bé vµ quÇn chóng trong viÖc hîp t¸c víi §oµn
thanh tra.
C«ng t¸c nµy ph¶i tiÕn hµnh thêng xuyªn, liªn tôc trong suèt qu¸ tr×nh
thanh tra víi mäi ®èi tîng khi cÇn thiÕt.
NguyÔn Xu©n T©n Trang 5
PhÇn II:
Thùc tÕ ho¹t ®éng thanh tra cña thanh tra thuÕ
I. Ho¹t ®éng cña tæng côc thuÕ
1. hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý thu thuÕ
Tæng côc thuÕ
C¸c ban trùc thuéc
tæng côc thuÕ C¸c ®¬n vÞ
Ban thanh tra
sù nghiÖp thuéc
Tæng côc thuÕ
Côc thuÕ tØnh,
Thµnh phè trùc thuéc
C¸c phßng qu¶n lý thu Phßng
thuÕ theo chøc n¨ng thanh tra
Chi côc thuÕ
Nh
§éi vËy
qu¶nbé m¸y ngµnh§éi
lý thu thuÕ ®îc
qu¶n chia thµnh§éi
lý thu ba qu¶n
cÊp. lý thu §éi qu¶n lý thu
thuÕ tríc b¹ hé kinh doanh thuÕ DN nhá thuÕ nhµ ®Êt
- Tæng côc thuÕ
- Côc thuÕ
- Chi côc thuÕ
2. Bé m¸y tæ chøc cña ngµnh thuÕ
- quyÕt ®Þnh sè 76/2007/Q§- TTg ngµy 28 th¸ng 5 n¨m 2007 cña Thñ tíng
ChÝnh phñ quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc cña Tæng
côc thuÕ trùc thuéc Bé tµi chÝnh quy ®Þnh vÞ trÝ, chøc n¨ng cña Tæn côc thuÕ.
+ Tæng côc thuÕ lµ tæ chøc trùc thuéc Bé tµi chÝnh, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc
Bé trëng Bé tµi chÝnh thùc thiÖn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi c¸c kho¶n
thu néi ®Þa bao gåm thuÕ, phÝ, lÖ phÝ vµ c¸c kho¶n thu kh¸c cña ng©n s¸ch Nhµ
níc (sau ®©y gäi chung lµ thuÕ); tæ chøc thùc thiÖn qu¶n lý thuÕ theo quy ®Þnh
cña ph¸p luËt
NguyÔn Xu©n T©n Trang 6
+ Tæng côc thuÕ cã c¸c ban vµ c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp trùc thuéc nhiÖm vô,
chøc n¨ng, quyÒn h¹n cña c¸c ban thuéc v¨n phßng Tæng côc thuÕ ®îc quy ®Þnh
t¹i quyÕt ®Þnh sè 48/2007/Q§- BTC cña Bé trëng Bé tµi chÝnh
- quyÕt ®Þnh sè 49/2007/Q§- BTC ngµy 15/6/2007 cña Bé trëng Bé tµi
chÝnh quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc cña côc thuÕ
trùc thuéc Tæng côc thuÕ.
+ Côc thuÕ tØnh thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng (Sau ®©y gäi chung lµ côc
thuÕ) lµ tæ chøc trùc thuéc Tæng côc thuÕ, cã chøc n¨ng tæ chøc thùc thiÖn c«ng
t¸c qu¶n lý thuÕ, phÝ, lÖ phÝ vµ c¸c kho¶n thu kh¸c cña ng©n s¸ch Nhµ níc (sau
®©y gäi chung lµ thuÕ) trªn ®Þa bµn cña tØnh, thµnh phè theo quy ®Þnh cña ph¸p
luËt
+ Côc thuÕ cã c¸c phßng, nhiÖm vô, chøc n¨ng cña c¸c phßg thuéc côc
thuÕ ®îc quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh sè 728/ Q§- TCT ngµy 18/6/2007 cña Tæng
côc Trëng Tæng côc thuÕ
ii. ho¹t ®éng thanh tra thuÕ
1. T¹i Tæng côc thuÕ cã Ban Thanh tra trùc thuéc, nhiÖm vô cña Ban Thanh
tra gióp Tæng côc trëng Tæng côc thuÕ tæ chøc chØ ®¹o triÓn khai thùc thiÖn c«ng
t¸c kiÓm tra thuÕ, Thanh tra thuÕ ®èi víi ngêi nép thuÕ, Thanh tra gi¶i quyÕt tè
c¸o vÒ hµnh vi trèn thuÕ, gian lËn thuÕ cña ngêi nép thuÕ trong ph¹m vi toµn quèc.
*nhiÖm vô cô thÓ
- X©y dùng chiÕn lîc, ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn, kÕ ho¹ch 5 n¨m, hµng n¨m
vÒ c«ng t¸c kiÓm tra thuÕ, thanh tra thuÕ;
- Nghiªn cøu, x©y dùng c¸c quy ®Þnh, quy tr×nh, biÖn ph¸p nghiÖp vô, kü
n¨ng vÒ kiÓm tra thuÕ, thanh tra thuÕ, gi¶i quyÕt tè c¸o vÒ viÖc trèn thuÕ, gian lËn
thuÕ cña ngêi nép thuÕ;
- Híng dÉn, chØ ®¹o kiÓm tra c¬ quan thuÕ c¸c cÊp triÓn khai thùc thiÖn
c¸c quy ®Þnh, quy tr×nh, biÖn ph¸p nghiÖp vô, kü n¨ng vÒ kiÓm tra thuÕ, thanh tra
thuÕ, gi¶i quyÕt tè c¸o vÒ viÖc trèn thuÕ, gian lËn thuÕ cña ngêi nép thuÕ.
- ChØ ®¹o triÓn khai viÖc thu thËp, xö lý, sö dông th«ng tin tõ ngêi nép
thuÕ, c¬ quan thuÕ vµ tõ bªn thø ba thuéc lÜnh vùc qu¶n lý;
- Tæ chøc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ møc ®é tu©n thñ ph¸p luËt thuÕ cña ngêi nép
thuÕ, x¸c ®Þnh c¸c lÜnh vùc rñi ro, chØ ®¹o c¬ quan thuÕ c¸c cÊp thùc thiÖn thanh
tra thuÕ; trùc tiÕp hoÆc hç trî c¸c Côc thuÕ thanh tra c¸c tËp ®oµn kinh tÕ, tæng
c«ng ty lín, doanh nghiÖp cã quy m« kinh doanh ®a d¹ng, phøc t¹p, c«ng ty ®a
quèc gia.
- Trùc tiÕp tæ chøc thanh tra thuÕ ®èi víi c¸c trêng hîp cã dÊu hiÖu trèn
thuÕ, gian lËn thuÕ liªn quan ®Õn nhiÒu tæ chøc, c¸ nh©n ë nhiÒu tØnh, thµnh phè
kh¸c nhau hoÆc c¸c vô trèn thuÕ cã tÝnh chÊt phøc t¹p; tæ chøc thanh tra gi¶i
quyÕt tè c¸o vÒ viÖc trèn thuÕ, gian lËn thuÕ cña ngêi nép thuÕ thuéc thÈm quyÒn
cña Tæng côc trëng Tæng côc thuÕ
NguyÔn Xu©n T©n Trang 7
- Tæ chøc thùc thiÖn c«ng t¸c gi¸m ®Þnh t ph¸p vÒ thuÕ trong ph¹m vi toµn
quèc, cö gi¸m ®Þnh viªn trùc tiÕp thùc thiÖn gi¸m ®Þnh t ph¸p vÒ thuÕ theo ph©n
c«ng thuéc thÈm quyÒn cña Tæng côc trëng Tæng côc thuÕ
- Tæng hîp, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ c«ng t¸c kiÓm tra thuÕ, thanh tra
thuÕ, gi¶i quyÕt tè c¸o vÒ viÖc trèn thuÕ, gian lËn thuÕ cña ngêi nép thuÕ trong toµn
ngµnh; nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kiÓm tra thuÕ, thanh tra
thuÕ, gi¶i quyÕt tè c¸o vÒ viÖc trèn thuÕ, gian lËn thuÕ cña ngêi nép thuÕ;
- Thùc thiÖn c¸c nhiÖm vô kh¸c do Tæng côc trëng Tæng côc thuÕ giao.
2. T¹i côc thuÕ cã phßng thanh tra thuÕ. nhiÖm vô cña phßng thanh tra
thuéc côc thuÕ gióp Côc trëg Côc thuÕ triÓn khai thùc thiÖn c«ng t¸c thanh tra
ngêi nép thÕu trong viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt thuÕ; gi¶i quyÕt tè c¸o vÒ hµnh vi
trèn lËu thuÕ, gian lËn thuÕ liªn quan ®Õn ngêi nép thuÕ thuéc ph¹m vi Côc thuÕ
qu¶n lý
* nhiÖm vô cô thÓ
- X©y dùng ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch thanh tra ngêi nép thuÕ hµng n¨m; tiÕp
nhËn yªu cÇu vµ hå s¬ ®Ò nghÞ thanh tra ngêi nép thuÕ cña Phßng KiÓm tra thuÕ
vµ c¸c Chi côc thuÕ chuyÓn ®Õn;
- Tæ chøc thu thËp th«ng tin liªn quan ®Õn viÖc x¸c ®Þnh nghÜa vô thuÕ cña
ngêi nép thuÕ thuéc ®èi tîng thanh tra
- Tæ chøc thùc thiÖn c«ng t¸c thanh tra thuÕ theo ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch
thanh tra cña Côc thuÕ; thanh tra c¸c trêng hîp do phßng KiÓm tra thuÕ, c¸c Chi
côc ®Ò nghÞ vµ chuyÓn hå s¬; hoÆc theo yªu cÇu cña c¬ quan thuÕ cÊp trªn vµ c¬
quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn;
- Xö lý hoÆc khiÕu n¹i, tè c¸o xö lý theo quy ®Þnh ®èi víi c¸c trêng hîp
tæ chøc, c¸ nh©n vi ph¹m ph¸p luËt vÒ thuÕ ph¸t hiÖn ®îc khi thanh tra thuÕ
- Phèi hîp víi c¬ quan chøc n¨ng kh¸c trong viÖc thanh tra, chèng bu«n
lËu, gian lËn th¬ng m¹i, kinh doanh tr¸i phÐp, trèn lËu thuÕ;
- LËp hå s¬ ®Ò nghÞ c¬ quan cã thÈm quyÒn khëi tè c¸c tæ chøc, c¸ nh©n vi
ph¹m ph¸p luËt vÒ thuÕ theo quy ®Þnh
- Tæ chøc ho¹t ®éng tiÕp d©n t¹i trô së c¬ quan thuÕ ®Ó n¾m b¾t, xem xÐt,
gi¶i quyÕt nh÷ng th«ng tin ph¶n ¸nh vÒ c¸c hµnh vi vi ph¹m chÝnh s¸ch, ph¸p
luËt thuÕ cña ngêi nép thuÕ;
- Thanh tra x¸c minh, gi¶i quyÕt c¸c tè c¸o vÒ hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt
thuÕ cña ngêi nép thuÕ; ®Ò xuÊt ý kiÕn ®èi víi c¸c hå s¬ tè c¸o vÒ thuÕ kh«ng
thuéc thÈm quyÒn cña Côc thuÕ chuyÓn cho c¬ quan cÊp trªn vµ c¸c c¬ quan
kh¸c cã liªn quan gi¶i quyÕt
- Thùc thiÖn gi¸m ®Þnh vÒ thuÕ theo trng cÇu gi¸m ®Þnh cña c¬ quan tiÕn
hµnh tè tông ë ®Þa ph¬ng hoÆc theo ph©n c«ng cña Tæng côc thuÕ
- Cung cÊp th«ng tin, kÕt luËn sau thanh tra cho c¸c bé phËn chøc n¨ng cã
liªn quan ®Ó phèi hîp qu¶n lý thuÕ;
NguyÔn Xu©n T©n Trang 8
- Tæng hîp, b¸o c¸o, ®¸nh gi¸ chÊt lîng c«ng t¸c thanh tra thuÕ, tæng hîp
kÕt qu¶ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o liªn quan ®Õn ngêi nép thuÕ trong ph¹m vi
toµn Côc thuÕ; nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c
thanh tra thuÕ
- Biªn so¹n tµi liÖu vµ tham gia ®µo t¹o c¸n bé, c«ng chøc thuÕ thuéc lÜnh
vùc ®îc giao
- Thùc thiÖn viÖc b¶o qu¶n vµ lu tr÷ hå s¬ nghiÖp vô, tµi liÖu vµ c¸c v¨n
b¶n ph¸p quy cña Nhµ níc thuéc lÜnh vùc qu¶n lý cña Phßng theo quy ®Þnh
- Thùc thiÖn c¸c nhiÖm vô kh¸c do Côc trëng Côc thuÕ giao.
- C¬ cÊu tæ chøc cña thanh tra thuÕ.
+ Thanh tra Tæng côc thuÕ (Ban thanh tra )
+ Thanh tra Côc thuÕ (Phßng thanh tra )
3. Môc ®Ých ho¹t ®éng cña thanh tra thuÕ:
Ho¹t ®éng thanh tra nh»m ng¨n chÆn,ph¸t hiÖn vµ xö lý c¸c hµnh vi vi
ph¹m vÒ ph¸p luËt thuÕ, kiÕn nghÞ víi c¬ quan cã thÈm quyÒn c¸c biÖn ph¸p
kh¾c phôc, bæ sung, söa ®æi c¬ chÕ qu¶n lý thuÕ gãp phÇn n©ng cao hiÖu lùc
qu¶n lý vµ thu thuÕ. TuyÒn tuyÕn, gi¶i thÝch, gi¸o dôc cho ®èi tîng nép thuÕ hiÓu
biÕt vÒ ph¸p luËt thuÕ, tõ ®ã tù nguyÖn chÊp hµnh, ®©y lµ môc ®Ých quan träng, ®-
îc ngµnh thuÕ quan t©m bëi mçi khi ®èi tîng nép thuÕ hiÓu biÕt cµng tù gi¸c
chÊp hµnh th× c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ cµng ®¹t hiÖu qu¶ cao.
4. §èi tîng cña thanh tra thuÕ
- C¸c doanh nghiÖp, c¸c c¬ quan, tæ chøc, c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp cã thu, c¸c
c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh
iii. tiÕn hµnh cuéc thanh tra thuÕ
1. §èi víi ngêi ban hµnh quyÕt ®Þnh thanh tra
a. Ban hµnh quyÕt ®Þnh thanh tra
- QuyÕt ®Þnh thanh tra theo ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch hµng n¨m c¨n cø vµo d÷
liÖu cña ®èi tîng nép thuÕ ( quyÕt to¸n tµi chÝnh, quyÕt to¸n thuÕ, c¸c hå s¬ kª
khai thuÕ) côc thuÕ tiÕn hµnh ®¸nh gi¸, ph©n tÝch rñi ro, theo ngµnh nghÒ lo¹i
h×nh doanh nghiÖp, lùa chän ngnµh nghÒ hay lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã ®é rñi
ro cao. tiÕn hµnh lËp kÕ ho¹ch thanh tra. Sau khi ®îc Tæng côc thuÕ sÏ duyÖt kÕ
ho¹ch tuú theo t×nh h×nh thùc tÕ, Côc trëng côc thuÕ ra quyÕt ®Þnh thanh tra vµ
thµnh lËp §oµn Thanh tra.
- quyÕt ®Þnh thanh tra ®ét xuÊt
+ Trêng hîp ph¸t hiÖn ®èi tîng nép thuÕ vi ph¹m ph¸p luËt thuÕ, trèn
thuÕ, hoÆc th«ng ®ång víi ®¬n vÞ tæ chøc c¬ quan kh¸c nh»m trèn thuÕ. Côc tr-
ëng côc thuÕ ra quyÕt ®Þnh thanh tra ®ång thêi b¸o c¸o víi tæng côc thuÕ.
+ Trêng hîp cã ®¬n th ph¶n ¸nh, khiÕu n¹i, tè c¸o cña quÇn chóng, c«ng
luËn b¸o chÝ côc trëng côc thuÕ còng ra quyÕt ®Þnh thanh tra
- Thùc thiÖn thanh tra ®ét xuÊt do Tæng côc trëng Tæng côc thuÕ giao
NguyÔn Xu©n T©n Trang 9
- ChØ ®¹o §oµn Thanh tra tiÕn hµnh cuéc thanh tra
- Côc trëng côc thuÕ chän ngêi tham gia §oµn Thanh tra vµ Trëng §oµn
Thanh tra
b. ChØ ®¹o §oµn thanh tra tiÕn hµnh cuéc thanh tra.
- Ngoµi ra, quyÕt ®Þnh thanh tra chän ngêi tham gia §oµn thanh tra vµ Tr-
ëng §oµn thanh tra.
- ChØ ®¹o §oµn thanh tra x©y dùng kÕ ho¹ch tiÕn hµnh thanh tra vµ phª
duyÖt kÕ ho¹ch ®ã.
- ChØ ®¹o, kiÓm tra ho¹t ®éng cña §oµn thanh tra.
- Gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng thuéc thÈm quyÒn.
- T¹o ®iÒu kiÖn kinh phÝ, ph¬ng tiÖn, vËt chÊt cho §oµn thanh tra ho¹t
®éng thuËn lîi.
c. KÕt luËn thanh tra vµ xö lý sau thanh tra.
- ChØ ®¹o §oµn thanh tra b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra.
- Ký kÕt luËn thanh tra.
- Tuú ®iÒu kiÖn cã thÓ c«ng bè kÕt luËn thanh tra hoÆc göi kÕt luËn thanh tra.
2. Tr×nh tù tiÕn hµnh thanh tra cña §oµn thanh tra.
a. ChuÈn bÞ thanh tra.
Khi cã quyÕt ®Þnh thanh tra §oµn thanh tra cã bíc chuÈn bÞ ®Ó tiÕn hµnh
thanh tra, thêi gian chuÈn bÞ ®îc tÝnh tõ ký quyÕt ®Þnh ®Õn khi c«ng bè quyÕt
®Þnh thanh tra t¹i c¬ quan ®èi tîng thanh tra. Néi dung bíc chuÈn bÞ gåm:
- Nghiªn cøu tr¸ch nhiÖm môc ®Ých, yªu cÇu, néi dung cuéc thanh tra.
- Thu thËp vµ xö lý th«ng tin cÇn thiÕt.
- X©y dùng vµ tr×nh duyÖt kÕ ho¹ch tiÕn hµnh cuéc thanh tra.
- Tæ chøc tËp huÊn (tuú thuéc vµo néi dung cuéc thanh tra).
- X©y dùng néi quy lµm viÖc cña §oµn.
- ChuÈn bÞ ®Ò c¬ng yªu cÇu ®èi tîng thanh tra b¸o c¸o.
- ChuÈn bÞ kinh phÝ, ph¬ng tiÖn vËt chÊt.
ViÖc chuÈn bÞ tríc khi tiÕn hµnh cuéc thanh tra thÓ hiÖn qua biªn b¶n häp
§oµn thanh tra. Trëng §oµn häp ®oµn ®Ó phæ biÕn kÕ ho¹ch thanh tra, tiÕn ®é thùc
hiÖn, ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh vµ ph©n c«ng nhiÖm vô cô thÓ cho c¸c thµnh viªn.
b. Trùc tiÕp tiÕn hµnh thanh tra.
Trùc tiÕp tiÕn hµnh thùc tËp ®îc tÝnh tõ ngµy c«ng bè quyÕt ®Þnh thanh tra
cho ®Õn khi kÕt thóc viÖc thanh tra t¹i ®¬n vÞ ®îc thanh tra. Thêi h¹n thanh tra cô
thÓ ®îc ghi trong quyÕt ®Þnh thanh tra, nhng kh«ng qu¸ 30 ngµy, trong trêng hîp
cÇn thiÕt, ngêi ra quyÕt ®Þnh cã thÓ gia h¹n mét lÇn, thêi gian gia h¹n kh«ng vît
qu¸ 30 ngµy. Néi dung tiÕn hµnh thanh tra:
- C«ng bè quyÕt ®Þnh thanh tra:
NguyÔn Xu©n T©n Trang 10
+ C«ng bè quyÕt ®Þnh thanh tra lµ mét thñ tôc b¾t buéc, tr¸ch nhiÖm c«ng
bè quyÕt ®Þnh lµ do Trëng §oµn, viÖc c«ng bè quyÕt ®Þnh thanh tra ®îc lËp thµnh
biªn b¶n.
- Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô thanh tra:
+ Sau khi c«ng bè quyÕt ®Þnh thanh tra, c¸c thµnh viªn §oµn thanh tra tiÕn
hµnh c¸c c«ng viÖc ®îc gia.
+ §oµn thanh tra yªu cÇu bè trÝ phßng lµm viÖc thuËn lîi ®Ó kh«ng ¶nh h-
ëng ®Õn ho¹t ®éng b×nh thêng cña ®èi tîng ®îc thanh tra vµ b¶o qu¶n tµi liÖu ®îc
an toµn.
+ §oµn thanh tra yªu cÇu ®¬n vÞ ®îc thanh tra cung cÊp hå s¬, tµi liÖu liªn
quan ®Õn néi dung thanh tra. Cã giÊy yªu cÇu cung cÊp hå s¬ tµi liÖu vµ biªn b¶n
giao nhËn.
+ Thùc hiÖn nghiÖp vô kiÓm tra, xem xÐt hå s¬, tµi liÖu cã liªn quan b»ng
nh÷ng biÖn ph¸p chuyªn ngµnh.
- Tæ chøc nghe ý kiÕn cña kh¸ch hµng vµ c«ng luËn b¸o chÝ (nÕu cã liªn
quan ®Õn néi dung thanh tra).
- Thu thËp th«ng tin tõ c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ h÷u quan (thu thËp tríc, trong,
vµ sau thanh tra).
- Nghe ý kiÕn cña c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn trùc tiÕp.
- Tæ chøc ®èi tho¹i, chÊt vÊn.
- Xö lý c¸c hµnh vi chèng ®èi (nÕu cã).
- Xö lý tèt c¸c mèi quan hÖ.
- LËp biªn b¶n, hoµn chØnh hå s¬ tõng phÇn cña cuéc thanh tra.
c. KÕt thóc cuéc thanh tra.
X©y dùng b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra:
ChËm nhÊt15 ngµy, kÓ tõ ngµy kÕt thóc cuéc thanh tra. Trëng §oµn thanh
tra ph¶i c¸c v¨n b¶n b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra göi ngêi ra quyÕt ®Þnh thanh tra.
b¸o c¸o c¸c néi dung sau:
+ KÕt luËn cô thÓ vÒ nh÷ng néi dung ®· tiÕn hµnh thanh tra.
+ X¸c ®Þnh râ tÝnh chÊt, møc ®é vi ph¹m, nguyªn nh©n, tr¸ch nhiÖm cña
c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã hµnh vi vi ph¹m (nÕu cã).
+ ý kiÕn kh¸c nhau gi÷a thµnh viªn §oµn thanh tra víi Trëng §oµn thanh
tra vÒ néi dung b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra (nÕu cã).
+ C¸c biÖn ph¸p xö lý theo thÈm quyÒn ®· ®îc ¸p dông, kiÕn nghÞ cã biÖn
ph¸p xö lý.
B¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra ®îc göi tíi ngêi ra quyÕt ®Þnh thanh tra. Trong
trêng hîp ngêi ra quyÕt ®Þnh thanh tra lµ thñ trëng c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc th×
b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra cßn ®îc cho thñ trëng c¬ quan thanh tra cïng cÊp.
Trong trêng hîp cÇn lµm râ thªm mét sè néi dung phôc vô cho viÖc x©y dùng
NguyÔn Xu©n T©n Trang 11
b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra, Trëng §oµn thanh tra cã quyÒn yªu cÇu ®èi tîng thanh
tra ph¶i gi¶i tr×nh lµm râ.
- X©y dùng vµ c«ng bè kÕt luËn thanh tra:
- ChËm nhÊt lµ 15 ngµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®îc b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra,
ngêi ra quyÕt ®Þnh thanh tra ph¶i ra v¨n b¶n kÕt luËn thanh tra.
- Trong qu¸ tr×nh ra v¨n b¶n kÕt luËn thanh tra, ngoµi ra quyÕt ®Þnh thanh
tra cã quyÒn yªu cÇu Trëng §oµn thanh tra, thµnh viªn §oµn thanh tra b¸o c¸o,
yªu cÇu ®èi tîng thanh tra gi¶i tr×nh ®Ó lµm râ thªm nh÷ng vÊn ®Ò cÇn thiÕt thùc
phôc vô cho viÖc ra kÕt luËn thanh tra.
- Ngêi ra kÕt luËn thanh tra cã tr¸ch nhiÖm c«ng bè hoÆc göi kÕt luËn
thanh tra cho ®èi tîng thanh tra. Trong trêng hîp cÇn thiÕt cã thÓ uû quyÒn cho
Trëng §oµn thanh tra c«ng bè kÕt luËn thanh tra.
- KÕt luËn thanh tra ®îc göi tíi Thñ trëng c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc cïng
cÊp vµ ®èi tîng thanh tra. Trêng hîp thñ trëng c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc lµ ngêi
ra quyÕt ®Þnh thanh tra th× kÕt luËn thanh tra cßn ®îc göi cho Thñ trëng c¬ quan
thanh tra cïng cÊp.
- Hå s¬ Thanh tra:
Cuéc thanh tra ph¶i lËp thµnh hå s¬. Hå s¬ thanh tra gåm cã:
+ QuyÕt ®Þnh thanh tra, biªn b¶n thanh tra do §oµn thanh tra, thanh tra
viªn lËp; b¸o c¸o, gi¶i tr×nh cña ®èi tîng thanh tra; b¸o c¸o kÕt qu¶ thanh tra.
+ KÕt luËn thanh tra.
+ V¨n b¶n vÒ viÖc xö lý, kiÕn nghÞ xö lý.
+ C¸c tµi liÖu kh¸c cã liªn quan ®Õn cuéc thanh tra.
Trëng §oµn thanh tra cã tr¸ch nhiÖm lËp vµ bµn giao hå s¬ thanh tra cho
c¬ quan ®· ra quyÕt ®Þnh thanh tra. ViÖc qu¶n lý, sö dông hå s¬ thanh tra ®îc
thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ lu tr÷.
* §Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ cuéc thanh tra:
- B¸o c¸o kÕt qu¶ cuéc thanh tra víi cÊp cã thÈm quyÒn.
- Ra quyÕt ®Þnh xö lý thuéc thÈm quyÒn ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò §oµn thanh
tra ®· ph¸t hiÖn.
- Tæ chøc, ®«n ®èc ®èi tîng thanh tra vµ c¸c ®¬n vÞ cã liªn quan thùc hiÖn
kÕt luËn, kiÕn nghÞ, quyÕt ®Þnh xö lý vÒ thanh tra.
- ChuyÓn vô viÖc cã dÊu hiÖu vi ph¹m ph¸p luËt sang c¬ quan ®iÒu tra
(nÕu cã).
- QuyÕt ®Þnh c¸c biÖn ph¸p tuyªn truyÒn, gi¸o dôc.
- Tæ chøc rót kinh nghiÖm vµ ho¹t ®éng cña §oµn thanh tra.
Ho¹t ®éng Thanh tra thuÕ còng nh bÊt kú ho¹t ®éng nµo kh¸c cña Nhµ níc
ph¶i dùa trªn c¬ së c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt. ViÖc ra quyÕt ®Þnh thanh tra, c¸ch
NguyÔn Xu©n T©n Trang 12
thøc tiÕn hµnh thanh tra, ra kÕt luËn thanh tra, xö lý sau kÕt luËn thanh tra ®Òu
ph¶i theo ®óng thÈm quyÒn, tr×nh tù, thñ tôc do Ph¸p luËt quy ®Þnh.
iv. thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh tra thuÕ t¹i côc thuÕ
Thõa Thiªn HuÕ
1. Nh÷ng thùc tiÔn
C«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn cña ®Êt níc ta ®· ®¹t ®îc nhiÒu kÕt qu¶ ®¸ng
khÝch lÖ. Kinh tÕ cã bíc t¨ng trëng kh¸, ®êi sèng ®îc n©ng cao thªm mét bíc
míi. Thiªn tai xÈy ra liªn tiÕp, nhng ®· ®îc kh¾c phôc mét c¸ch kÞp thêi vµ cã
hiÖu qu¶, quèc phßng an ninh lu«n æn ®Þnh. §¹t ®îc thµnh tùu ®ã vai trß cña
ngµnh thuÕ gãp phÇn kh«ng nhá. Sè thu thuÕ hµng n¨m ®Òu t¨ng trëng, n¨m sau
t¨ng h¬n n¨m tríc tõ 10- 20%.
Côc thuÕ Thõa Thiªn HuÕ thùc thiÖn qu¶n lý, thu thuÕ trªn ®Þa bµn tØnh
Thõa Thiªn HuÕ trong nh÷ng n¨m qua lu«n hoµn thµnh xuÊt s¾c nhiÖm vô, sè thu
hµng n¨m ®Òu t¨ng.
N¨m 2005 ®¹t 1.100 tû. N¨m 2006 ®¹t gÇn 1.400 tû vµ kÕ ho¹ch n¨m
2007 lµ 1.800 tû ®ång. Ho¹t ®éng thanh tra gãp phÇn rÊt lín trong thµnh tÝch mµ
ngµnh thuÕ Thõa Thiªn HuÕ ®¹t ®îc. Ho¹t ®éng Thanh tra kh«ng nh÷ng chèng
thÊt thu, t¨ng thu cho ng©n s¸ch mµ quan träng h¬n lµ qua ho¹t ®éng Thanh tra
thuÕ ®· tiÕn hµnh tuyªn truyÒn, gi¸o dôc chÝnh s¸ch Ph¸p LuËt thuÕ cho ®èi tîng
nép thuÕ hiÓu biÕt vÒ chÝnh s¸ch, Ph¸p LuËt thuÕ tõ ®ã tù gi¸c chÊp hµnh.
Th«ng qua viÖc thanh tra hµng n¨m Côc thuÕ ®· truy thu vµ xö ph¹t vi
ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc thuÕ mét sè tiÒn thuÕ vµo Ng©n s¸ch kh«ng nhá.
N¨m 2005: 5 tû ®ång,
N¨m 2006: 8 tû ®ång
9 th¸ng ®Çu n¨m 2007: 12 tû ®ång.
Ngoµi ra th«ng qua thanh tra, gi¸m s¸t thêng xuyªn ®· ph¸t hiÖn nh÷ng
bÊt hîp lý vÒ mÆt c¬ chÕ, chÝnh s¸ch tõ ®ã cã ý kiÕn ®Ò xuÊt l·nh ®¹o Tæng côc
thuÕ, Bé Tµi chÝnh söa ®æi bæ sung chÝnh s¸ch kÞp thêi nh»m th¸o gì khã kh¨n,
víng m¾c trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, thóc ®Èy s¶n
xuÊt kinh doanh t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch, phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Côc thuÕ Thõa Thiªn HuÕ ®ang tiÕn hµnh c¶i c¸ch hµnh chÝnh m¹nh mÏ,
tõ c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh sang c¬ chÕ qu¶n lý chuyªn s©u. Lµ mét trong 5
®¬n vÞ toµn ngµnh thùc hiÖn thÝ ®iÓm c¬ chÕ tù khai, tù nép thuÕ cña ®èi tîng nép
thuÕ ®· tæng kÕt, ®óc rót ®îc nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u cho viÖc thùc thiÖn
LuËt Qu¶n lý thuÕ (cã hiÖu lùc tõ 01/7/2007). Tõ ®ã ho¹t ®éng thanh tra còng c¶i
c¸ch vµ thu ®îc nhiÒu kÕt qu¶. §Ó lËp kÕ ho¹ch thanh tra côc thuÕ ®· tËp trung
ph©n tÝch rñi râ, theo tõng ngµnh, tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp, x¸c ®Þnh tríc
môc ®Ých, kÕ ho¹ch thanh tra. V× vËy khi tiÕn hµnh thanh tra phÇn nhiÒu ®¹t hiÖu
qu¶ cao. Qua c«ng t¸c thanh tra côc thuÕ ®· tham mu cho UBND tØnh ra c¸c chØ
thÞ nh»m chÊn chØnh c«ng t¸c thu ng©n s¸ch trªn ®Þa bµn tØnh nh chØ thÞ sè
11/UBND vÒ thu nép ng©n s¸ch cña ngµnh giao th«ng vËn t¶i, chØ thÞ sè
12/UBND. vÒ thu nép ng©n s¸ch ngµnh kinh doanh nhµ nghØ, kh¸ch s¹n: Sù kÕt
NguyÔn Xu©n T©n Trang 13
hîp chÆt chÏ gi÷a ngµnh thuÕ víi c¸c ngµnh kh¸c ®i ®Çu lµ c«ng t¸c kiÓm tra
phèi hîp nh phèi hîp víi kho b¹c Nhµ níc, Së tµi chÝnh, Së kÕ ho¹ch ®Çu t thu
vÒ x©y dùng c¬ b¶n ®èi víi c¸c c«ng tr×nh cã nguån vèn do Ng©n s¸ch cÊp hoÆc
thanh to¸n qua Kho b¹c, ®· lµm t¨ng thu ng©n s¸ch gãp phÇn hoµn thµnh nhiÖm
vô cña ngµnh.
2. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n.
§èi tîng qu¶n lý cña thuÕ rÊt réng liªn quan ®Õn nhiÒu ngµnh, nhiÒu cÊp
vµ c«ng d©n trong níc vµ níc ngoµi, c¸c quèc gia khi tham gia ®Çu t vµo ViÖt
Nam. V× vËy ®èi tîng cña thanh tra thuÕ rÊt lín. Trong khi ®ã chóng ta ®ang tiÕn
hµnh c¶i c¸ch hµnh chÝnh, ®¶m b¶o m«i trêng th«ng tho¸ng t¹o ®iÒu kiÖn cho
doanh nghiÖp, c¬ së kinh doanh ph¸t triÓn vµ héi nhËp; Hµng lo¹t doanh nghiÖp
ra ®êi sè lîng lín nhng chÊt lîng cha cao thËm chÝ cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ý
thøc chÊp hµnh ph¸p luËt kÐm, kinh doanh gian lËn, trèn thuÕ. Trong khi ®ã lùc
lîng thanh tra thuÕ cha ®¸p øng ®îc c¶ vÒ quy m«, sè lîng vµ chÊt lîng, v× vËy
ho¹t ®éng thanh tra gÆp nhiÒu khã kh¨n hiÖu qu¶ cha cao.
Ngµnh thuÕ Thõa Thiªn HuÕ qu¶n lý thu thuÕ trªn 1000 ®èi tîng nép thuÕ
(t¹i v¨n phßng thuÕ) theo kÕ ho¹ch cña Tæng côc thuÕ hµng n¨m ph¶i tiÕn hµnh
thanh kiÓm tra Ýt nhÊt 30% ®èi tîng nép thuÕ trong khi ®ã phßng thanh tra thuÕ
chØ cã 10 c¸n bé (nÕu kÓ c¶ phßng kiÓm tra thuÕ th× míi 28 c¸n bé) trong khi ®ã
nÕu theo kÕ ho¹ch th× ph¶i thanh kiÓm tra Ýt nhÊt 300 ®èi tîng do ®ã ®Ó ch¹y theo
kÕ ho¹ch nªn nhiÒu cuéc thanh tra cha cã chÊt lîng hiÖu qu¶.
LuËt qu¶n lý thuÕ míi ra ®êi (cã hiÖu lùc tõ 01/7/2007)
Nh×n chung vÉn ®ang cßn míi mÎ, nhiÒu c¬ së kinh doanh cha th«ng hiÓu,
viÖc tuyªn truyÒn cßn nhiÒu h¹n chÕ, chØ tËp trung cho ngµnh thuÕ v× vËy viÖc
thùc thi luËt qu¶n lý thuÕ cha cao.
Hµng lo¹t c¸c doanh nghiÖp ra ®êi trong khi ®ã tr×nh ®é cña ®éi ngò lµm
c«ng t¸c kÕ to¸n cha ®¸p øng ®îc, mét kÕ to¸n lµm cho nhiÒu doanh nghiÖp,
thËm chÝ nhiÒu doanh nghiÖp ®a con em cha tõng häc kÕ to¸n vµo lµm kÕ to¸n.
Tr×nh ®é nhËn thøc cña chñ doanh nghiÖp cha cao do ®ã c«ng t¸c thanh tra gÆp
nhiÒu khã kh¨n.
LuËt qu¶n lý thuÕ quy ®Þnh §oµn Thanh tra thuÕ ph¶i cã Ýt nhÊt mét thµnh
viªn ®oµn lµ Thanh tra viªn trong khi ®ã ngµnh thuÕ cha ®µo t¹o hoÆc göi ®µo t¹o
Thanh tra viªn, Thanh tra thuÕ phÇn ®«ng lµ c¸n bé cha cã thÎ thanh tra viªn, tõ
®ã thiÕu c¬ së ph¸p lý khi tiÕn hµnh thanh tra còng nh kh¶ n¨ng lµm viÖc déc lËp
cha cao dÉn ®Õn hiÖu qu¶ thanh tra thÊp.
ViÖc ban hµnh c¸c ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt, tiªu chuÈn cha cã v¨n b¶n
ph¸p quy híng dÉn ¸p dông do ®ã thiÕu c¬ së ph¸p lý khi kÕt luËn thanh tra
c¬ chÕ ®iÒu hµnh song trïng l·nh ®¹o gi÷a Tæng côc thuÕ- Bé tµi chÝnh
vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng, do vËy l·nh ®¹o chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng thêng ®a ra
nh÷ng chÝnh s¸ch nh»m th¸o gì khã kh¨n cho doanh nghiÖp vµ chÝnh s¸ch thu
hót ®Çu t, miÔn, gi¶m thuÕ tr¸i víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt
NguyÔn Xu©n T©n Trang 14