Tổ chức kế toán tiền lương và phân tích tình hình quản lý sử dụng lao động và quỹ lương ở nhà máy chế biến biến thế
- 76 trang
- file: .doc
đang tải dữ liệu....
Tài liệu bị giới hạn, để xem hết nội dung vui lòng tải về máy tính.
Tải xuống - 76 trangNội dung text: Tổ chức kế toán tiền lương và phân tích tình hình quản lý sử dụng lao động và quỹ lương ở nhà máy chế biến biến thế
Lêi më ®Çu
Trong c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi cña ®Êt níc ta hiÖn nay.
VÊn ®Ò tiÒn l¬ng vµ ®êi sèng ngêi lao ®éng ®ang lµ mét trong nh÷ng ®iÓm
nãng báng, khi nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngµy cµng ph¸t triÓn, c¸c chÝnh s¸ch cña
Nhµ níc cµng ngµy cµng t¸c ®éng s©u réng tíi toµn bé cac ho¹t ®éng kinh tÕ
– v¨n ho¸ - x· héi cña ®Êt níc. Trong ®ã cã chÝnh s¸ch vÒ tiÒn l¬ng, BHYT,
BHXH, KPC§ lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi lao ®éng tiÒn tÖ vµ s¶n
xuÊt hµng ho¸. Nã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ®êi sèng cña mäi tÇng líp d©n c
trong x· héi.
Trong ho¹t ®éng SXKD cña mäi doanh nghiÖp, tiÒn l¬ng ®îc coi lµ mét
bé phËn chi phÝ c¬ b¶n cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm do lao ®éng t¹o ra.
TiÒn l¬ng lu«n lµ mèi quan t©m cña c¶ ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao
®éng. §èi víi ngêi sö dông lao®éng (doanh nghiÖp) tiÒn l¬ng lµ phÇn chi phÝ
ph¶i bá ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ coi ®ã lµ phÇn chi phÝ vÒ lao ®éng sèng
trong 3 gi¸ thµnh s¶n phÈm. Vµ bé phËn chi phÝ nµy cã ¶nh hëng ®Õn gi¸
thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp nã cã thÓ lµm gi¶m lîi nhuËn cña
doanh nghiÖp. Do vËy mµ mèi quan t©m cña doanh nghiÖp lµ lµm sao cho chi
phÝ vÒ lao ®èng ngµy cµng thÊp cµng tèt ®Ó kh«ng ngõng t¨ng lîi nhuËn lªn
cao.
Song ®èi víi ngêi lao ®éng th× tiÒn l¬ng l¹i lµ phÇn thu nhËpmµ hä nhËn
®îc ®Ó kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o cuéc sèng cña chÝnh b¶n th©n hä vµ gia ®×nh
m×nh, vµ còng lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó hä hoµ nhËp vµo thÞ trêng x· héi.
ChÝnh v× vËy mµ mèi quan t©m cña hä lµ tiÒn l¬ng ngµy cµng cao ®Ó ®¶m b¶o
t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng vµ kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng cña b¶n th©n vµ
gia ®×nh.
Cã thÓ thÊy sù quan t©m ngîc chiÒu tíi tiÒn l¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-
êng hiÖn nay ngµy cµng diÔn ra gay g¾t. Ngêi lao ®éng th× lu«n lu«n t×m ®Õn
víi nh÷ng doanh nghiÖp cã møc l¬ng cao vµ cã c¸c chÝnh s¸ch x· héi tèt, cßn
ngêi sö dông lao ®éng l¹i t×m ®Õn nh÷ng vïng ®Êt mµ chi phÝ vÒ nh©n c«ng rÎ
m¹t cèt ®Ó ®¹t ®îc nh÷ng môc ®Ých thiÕt thùc cña m×nh.
Do vËy ®èi víi mçi doanh nghiÖp vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i tr¶ l¬ng nh thÕ nµo
theo h×nh thøc nµo…,®Ó mµ gi¶i quyÕt hµi hoµ lîi Ých kinh tÕ gi÷a doanh
nghiÖp vµ ngêi lao ®éng ®Ó t¹o ra niÒm tin cña ngêi lao ®éng vµo doanh
nghiÖp. Vµ trªn c¬ së c¸c chÝnh s¸ch chÕ ®é vÒ tiÒn l¬ng, BHXH, BHYT…DN
ph¶i ¸p dông vµo thùc hiÖn nh thÕ nµo ®Ó tiÒn l¬ng thùc sù lµ ®ßn bÈy kinh tÕ
kÝch thÝch ngêi lao ®éng hoµn thµnh nhiÖm vô ®îc giao, say mª s¸ng t¹o trong
1
c«ng viÖc vµ tÝch cùc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn cña
doanh nghiÖp. H¬n thÕ n÷a doanh nghiÖp cßn cÇn ph¶i quan t©m ®Õn c«ng t¸c
kÕ to¸n.
Chi phÝ lao ®éng sèng vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó cã ®îc gi¸ thµnh chÝnh
x¸c ®Ó tõ ®ã thùc hiÖn tèt kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.
XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc trªn, thÊy râ ®îc tÇm quan träng cña tiÒn l¬ng
còng nh chi phÝ vÒ lao ®éng sèng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong thêi gian
thùc tËp t¹i C«ng ty bia Hµ Néi t«i ®· chän ®Ò tµi: “Tæ chøc kÕ to¸n tiÒn l¬ng
vµ ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý sö dông lao ®éng vµ quü l¬ng ë nhµ m¸y chÕ
biÕn biÕn thÕ”.
Sau 2 thùc tËp vµ nghiªn cøu t«i ®· hoµn thµnh chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy
víi ba phÇn nh sau:
PhÇn I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo l¬ng.
PhÇn II: Thùc tr¹ng tæ chøc kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo
tiÒn l¬ng ë nhµ m¸y chÕ biÕn biÕn thÕ
Ch¬ng III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn (c¶i tiÕn, bæ sung) c«ng t¸c kÕ
to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng ë Nhµ m¸y chÕ t¹o biÕn thÕ
Ngoµi ra cßn cã lêi më ®Çu vµ kÕt luËn.
2
PhÇn I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ tæ chøc kÕ to¸n
tiÒn l¬ng vµ ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý sö dông lao
®éng vµ quü l¬ng ë doanh nghiÖp.
I. Vai trß, vÞ trÝ, nhiÖm vô cña kÕ to¸n lao ®éng tiÒn l¬ng
vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
A. Kh¸i niÖm lao ®éng, tiÒn l¬ng, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ vµ
kinh phÝ c«ng ®oµn.
1. Lao ®éng: Lao ®éng lµ ho¹t ®éng cã môc ®Ých, cã ý thøc cña con ngêi
t¸c ®éng vµo giíi tù nhiªn, nh»m biÕn chóng thµnh nh÷ng vËt phÈm cã Ých
phôc vô cho sù sinh tån cña con ngêi vµ x· héi. V× thÕ, cã thÓ nãi r»ng lao
®éng lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña ®êi sèng con ngêi, lµ sù tÊt yÕu
vÜnh viÔn vµ lµ m«i giíi trong sù trao ®æi vËt chÊt gi÷a tù nhiªn vµ con ngêi.
Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh, lao ®éng lµ mét trong ba yÕu tè c¬
b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh nhÊt. §èi víi bÊt cø x· héi
nµo, víi mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµo dï lµ n c«ng nghiªp hay doanh
nghiÖp x©y l¾p, c«ng trêng…NÕu thiÕu lao ®éng th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng
kh«ng thÓ tiÕn hµnh mét c¸ch b×nh thêng.
Qu¸ tr×nh lao ®éng ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh sö dông søc lao ®éng. Khi tham
gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th× ngêi lao ®éng ph¶i bá ra mét lîng søc lùc nhÊt
®Þnh bao gåm c¶ thÓ lùc vµ trÝ lùc ®Ó t¹o ra s¶n phÈm vËt chÊt cho x· héi. §Ó
bï ®¾p cho phÇn søc lùc ®· hao phÝ nµy vµ nh»m môc ®Ých t¸i t¹o søc lao ®éng
míi, doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng mét sè tiÒn mµ ngêi ta gäi ®ã lµ
tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng).
2. TiÒn l¬ng: TiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi lao ®éng,
tiÒn tÖ vµ s¶n xuÊt hµng ho¸.
TiÒn l¬ng (hay tiÒn c«ng) mét mÆt lµ phÇn thï lao lao ®éng ®Ó t¸i s¶n
xuÊt søc lao ®éng vµ bï ®¾p hao phÝ lao ®éng mµ c«ng nh©n viªn ®· bá ra
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. TiÒn l¬ng (tiÒn c«ng) g¾n liÒn víi thêi gian vµ kÕt
qu¶ lao ®éng mµ c«ng nh©n viªn ®· thùc hiÖn. MÆt kh¸c tiÒn l¬ng l¹i lµ phÇn
chi phÝ mµ chñ doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong tr×nh s¶n xuÊt vµ lµ mét bé phËn
ph¶i bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lµ mét bé phËn chi phÝ c¬ b¶n cÊu thµnh
nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp.
Ngoµi tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng) ®Ó ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng vµ cuéc
sèng l©u dµi cña ngêi lao ®éng, theo chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh, doanh nghiÖp
cßn ph¶i tÝnh vµo chi phÝ SXKD mét bé phËn chi phÝ gåm c¸c kho¶n trÝch
BHXH, BHYT, vµ KPC§.
3
3. B¶o hiÓm x· héi (BHXH): BHXH lµ mét trong nh÷ng néi dung quan
träng cña chÝnh s¸ch x· héi mµ Nhµ níc b¶o ®¶m tríc ph¸p luËt cho mçi ngêi
d©n nãi chung vµ mçi ngêi lao ®éng nãi riªng.
BHXH lµ sè tiÒn ®îc trÝch lËp ®Ó tµi trî cho trêng hîp c«ng nh©n viªn
t¹m thêi hay vÜnh viÔn mÊt søc lao ®éng nh èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng,
mÊt søc, nghØ hu,…®Ó gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng cña ng êi lao ®éng vµ gia
®×nh hä trªn c¬ së ®ãng gãp cña ngêi sö dông lao ®éng, ngêi lao ®éng vµ sù
b¶o hé cña Nhµ níc. Quü BHXH cña doanh nghiÖp lµ mét bé phËn cña quü
BHXH chung.
Quü BHXH ®îc trÝch lËp hµng th¸ng theo tØ lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn
l¬ng trªn thùc tÕ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn hµng th¸ng vµ ®îc tÝnh vµo chi
phÝ SXKD cña doanh nghiÖp. Nh vËy cã thÓ nãi r»ng quü BHXH cã quan hÖ
mËt thiÕt víi quü tiÒn l¬ng. Theo chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh tû lÖ trÝch BHXH
lµ 20% trªn tæng sè tiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng, trong ®ã:
15% ®îc trÝch vµo chi phÝ SXKD vµ 5% trõ vµo thu nhËp cña ngêi lao ®éng ®Ó
thùc hiÖn chÕ ®é hu trÝ vµ tö tuÊt.
Quü BHXH ®îc ph©n cÊp qu¶n lý sö dông, mét bé phËn ®îc nép lªn c¬
quan qu¶n lý chuyªn m«n ®Ó chi cho c¸c trêng hîp quy ®Þnh: NghØ hu, mÊt
søc…mét bé phËn ®îc chi tiªu trùc tiÕp t¹i doanh nghiÖp cho nh÷ng trêng hîp
èm ®au, thai s¶n..vµ viÖc sö dông quü nµy ë cÊp nµo còng ®Òu ph¶i theo chÕ
®é quy ®Þnh.
4. B¶o hiÓm y tÕ (BHYT): Lµ sè tiÒn ®îc trÝch lËp ®Ó tµi trî cho viÖc
phßng, ch÷a bÖnh vµ ch¨m sãc søc khoÎ cho ngêi lao ®éng. Hay nãi c¸ch
kh¸c, trong thêi gian ®ang lao ®éng s¶n xuÊt t¹i xÝ nghiÖp mµ ngêi lao ®éng bÞ
èm ®au, n»m viÖn th× BHYT sÏ trî cÊp cho ngêi lao ®éng ®Ó chi tr¶ tiÒn thuèc
men, viÖn phÝ.
Quü BHYT còng ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së sù ®ãng gãp cña ngêi sö dông
lao ®éng (doanh nghiÖp), ngêi lao ®éng vµ ®îc trÝch lËp hµng th¸ng theo tû lÖ
quy ®Þnh trªn tæng sè l¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn (CNV). Theo
chÕ ®é quy ®Þnh, mét phÇn BHYT doanh nghiÖp ph¶i g¸nh chÞu vµ tÝnh vµo
chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú, mét phÇn trõ vµo tiÒn l¬ng cña CNV
trong doanh nghiÖp. HiÖnnay chÕ ®é quy ®Þnh trÝch lËp quü BHYT b»ng 3% l-
¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng, trong ®ã 2% ®îc tÝnh vµo chi phÝ
SXKD vµ 1% trõ vµo l¬ng cña CNV.
BHYT kh«ng ®Ó l¹i doanh nghiÖp mµ ®îc nép lªn c¬ quan qu¶n lý
chuyªn m«n ®Ó phôc vô, b¶o vÖ vµ ch¨m sãc søc khoÎ cho ngêi lao ®éng.
4
Ngoµi quü BHXH, BHYT c¸c doanh nghiÖp cßn trÝch lËp mét quü l¬ng
®ã lµ quü kinh phÝ c«ng ®oµn (KPC§).
5. Kinh phÝ c«ng ®oµn: Lµ sè tiÒn ®îc trÝch lËp ®Ó chi cho c¸c ho¹t ®éng
cña tæ chøc cña giíi lao ®éng ch¨m sãc, b¶o vÖ quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng.
Quü nµy còng ®îc trÝch lËp hµng th¸ng theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè
tiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho CNV cña doanh nghiÖp trong th¸ng. Theo chÕ ®é
hiÖn hµnh tû lÖ trÝch lËp quü KPC§ lµ 2% trªn tæng sè tiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i
tr¶ cho CNV vµ ®îc tÝnh CPSXKD trong kú.
Quü KPC§ còng ®îc ph©n cÊp qu¶n lý vµ chi tiªu theo chÕ ®é quy ®Þnh,
mét phÇn nép cho c¬ quan c«ng ®oµn cÊp trªn vµ mét phÇn ®Ó chi tiªu cho
ho¹t ®éng c«ng ®oµn ë doanh nghiÖp. §èi víi mäi ho¹t ®éng SXKD, mäi lo¹i
h×nh doanh nghiÖp viÖc tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo l¬ng cã ý nghÜa quan träng trong viÖc qu¶n lý con ngêi, trong
viÖc h¹ch to¸n chi phÝ SXKD còng nh viÖc ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi lao
®éng.
B. Vai trß cña kÕ to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-
¬ng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
1. Lao ®éng: qu¸ tr×nh SXKD cña mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp lu«n coi
yÕu tè lao ®éng (con ngêi) lµ nh©n tè quan träng nhÊt t¹o nªn søc m¹nh cña
mét nÒn s¶n xuÊt. ChÝnh v× vËy khi h¹ch to¸n lao ®éng, kh©u ®Çu tiªn trong
h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch tiÒn l¬ng lµ hÕt søc cÇn thiÕt. ViÖc h¹ch
to¸n sè lao ®éng, thêi gian lao ®éng vµ kÕt qu¶ lao ®éng gióp cho doanh
nghiÖp b¸m s¸t t×nh h×nh lao ®éng cña m×nh vÒ mÆt lîng còng nh vÒ mÆt chÊt
®Ó cã biÖn ph¸p khuyÕn khÝch lao ®éng, thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt hay cã ch¬ng
tr×nh ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ cho CNV ®Ó kh«ng ngõng ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
MÆt kh¸c lao ®éng l¹i cã quan hÖ mËt thiÕt víi tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng – sè liÖu lao ®éng lµ mét trong nh÷ng c¨ncø quan träng ®Ó
tÝnh tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho CNV ®Ó trÝch lËp nªn c¸c quü BHXH, BHYT,
KPC§ trong doanh nghiÖp. Cã h¹ch to¸n lao ®éng mét c¸ch chÝnh x¸c, hîp lý,
cô thÓ th× míi cã thÓ tÝnh chÝnh x¸c quü tiÒn l¬ng vµ c¸c quü trÝch theo l¬ng tõ
®ã míi ®¶m b¶o lîi Ých vËt chÊt, quyÒn lîi x· héi cho ngêi lao ®éng còng nh
®¶m b¶o lîi Ých vËt chÊt, quyÒn lîi cho ngêi lao ®éng còng nh ®¶m b¶o
nguyªn t¾c ph©n phoãi theo lao ®éng nh»m g©y dùng lßng tin cña ngêi c«ng
nh©n vµo doanh nghiÖp. H¬n thÕ n÷a hiÖu qu¶ cña viÖc qu¶n lý sö dông c¸c
quü BHXH, BHYT, KPC§ phô thuéc mét phÇn lín ë c«ng t¸c h¹ch to¸n lao
®éng cña doanh nghiÖp.
5
2. TiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng: tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch
theo l¬ng ®îc coi lµ nh÷ng chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ
SXKD trong kú. H¹ch to¸n tiÒn l¬ng chÝnh x¸c lµ gãp phÇn trÝch lËp, sö dông
c¸c quü trÝch theo l¬ng ®óng môc ®Ých, cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o lîi Ých kinh tÕ
còng nh lîi Ých x· héi cho ngêi lao ®éng. Tõ ®ã lµ cho ngêi lao ®éng yªn t©m
c«ng t¸c, say mª s¸ng t¹o trong c«ng viÖc vµ tÝch cùc n¨ng suÊt lao ®éng lµm
cho SXKD cña doanh nghiÖp ngµy cµng lín m¹nh h¬n.
MÆt kh¸c, cã thÓ thÊy viÖc h¹ch to¸n chÝnh x¸c tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng lµ gãp phÇn tÝnh ®óng chi phÝ lao ®éng sèng trong gi¸ thµnh
s¶n phÈm,tõ ®ã cã ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c ®Ó doanh nghiÖp cã biÖn
ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó kh«ng ngõng t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp.
Cã thÓ thÊy c«ng t¸c h¹ch to¸n lao ®éng tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo
l¬ng ®îc coi lµ c«ng cô quan träng ®Ó gi¶i quyÕt hµi hoµ lîi Ých kinh tÕ gi÷a
ngêi sö dông lao ®éng (doanh nghiÖp) vµ ngêi lao ®éng.
C. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng trong
doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
TiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng lµ vÊn ®Ò võa mang tÝnh chÊt kinh
tÕ l¹i võa mang tÝnh chÊt x· héi. Nã kh«ng chØ lµ mèi quan t©m riªng cña ngêi
lao ®éng (CNV) mµ cßn lµ vÊn ®Ò doanh nghiÖp ®Æc biÖt lu ý. KÕ ho¹ch vÒ
tiÒn l¬ng cã mèi quan hÖ víi c¸c kÕ ho¹ch kh¸c trong doanh nghiÖp, nã cã t¸c
®éng thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, gãp phÇn n©ng cao NSL§, h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm vµ n©ng cao møc sèng cña ngêi lao ®éng. Tuy nheien ph¶i x¸c ®Þnh tèc
®é t¨ng cña tiÒn l¬ng lµ ph¶i lu«n chËm h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng th×
míi ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. V× vËy nhiÖm vô
cña kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng lµ:
- Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ chÝnh x¸c thêi gian vµ kÕt qu¶ lao
®éng cña CNV. TÝnh to¸n ®óng, thanh to¸n ®Çy ®ñ kÞp thêi tiÒn l¬ng vµ c¸c
kho¶n liªn quan cho CNV. Qu¶n lý chÆt chÏ viÖc sö dông chi tiªu quü tiÒn l-
¬ng.
- TÝnh to¸n, ph©n bæ chÝnh x¸c hîp lý chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng vµ BHXH,
BHYT, KPC§ cho c¸c ®èi tîng sö dông cã liªn quan.
- §Þnh kú, ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng vµ qu¶n lý quü tiÒn l¬ng,
cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt cho c¸c bé phËn liªn quan nh ph©n
xëng…®Ó bé phËn nµy biÕt kÕt qu¶ lao ®éng, hao phÝ tiÒn l ¬ng ..hay ®Ó phôc
vô cho c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng, lËp kÕ ho¹ch tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp.
6
II. Néi dung tæ chøc kÕ to¸n lao ®éng – tiÒn l ¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch
theo l¬ng (nh÷ng c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Ó h¹ch to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ
c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng).
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngµy nay ®èi víi mäi doanh nghiÖp th× sè l-
îng lao ®éng, chÊt lîng lao ®éng lu«n cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi tiÒn l¬ng
vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng, vµ nã vèn lµ bé phËn chi phÝ kh¸ lín trong gi¸
thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. V× vËy mäi doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng
®Òu ph¶i cã kÕ ho¹ch vÒ lao ®éng nh»m qu¶n lý, huy ®éng, sö dông lao ®éng
mét c¸ch hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. Vµ ®Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã th× cÇn thiÕt ph¶i
ph©n lo¹i lao ®éng.
1. Ph©n lo¹i lao ®éng.
1.1. C¨n cø vµo thêi gian c«ng t¸c: lao ®éng trong doanh nghiÖp ®îc
chia ra lµm 2 lo¹i: Lao ®éng thêng xuyªn
Lao ®éng theo hîp ®ång
- Lao ®éng thêng xuyªn: Lµ nh÷ng ngêi lµm viÖc theo chÕ ®é hîp ®ång
kh«ng thêi h¹n vµ nh÷ng ngêi lµm viÖc theo hîp ®ång cã thêi h¹n tõ mét n¨m
trë lªn. Nh÷ng ngêi lao ®éng nµy ®îc hëng c¸c chÕ ®é tiÒn l¬ng, tiÒn thëng,
phô cÊp, trî cÊp, b¶o hé lao ®éng, BHXH, phóc lîi tËp thÓ nh CNV Nhµ níc,
®îc cÊp sæ lao ®éng ®Ó tÝnh th©m niªn c«ng t¸c vµ thêi gian c«ng t¸c liªn tôc
nh chÕ ®é hiÖn hµnh.
- Lao ®éng theo hîp ®ång: Lµ nh÷ng ngêi lao ®éng lµm viÖc theo chÕ ®é
hîp ®ång theo thêi vô, theo c«ng viÖc díi 1 n¨m, tiÒn c«ng do hai bªn tho¶
thuËn. Møc tiÒn c«ng kh«ng ®îc thÊp h¬n møc l¬ng tèi thiÓu, céng víi phÇn
bï chªnh lÖch gi¸ c¸c mÆt hµng ®Þnh lîng vµ chi phÝ BHXH.
1.2. C¨n cø vµo vÞ trÝ c«ng t¸c vµ chøc n¨ng lao ®éng cña tõng CNV
mµ lao ®éng trong doanh nghiÖp ®îc chia ra lµm 2 nhãm:
a. Nh©n viªn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp: Bao gåm sè lao ®éng trùc tiÕp tham
gia s¶n xuÊt vµ trùc tiÕp phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm chÝnh cña doanh
nghiÖp c«ng nghiÖp.
Sè CNV nµy ®îc chia lµm 5 lo¹i sau:
- C«ng nh©n: Lµ ngêi trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm
cña doanh nghiÖp. C«ng nh©n l¹i ®îc chia ra lµm 2 lo¹i:
C«ng nh©n chÝnh: lµ ngêi trùc tiÕp tham gia ®Ó chÕ t¹o s¶n phÈm.
C«ng nh©n phô: lµ ngêi phôc vô cho c«ng nh©n chÝnh ®Ó c«ng nh©n chÝnh
hoµn thµnh nhiÖm vô s¶n xuÊt.
7
- Nh©n viªn kü thuËt: lµ nh÷ng ngêi cã nhiÖm vô, kiÓm tra quy tr×nh c«ng
nghÖ s¶n xuÊt, gi¸m ®Þnh chÊt lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt, nghiªn cøu bao b×,
mÉu m·,…
- Nh©n viªn qu¶n lý kinh tÕ: Lµ nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c l·nh ®¹o, chØ
d¹o vµ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng tæ chøc kinh doanh cña doanh nghiÖp. Sè nh©n
viªn nµy bao gåm gi¸m ®èc hoÆc phã gi¸m ®èc kinh doanh, kÕ to¸n trëng, c¸c
trëng, phßng phßng ban, c¸c nh©n viªn lµm c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ ë c¸c
phßng ban nh: kÕ ho¹ch, thèng kª, kÕ to¸n, lao ®éng tiÒn l¬ng, cung tiªu …
- Nh©n viªn qu¶n lý hµnh chÝnh: Lµ nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c v¨n th,
hµnh chÝnh. Sè nh©n viªn nµy gåm nh©n viªn hµnh chÝnh, v¨n th, nh©n viªn
lµm c«ng t¸c tæ chøc, nh©n sù, nh©n viªn ®¸nh m¸y, ®iÖn tho¹i, liªn l¹c, b¶o
vÖ, thêng trùc, quÐt dän, phôc vô c¸c phßng ban.
- Nh©n viªn kh¸c: gåm nh÷ng c¸n bé, nh©n viªn lµm c«ng t¸c vËn t¶i
ngoµi doanh nghiÖp, nh©n viªn thu mua nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt ë doanh
nghiÖp, nh©n viªn y tÕ.
b. Nh©n viªn gi¸n tiÕp tham gia s¶n xuÊt c«ng nghiÖp: Bao gåm nh÷ng
ngêi kh«ng tham gia hoÆc kh«ng trùc tiÕp phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n phÈm
c«ng nghiÖp.
Bao gåm:
- Nh©n viªn x©y dùng c¬ b¶n
- Nh©n viªn phôc vô c¸c sù nghiÖp c«ng céng, phóc lîi, v¨n ho¸.
- Nh©n viªn phôc vô t¹i c¸c nhµ ¨n tËp thÓ trong doanh nghiÖp.
2. Quü tiÒn l¬ng.
2.1. Néi dung quü tiÒn l¬ng: quü tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ
toµn bé sè tiÒn l¬ng tÝnh theo sè c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp, do doanh
nghiÖp qu¶n lý vµ chi tr¶ l¬ng. Thµnh phÇn quü tiÒn l¬ng bao gåm c¸c kho¶n
môc sau:
- TiÒn l¬ng th¸ng, l¬ng ngµy theo hÖ thèng c¸c thang l¬ng, b¶ng l¬ng
Nhµ níc.
- TiÒn l¬ng tÝnh theo s¶n phÈm.
- TiÒn l¬ng c«ng nhËt tr¶ cho nh÷ng ngêi lµm theo hîp ®ång.
- TiÒn l¬ng tr¶ cho nh÷ng c¸n bé, c«ng nh©n khi s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n
phÈm háng trong ph¹m vi chÕ ®é quy ®Þnh.
- TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt do
nguyªn nh©n kh¸ch quan (do m¸y mãc thiÕt bÞ ngõng ch¹y v× thiÕu nguyªn
liÖu, nhiªn liÖu, vËt liÖu, ma lò…)
8
- TiÒn l¬ng tr¶ cho c¸n bé CNV chøc trong thêi gian ®îc ®iÒu ®éng c«ng
t¸c hoÆc huy ®éng ®i lµm nghÜa vô theo chÕ ®é quy ®Þnh cña Nhµ níc vµ x·
héi.
- TiÒn l¬ng tr¶ cho c«ng nh©n viªn chøc ®îc cö ®i häc theo chÕ ®ä quy
®Þnh nhng vÉn cßn tÝnh trong biªn chÕ.
- TiÒn l¬ng tr¶ cho CNVC nghØ phÐp ®Þnh kú, nghØ phÐp v× viÖc riªng t
trong ph¹m vi chÕ ®é quy ®Þnh.
- C¸c lo¹i tiÒn thëng cã tÝnh chÊt thêng xuyªn.
- Phô cÊp lµm ®ªm, lµm thªm giê, lµm ca kÝp.
- Phô cÊp d¹y nghÒ trong s¶n xuÊt.
- Phô cÊp tr¸ch nhiÖm cho c¸c tæ trëng s¶n xuÊt.
- Phô cÊp cho c«ng nh©n, viªn chøc chuyÓn ®i lao ®éng.
- Phô cÊp th©m niªn nghÒ trong c¸c ngµnh ®· ®îc Nhµ níc qui ®Þnh.
- Phô cÊp khu vùc.
- C¸c phô cÊp kh¸c ®îc ghi trong quü l¬ng.
Ngoµi ra, trong quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch cßn ®îc tÝnh c¶ c¸c kho¶n tiÒn chi
trî cÊp BHXH cho CNV trong thêi gian èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng…
CÇn ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch vµ quü tiÒn l¬ng b¸o
c¸o trong c¸c DNSX.
+ Quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch: lµ tæng sè tiÒn dù tÝnh theo l¬ng cÊp bËc vµ
c¸c kho¶n phô cÊp thuéc quü tiÒn l¬ng dïng ®Ó tr¶ cho CNV theo sè lîng vµ
chÊt lîng lao®éng khi hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn b×nh th-
êng.
+ Quü tiÒn l¬ng b¸o c¸o: Lµ tæng sè tiÒn thùc tÕ ®· chi trong ®ã cã nh÷ng
kho¶n kh«ng ®îc lËp trong kÕ ho¹ch nhng vÉn ph¶i chi cho nh÷ng thiÕu sãt
trong tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc lao ®éng, hay do ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kh«ng
b×nh thêng.
Môc ®Ých qu¶n lý quü tiÒn l¬ng lµ ®Ó sö dông quü tiÒn l¬ng còng nh quü
tiÒn thëng mét c¸ch hîp lý, thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ gãp phÇn h¹
gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2.2. Ph©n lo¹i quü tiÒn l¬ng.
2.2.1. C¨n cø vµo ®èi tîng tr¶ l¬ng quü l¬ng ®îc chia lµm 2 lo¹i:
- Quü tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt: Quü tiÒn l¬ng nµy chiÕm tû
träng lín trong tæng quü l¬ng cña CNVC vµ thêng biÕn ®æi phôc thuéc vµo
møc ®é hoµn thµnh nhiÖm vô kÕ ho¹ch s¶n xuÊt.
- Quü tiÒn l¬ng cña CNV kh¸c: Quü tiÒn l¬ng nµy t¬ng ®èi lµ æn ®Þnh,
kÕt cÊu l¬ng cña viªn chøc ®· ®îc cÊp trªn xÐt duyÖt dùa trªn c¬ së biªn chÕ.
9
2.2.2. VÒ ph¬ng diÖn h¹ch to¸n tiÒn l¬ng CNV trong doanh nghiÖp s¶n
xuÊt ®îc chia thµnh 2 lo¹i: tiÒn l¬ng chÝnh vµ tiÒn l¬ng phô.
- TiÒn l¬ng chÝnh: Lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho CNV trong thêi gian CNV thùc
hiÖn nhiÖm vô cña hä, bao gåm tiÒn l¬ng tr¶ theo cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô
cÊp kÌm theo (phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp khu vùc,…)
- TiÒn l¬ng phô: Lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho CNV trong thêi gian CNV thùc hiÖn
nhiÖm vô kh¸c ngoµi nhiÖm vô chÝnh cña hä vµ thêi gian CNV nghØ ®îc hëng
l¬ng theo quy ®Þnh cña chÕ ®é (nghØ phÐp, nghØ v× ngõng s¶n xuÊt…)
ViÖc ph©n chia tiÒn l¬ng thµnh l¬ng chÝnh vµ l¬ng phô cã ý nghÜa quan
träng ®èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n vµ ph©n tÝch tiÒn l¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm.
TiÒn l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n
phÈm vµ ®îc h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo mäi chi phÝ s¶n xuÊt tõng lo¹i s¶n phÈm.
TiÒn l¬ng phô cña c«ng nh©n s¶n xuÊt kh«ng g¾n liÒn víi tõng lo¹i s¶n phÈm
®îc h¹ch to¸n gi¸n tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm.
Trong mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cã rÊt nhiÒu lo¹i h×nh doanh
nghiÖp víi nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau ®Òu tån
t¹i vµ ph¸t triÓn. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh mµ cã
quyÒn tù do lùa chän h×nh thøc tr¶ l¬ng phï hîp nhÊt ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn tèt
c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é cña Nhµ níc l¹i võa gi¶i quyÕt hµi hoµ lîi Ých kinh tÕ
gi÷a doanh nghiÖp vµ ngêi lao ®éng. ViÖc sö dông hîp lý h×nh thøc tr¶ l¬ng lµ
mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó huy ®éng, sö dông cã hiÖu qu¶ lao ®éng vµ tiÕt
kiÖm chi phÝ vÒ lao ®éng sèng.
3. C¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng: th«ng thêng th× c¸c doanh nghiÖp ¸p dông 2
chÕ ®é tr¶ l¬ng c¬ b¶n lµ: chÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian lµm viÖc vµ chÕ ®é tr¶
l¬ng theo khèi lîng s¶n phÈm (®ñ tiªu chuÈn) do CNV lµm ra. T¬ng øng víi 2
chÕ ®é tr¶ l¬ng ®ã lµ 2 h×nh thøc tiÒn l¬ng c¬ b¶n:
- H×nh thøc tiÒn l¬ng thêi gian
- H×nh thøc tiÒn l¬ng s¶n phÈm.
3.1. H×nh thøc tiÒn l¬ng thêi gian:
Lµ h×nh thøc tiÒn l¬ng tÝnh theo thêi gian lµm viÖc, cÊp bËc kü thuËt vµ
th¸ng l¬ng cña ngêi lao ®éng.
TiÒn l¬ng tr¶ theo thêi gian chñ yÕu ¸p dông ®èi víi nh÷ng ngêi lµm
c«ng t¸c qu¶n lý hµnh chÝnh, qu¶n lý kinh tÕ, cßn ®èi víi c«ng nh©n s¶n xuÊt
chØ ¸p dông ë nh÷ng bé phËn lao ®éng b»ng m¸y mãc lµ chñ yÕu, hoÆc lµ víi
nh÷ng c«ng viÖc mµ kh«ng thÓ ®Þnh møc mét c¸ch chÝnh x¸c, chÆt chÏ hay víi
nh÷ng lo¹i c«ng viÖc mµ cha cã ®¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm (c«ng viÖc hµnh chÝnh,
t¹p vô…)
10
H×nh thøc tiÒn l¬ng tr¶ theo thêi gian gåm 2 chÕ ®é: Theo thêi gian gi¶n
®¬n vµ theo thêi gian cã thëng.
3.1.1. TiÒn l¬ng thêi gian gi¶n ®¬n: Theo chÕ ®é tiÒn l¬ng nµy hiÖn nay
th× tiÒn l¬ng nhËn ®îc cña mçi c«ng nh©n phô thuéc vµo møc l¬ng cÊp bËc cao
hay thÊp, thêi gian lµm viÖc thùc tÕ lµ nhiÒu hay Ýt.
- §èi víi nh÷ng c«ng nh©n viªn hëng l¬ng th¸ng th× ®îc tÝnh nh sau:
= xx
- §èi víi nh÷ng c«ng nh©n viªn hëng l¬ng ngµy ®îc tÝnh nh sau:
= x
- §èi víi nh÷ng ngêi lµm viÖc c«ng nhËt th× ®îc tÝnh nh sau:
= x
TiÒn l¬ng s¶n phÈm gi¶n ®¬n kÕt hîp víi tiÒn thëng vÒ t¨ng n¨ng suÊt,
n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm…gäi lµ tiÒn l¬ng s¶n phÈm cã thëng.
3.1.2. TiÒn l¬ng thêi gian cã thëng: ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy lµ sù kÕt hîp
gi÷a chÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n víi tiÒn thëng v× ngêi c«ng nh©n
kh«ng nh÷ng ®· ®¶m b¶o thùc hiÖn ®îc ngµy c«ng, giê c«ng lµm viÖc còng
nh sè lîng, chÊt lîng cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ra.
3.2. TiÒn l¬ng s¶n phÈm: Lµ h×nh thøc tiÒn l¬ng tÝnh theo khèi lîng (sè l-
îng) s¶n phÈm, c«ng viÖc ®· hoµn thµnh ®¶m b¶o yªu cÇu chÊt lîng, quy ®Þnh
vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, c«ng viÖc ®ã, tiÒn l¬ng s¶n
phÈm ph¶i tr¶ ®îc tÝnh nh sau:
= x
Cã thÓ thÊy râ ®îc h×nh thøc tiÒn l¬ng s¶n phÈm ®îc ¸p dông rÊt réng r·i
v× nã ®¶m b¶o nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng vµ tiÒn l¬ng g¾n chÆt víi
chÊt lîng, sè lîng s¶n phÈm c«ng viÖc do ®ã kÝch thÝch ngêi lao ®éng quan
t©m ®Õn kÕt qu¶ vµ chÊt lîng lao ®éng cña m×nh, thóc ®Èy t¨ng NSL§, t¨ng
s¶n phÈm x· héi. MÆt kh¸c nã cßn gãp phÇn thóc ®Èy c«ng t¸c qu¶n lý doanh
nghiÖp, nhÊt lµ c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng. Theo h×nh thøc nµy th× cã c¸c lo¹i
tr¶ l¬ng sau ®©y:
3.2.1. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp: ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy ®îc ¸p dông
réng r·i ®èi víi ngêi trùc tiÕp s¶n xuÊt, trong ®iÒu kiÖn, qu¸ tr×nh lao®éng
mang tÝnh chÊt ®éc lËp t¬ng ®èi, cã thÓ ®Þnh møc vµ kiÓm tra nghiÖm thu s¶n
phÈm mét c¸ch cô thÓ vµ riªng biÖt.
TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ ®îc tÝnh c¨n cø vµo sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh ®óng
quy c¸ch, phÈm chÊt quy ®Þnh vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm.
3.2.2. TiÒn l¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp: chÕ ®é tr¶ l¬ng nµy ¸p dông cho
nh÷ng c«ng nh©n gi¸n tiÕp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm mµ c«ng viÖc cña hä ¶nh h-
11
ëng nhiÒu ®Õn kÕt qu¶ lao ®éng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt hëng l¬ng
theo s¶n phÈm nh c«ng nh©n söa ch÷a phôc vô m¸y sîi, m¸y dÖt trong c«ng ty
dÖt, c«ng nh©n b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ trong doanh nghiÖp…
Theo chÕ ®é tiÒn l¬ng nµy th× tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n gi¸n tiÕp s¶n xuÊt
phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. Hay cã thÓ
nãi theo mét c¸ch kh¸c lµ c¨n cø vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña c«ng nh©n trùc tiÕp
s¶n xuÊt ®Ó tr¶ l¬ng cho nh÷ng c«ng nh©n phôc vô nµy.
3.2.3. TiÒn l¬ng s¶n phÈm gi¶n ®¬n: lµ tiÒn l¬ng tÝnh theo ®¬n gi¸, l¬ng
s¶n phÈm cè ®Þnh. TiÒn l¬ng mµ CNV nhËn ®îc phô thuéc vµo khèi lîng s¶n
phÈm, c«ng viÖc hoµn thµnh lµ nhiÒu hay Ýt vµ ®¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm cè ®Þnh.
lµ nhiÒu hay Ýt vµ ®¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm cè ®Þnh.
3.2.4. TiÒn l¬ng s¶n phÈm cã thëng:
ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo kiÓu nµy thùc chÊt lµ chÕ ®é tr¶ l¬ng s¶n phÈm gi¶n
®¬n cã kÕt hîp víi h×nh thøc tiÒn thëng do n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, t¨ng
n¨ng suÊt, tiÕt kiÖm vËt t, vËt liÖu,…
Theo chÕ ®ä tr¶ l¬ng nµy th× toµn bä l¬ng s¶n phÈm ®îc ¸p dông theo
®¬n gi¸ cè ®Þnh cßn tiÒn thëng sÏ c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh vµ hoµn
thµnh vît møc c¸c chØ tiªu vÒ sè lîng vµ chÊt lîng cña chÕ ®é tiÒn thëng quy
®Þnh.
3.2.5. TiÒn l¬ng kh¸c: ChÕ ®é tr¶ l¬ng kho¸n ¸p dông cho nh÷ng c«ng
viÖc mµ nÕu giao tõng chi tiÕt, bé phËn sÏ kh«ng cã lîi mµ ph¶i giao toµn bé
khèi lîng cho c«ng nh©n hoµn thµnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Cã 2 h×nh
thøc:
+ Tr¶ l¬ng theo kho¸n c«ng viÖc: H×nh thøc nµy ¸p dông cho nh÷ng c«ng
viÖc gi¶n ®¬n vµ cã tÝnh chÊt ®ét xuÊt nh: söa ch÷a, th¸o l¾p nhanh mét sè
thiÕt bÞ ®Ó cã thÓ ®a vµo s¶n xuÊt kÞp tiÕn ®é…
+ Tr¶ l¬ng kho¸n gän theo s¶n phÈm cuèi cïng: theo h×nh thøc nµy tiÒn
l¬ng ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ tæng hîp ho s¶n phÈm hoµn thµnh c«ng viÖc cuèi
cïng.
§¬n gi¸ kho¸n cã thÓ tÝnh theo ®¬n vÞ c«ngviÖc cÇn hoµn thµnh hay còng
cã thÓ tÝnh theo khèi lîng c«ng viÖc hay c¶ c«ng tr×nh.
TiÒn l¬ng sÏ ®îc tr¶ theo sè lîng s¶n phÈm mµ c«ng nh©n hoµn thµnh ghi
trong phiÕu giao kho¸n.
3.2.6. TiÒn l¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn.
ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy ®îc ¸p dông ë nh÷ng kh©u yÕu trong s¶n xuÊt. Khi
s¶n xuÊt ®ang trong tiÕn bé khÈn tr¬ng, xÐt thÊy viÖc gi¶i quyÕt tån t¹i ë kh©u
12
nµy cã t¸c dông thóc ®Èy s¶n xuÊt ë kh©u kh¸c cã liªn quan gãp phÇn hoµn
thµnh vît møc kÕ ho¹ch ë doanh nghiÖp.
Theo h×nh thøc nµy th× ngoµi tiÒn l¬ng tÝnh theo s¶n phÈm trùc tiÕp cßn
c¨n cø vµo møc ®é vît ®Þnh møc ®Ó tr¶ thªm mét sè tiÒn l¬ng theo tûlÖ luü
tiÕn. Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh vît møc cµng cao bao nhiªu th× sè tiÒn l¬ng
tÝnh thªm cµng nhiÒu bÊy nhiªu.
4. TiÒn thëng.
Ngoµi tiÒn l¬ng theo chÕ ®é ®îc hëng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
cßn ¸p dông h×nh thøc tiÒn l¬ng.
TiÒn thëng thùc chÊt lµ tiÒn thëng bæ sung cho tiÒn l¬ng nh»m qu¸n triÖt
h¬n nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng vµ g¾n liÒn hiÖu qu¶ SXKD cña
doanh nghiÖp.
TiÒn thëng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vËt chÊt víi ngêi
lao ®éng nh»m thu hót sù quan t©m cña hä ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt vµ c«ng t¸c.
TiÒn thëng cßn khuyÕn khÝch hä quan t©m tiÕt kiÖm lao ®éng sèng, lao ®éng
vËt ho¸ ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, vÒ thêi gian hoµn thµnh c«ng
viÖc.
* C¸c h×nh thøc tiÒn thëng:
- Thëng do gi¶m ®îc tû lÖ hµng háng.
- Thëng do n©ng cao nh÷ng mÆt hµng cã chÊt lîng cao.
- Thëng do hoµn thµnh vµ hoµn thµnh vît møc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt.
- Thëng do tiÕt kiÖm ®îc nguyªn liÖu, vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
5. Trî cÊp BHXH: XuÊt ph¸t tõ viÖc h×nh thµnh quü BHXH trong doanh
nghiÖp, ®îc h×nh thµnh do viÖc trÝch lËp vµ tÝnh vµo CFSXKD cña doanh
nghiÖp, kho¶n trî cÊp BHXH ®îc tÝnh tr¶ cho nh÷ng CNV trong thêi gian hä
lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp bÞ èm ®au, n»m viÖn hay t¹m thêi nghØ viÖc do thai
s¶n, nghØ hu…
ViÖc chi trî cÊp BHXH cho CNV ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së sù cèng hiÕn
cña ngêi lao ®éng víi x· héi (thêi gian c«ng t¸c, cÊp bËc l¬ng) vµ t×nh tr¹ng
mÊt søc lao ®éng cña hä. Nãi chung, møc trî cÊp BHXH thÊp h¬n tiÒn l¬ng
cña c¸n bé CNV khi hä ®ang c«ng t¸c nhng ®ñ ®Ó ®¶m b¶o møc sinh ho¹t tèi
thiÓu cña hä. Vµ ®îc tÝnh nh sau:
= x x
- ChÕ ®é BHXH khi ®au èm: Theo chÕ ®é hiÖn hµnh th× c«ng nh©n viªn
chøc khi èm ®au ph¶i t¹m nghØ ®Ó ch÷a trÞ bÖnh th× ®îc hëng mét sè trî cÊp
víi møc lµ 75% tiÒn l¬ng c¬ b¶n mµ hä ®îc hëng. Thêi gian mµ hä ®îc hëng
13
trî cÊp lµ thêi gian t¹m nghØ cho ®Õn khi khái bÖnh míi th«i. Vµ viÖc ®îc h-
ëng møc trî cÊp nµy tuú thuéc vµo thêi gian c«ng t¸c liªn tôc cña tõng ngêi,
tuú thuéc vµo thêi gian hä nghØ lµ dµi hay ng¾n vµ møc hëng trî cÊp cña hä lµ
kh¸c nhau.
- ChÕ ®é BHXH khi c«ng nh©n viªn chøc cã thai, nghØ ®Î: Theo chÕ ®é
nµy th× khi c¸n bé c«ng nh©n viªn nghØ tû lÖ ®îc hëng trî cÊp lµ 100% møc l-
¬ng c¬ b¶n.
- ChÕ ®é BHXH vÒ tai n¹n lao ®éng: Trogn trêng hîp mµ tai n¹n lao
®éng bÊt ngê x¶y ra t¹i n¬i lµm viÖc do yªu cÇu cña c«ng t¸c s¶n xuÊt th× ng êi
lao ®éng ®îc hëng trî cÊp b»ng 100% tiÒn l¬ng, sau ®ã tuú thuéc vµo møc ®é
th¬ng tËt cña ngêi lao ®éng vµ c¨n cø vµo møc h¹ng th¬ng tËt ®îc hëng trî
cÊp theo tØ lÖ quy ®Þnh cña l¬ng tèi thiÓu.
ChÕ ®é trî cÊp nµy sÏ b¶o ®¶m quyÒn lîi cho ngêi lao ®éng khi hä gÆp
tai n¹n rñi ro vµ ®ã còng chÝnh lµ thÓ hiÖn sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ níc
®èi víi ngêi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh ®iÒu ®ã sÏ gióp ngêi lao
®éng yªn t©m ®iÒu trÞ, kh¸m ch÷a bÖnh ®Ó tiÕp tôc c«ng t¸c tèt h¬n vµ cã hiÖu
qu¶ h¬n.
6. Thanh to¸n tiÒn l¬ng vµ trî cÊp BHXH.
Hµng th¸ng, dùa trªn c¬ së c¸c chøng tõ h¹ch to¸n vÒ lao ®éng vµ chÝnh
s¸ch chÕ ®é vÒ lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ BHXH mµ Nhµ níc ®· ban hµnh, kÕ to¸n
tiÕn hµnh tÝnh tiÒn l¬ng vµ trî cÊp BHXH ph¶i tr¶ cho CNV trong doanh
nghiÖp.
§Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tiÒn l¬ng kÕ to¸n sö dông: B¶ng thanh to¸n l¬ng
(mÉu sè 2 – L§tiÒn l¬ng). B¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng lËp cho tõng bé phËn
(tæ, ph©n xëng, phßng ban,…) vµ lµ c¬ së ®Ó lËp b¶ng ph©n bæ tiÒn l ¬ng, trÝch
BHXH cña doanh nghiÖp hµng th¸ng vµ lµ c¨n cø ®Ó rót tiÒn göi ng©n hµng vÒ
quü ®Ó chi tr¶ tiÒn l¬ng cho CNV.
Vµ ®Ó ph¶n ¸nh kho¶n trî cÊp BHXH ph¶i tr¶ cho tõng CNV trong doanh
nghiÖp, kÕ to¸n sö dông “B¶ng thanh to¸n BHXH (mÉu sè 04 – L§tiÒn l¬ng).
B¶ng thanh to¸n nµy cã thÓ lËp cho tõng bé phËn hoÆc chung cho c¶ doanh
nghiÖp vµ lµ c¨n cø ®Ó chi tr¶ BHXH cho ngêi ®îc hëng chÕ ®é nµy.
Trêng hîp nÕu doanh nghiÖp ¸p dông tiÒn thëng cho CNV th× cÇn lËp
b¶ng thanh to¸n tiÒn thëng (mÉu sè 05 – L§tiÒn l¬ng) ®Ó theo dâi vµ chi tr¶
cho ngêi lao ®éng.
III. H¹ch to¸n lao ®éng:
H¹ch to¸n lao ®éng lµ h¹ch to¸n sè lîng lao ®éng, thêi gian lao ®éng vµ
kÕt qu¶ lao ®éng, h¹ch to¸n lao ®éng thuÇn tuý lµ h¹ch to¸n nghiÖp vô.
14
1. H¹ch to¸n sè lîng lao ®éng.
Lµ h¹ch to¸n vÒ mÆt sè lîng tõng lo¹i lao ®éng theo nghÒ nghiÖp, c«ng
viÖc vµ theo tr×nh ®é tay nghÒ (cÊp bËc kü thuËt cña CNV).
ViÖc h¹ch to¸n vÒ sè lîng lao ®éng ë c¸c doanh nghiÖp thêng ®îc thùc
hiÖn b»ng “sè danh s¸ch lao ®éng cña doanh nghiÖp”. Sæ nµy do phßng lao
®éng tiÒn l¬ng lËp vµ qu¶n lý chóng cho toµn doanh nghiÖp.
Trong sæ nµy ghi râ sè lîng CNV ë tõng tæ, ph©n xëng phßng ban…®Ó dÔ
dµng cho c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng sè lîng c«ng nh©n t¨ng lªn hay gi¶m ®i
®Òu ph¶i ®îc ghi chÐp mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi ë trong sæ nµy.
C¨n cø ®Ó ghi sæ nµy lµ c¸c chøng tõ ban ®Çu vÒ tuyÓn dông, thuyªn
chuyÓn, th«i viÖc, n©ng bËc l¬ng…
2. H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng:
Lµ h¹ch to¸n viÖc sö dông thêi gian lao ®éng ®èi víi tõng CNV ë tõng bé
phËn trong doanh nghiÖp. Chøng tõ ban ®Çu ®Ó h¹ch to¸n thêi gian lao ®éng
cña c¸n bé CNV lµ: B¶ng chÊm c«ng”. B¶ng chÊm c«ng nµy ®îc lËp chi tiÕt
cho tõng tæ, tõng phßng ban, tõng ph©n xëng s¶n xuÊt…Trong doanh nghiÖp
®Ó theo dâi thêi gian lao ®éng cña CNV. B¶ng chÊm c«ng ®îc dïng ®Ó theo
dâi trong 1 th¸ng vµ lµ c¨n cø ®Ó tÝnh l¬ng cho bé phËn hëng l¬ng thêi gian
còng nh ®Ó phôc vô cho qu¶n lý t×nh h×nh sö dông thêi gian lao ®éng cña CNV
trong toµn doanh nghiÖp.
Ngoµi ra doanh nghiÖp cßn cã thÓ sö dông tæng hîp thêi gian lao ®éng ®Ó
h¹ch to¸n thêi gian lao ®éng. Tõ ®ã tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc vµ qu¶n lý
lao ®éng ë mçi doanh nghiÖp mµ doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän h×nh thøc h¹ch
to¸n thêi gian lao ®éng sao cho viÖc qu¶n lý lao ®éng phï hîp vµ ®îc tèt nhÊt,
viÖc gi¸m s¸t thêi gian lµm viÖc, thêi gian ®i còng nh thêi gian vÒ cña CNV ®-
îc chÝnh x¸c vµ chÆt chÏ nhÊt.
3. H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng.
H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng lµ ph¶n ¸nh ghi chÐp kÕt qu¶ lao ®éng cña
CNV, biÓu hiÖn b»ng sè lîng (khèi lîng) s¶n phÈm, c«ng viÖc ®· hoµn thµnh
cña tõng ngêi hay cña tõng tæ, nhãm lao ®éng.
ViÖc h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng lµ chñ yÕu phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh
tiÒn l¬ng theo s¶n phÈm hoÆc l¬ng kho¸n theo kÕt qu¶ lao ®éng ®ßi hái ph¶i
chÝnh x¸c, hîp lý, vµ cã nh vËy th× míi cão thÓ tÝnh tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng
mét c¸ch chÝnh x¸c, ®¶m b¶o nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng.
15
Chøng tõ h¹ch to¸n thêng ®îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng lµ:
phiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm vµ c«ng viÖc ®· hoµn thµnh, hîp ®ång lµm kho¸n,
b¶ng theo dâi c«ng t¸c cña tæ…
H¹ch to¸n lao ®éng nãi chung vµ h¹ch to¸n sè lîng lao ®éng thêi gian
lao ®éng vµ kÕt qu¶ lao ®éng nãi riªng cã ý nghÜa quan träng trong c«ng t¸c tæ
chøc s¶n xuÊt, qu¶n lý lao ®éng vµ lµ tiÒn ®Ò ®Ó tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n
tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng ë doanh nghiÖp.
IV. KÕ to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng
1. Chøng tõ vµ tµi kho¶n kÕ to¸n: C¸c chøng tõ h¹ch to¸n vÒ tiÒn l¬ng
vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng chñ yÕu lµ c¸c chøng tõ tÝnh to¸n l¬ng, BHXH,
thanh to¸n l¬ng, BHXH, gåm:
- B¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng (mÉu sè 02 – L§tiÒn l¬ng)
- B¶ng thanh to¸n BHXH (MÉu sè 04 – L§tiÒn l¬ng)
- B¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng (mÉu sè 05 – L§tiÒn l¬ng)
C¸c phiÕu chi, c¸c chøng tõ tµi liÖu vÒ c¸c kho¶n khÊu trõ, trÝch nép c¬
quan.
§Ó tiÕn hµnh h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng kÕ to¸n sö
dông chñ yÕu c¸c tµi kho¶n: TK 334 “Ph¶i tr¶ CNV” vµ TK 338 “Ph¶i tr¶
ph¶i nép kh¸c”.
- Néi dung: ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c
kho¶n ph¶i tr¶ cho CNV cña doanh nghiÖp vÒ tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng), tiÒn thëng,
BHXH vµ c¸c kho¶n kh¸c thuéc vÒ thu nhËp cña CNV.
- KÕt cÊu:
+ Bªn Nî: C¸c kho¶n tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng), tiÒn thëng, BHXH vµ c¸c
kho¶n kh¸c ®· tr¶, ®· øng cho CNV.
- C¸c kho¶n khÊu trõ vµo tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng) cña CNV.
- Sè tiÒn l¬ng doanh nghiÖp t¹m gi÷ cña CNV do hä cha lÜnh trong kú tr¶
l¬ng.
* Bªn Cã: - C¸c kho¶n tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng), tiÒn thëng, BHXH vµ c¸c
kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ CNV.
- SD bªn cã: C¸c kho¶n tiÒn l¬ng, tiÒn thëng, BHXH vµ c¸c kho¶n kh¸c
cßn ph¶i tr¶ CNV nhng cha ®Õn kú tr¶.
- SD bªn nî: (NÕu cã) ph¶n ¸nh sè tiÒn ®· tr¶ qu¸ sè ph¶i tr¶ vÒ tiÒn l¬ng,
tiÒn thëng, BHXH vµ c¸c kho¶n kh¸c cho CNV.
* TK 338: “Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c”
16
- Néi dung: §Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh thanh to¸n vÒ c¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i
nép kh¸c ngoµi néi dung ®· ph¶n ¸nh ë c¸c tµi kho¶n nî ph¶i tr¶ (tõ TK 331
®Õn TK 336).
Trong c¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c cã nh÷ng kho¶n liªn quan trùc
tiÕp ®Õn CNV gåm BHXH, BHYT, KPC§.
ViÖc ph¶n ¸nh t×nh h×nh trÝch vµ thanh to¸n c¸c kho¶n BHXH, BHYT,
KPC§ ®îc thùc hiÖn trªn TK 338 ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c ë c¸c TK cÊp II.
- TK 3382 – Kinh phÝ c«ng ®oµn
- TK 3383 – B¶o hiÓm x· héi
- TK 3384 – B¶o hiÓm y tÕ
Trong ®ã néi dung trÝch vµthanhto¸n BHXH, BHYT, KPC§ ®îc thÓ hiÖn
trªn TK 338 nh sau:
+ Bªn nî: - T×nh h×nh chi tiªu kinh phÝ c«ng ®oµn
- TÝnh tr¶ BHXH cho CNV
- Nép BHXH, BHYT, KPC§ cho c¬ quan qu¶n lý chuyªn m«n
+ Bªn cã: - TÝnh BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh vµo chi phÝ SXKD
- TrÝch BHYT trõ vµo l¬ng cña CNV.
+ Sè d bªn cã: - Sè cßn ph¶i tr¶, ph¶i nép vÒ BHXH, BHYT, KPC§.
Ngoµi c¸c TK 334, 338, kÕ to¸n tiÒn l¬ng, BHXH, BHYT, KPC§ cßn
liªn quan ®Õn c¸c tµi kho¶n kh¸c nh:
+ TK 622 – “Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp”
+ TK 627 –“ Chi phÝ s¶n xuÊt chung”
+ TK 641 – “Chi phÝ b¸n hµng”
+ TK 642 – “Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp”
+ TK 241 – XDCBDD
+ TK 431 – Quü khen thëng phóc lîi
2. KÕ to¸n tæng hîp ph©n bæ tiÒn l¬ng, t×nh trÝch BHXH, BHYT vµ
KPC§.
Hµng th¸ng trªn c¬ së tiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i cho tõng ®èi tîng sö dông:
c«ng nh©n s¶n xuÊt, nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp, nh©n viªn ph©n xëng,
nh©n viªn b¸n hµng…vµ tØ lÖ quy ®Þnh vÒ trÝch BHXH, BHYT, KPC§ kÕ to¸n
lËp “B¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ trÝch BHXH.
Hµng th¸ng dùa trªn c¬ së c¸c chøng tõ vÒ lao ®éng vµ tiÒn l¬ng liªn
quan th× kÕ to¸n tiÕn hµnh ph©n lo¹i, tæng hîp tiÒn l¬ng cho tõng ®èi tîng sö
dông vµ ph©n biÖt râ ®îc l¬ng chÝnh, l¬ng phô.
17
C¨n cø vµo sè liÖu vÒ tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ thùc tÕ vµ tØ lÖ vÒ trÝch c¸c kho¶n
®· ®îc quy ®Þnh ®Ó tõ ®ã ghi vµo b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi.
3. KÕ to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng, BHXH, BHYT, KPC§.
3.1. KÕ to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng.
C¸c nghiÖp vô kinh tÕ vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng ®îc ph¶n
¸nh vµo sæ kÕ to¸n theo tõng trêng hîp sau ®©y:
- Hµng th¸ng, trªn c¬ së tÝnh to¸n tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho CNV, kÕ to¸n
ghi sæ.
- Nî TK 622 – Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
- Nî TK 627 (6271) – chi phÝ s¶n xuÊt chung
- Nî TK 641 (6411) – Chi phÝ b¸n hµng
- Nî TK 642 (6421) – Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
- Nî TK 241 – XDCBDD
Cã TK 334 – PTCNV
- TÝnh tiÒn thëng ph¶i tr¶ CNV tõ quü khen thëng kÕ to¸n ghi sæ:
Nî TK 431 (4311) – Quü khen thëng, phóc lîi.
Cã TK 334 – Ph¶i tr¶ CNV
- TrÝch tríc chi phÝ tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña CN s¶n xuÊt
Nî TK 622 – Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Cã TK 335 – Chi phÝ ph¶i tr¶
- TÝnh sè tiÒn l¬ng nghØ phÐp thùc tÕ ph¶i tr¶ cho CNV
Nî TK 335 – Chi phÝ ph¶i tr¶
Nî TK 627, 641, 642
Cã TK 334 – Ph¶i tr¶ CNV
- C¸c kho¶n kh¸c khÊu trõ vµo l¬ng vµ thu nhËp cña CNV (nh tiÒn t¹m
øng, BHXH,…) ghi:
Nî TK 334 – Ph¶i tr¶ CNV
Cã TK 141 – T¹m øng
Cã TK 138 – Ph¶i thu kh¸c
Cã TK 338 – Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c
- TÝnh thuÕ thu nhËp mµ CNV, ngêi lao ®éng ph¶i nép Nhµ níc, KT ghi:
Nî TK 334 – Ph¶i tr¶ CNV
Cã TK 333 – ThuÕ VCKPNNN ( 3338) ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i
nép Nhµ níc
- Thanh to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ CNV, ghi:
Nî TK 334 – Ph¶i tr¶ CNV
18
Cã TK 111 – TiÒn mÆt
HoÆc: Cã TK 112 – TiÒn göi NH
3.2. KÕ to¸n tæng hîp BHXH, BHYT, KPC§
- Hµng th¸ng, khi tÝnh trÝch BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh vµo CFSXKD,
kÕ to¸n ghi sæ theo:
Nî TK 241 – XDCBDD
Nî TK 622 – CPNCTT
Nî TK 627 – CFSXC
Nî TK 641 – CPBH
Nî TK 642 – CPQLDN
Cã TK 338 – Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c
( 3382 – KPC§, 3383 – BHXH;3384 – BHYT)
- TrÝch BHXH trõ vµo l¬ng cña CNV kÕ to¸n ghi:
Nî TK 334 – Ph¶i tr¶ CNV
Cã TK 338 – Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3383)
- TrÝch BHYT trõ vµo l¬ng cña CNV
Nî TK 334 – PTCNV
Cã TK 338 – PT, PNK (3383)
- TÝnh BHXH, ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho CNV (trêng hîp CNV èm ®au, thai
s¶n…) kÕ to¸n ghi:
Nî TK 338 – PT, PNK (3383)
Cã TK 334 – PTCNV
- Khi chi tiªu KPC§ ®Ó l¹i ë c«ng ®oµn ®¬n vÞ:
Nî TK 338 – PT, PNK
Cã TK 111 – TM
Cã TK 112 – TGNH
- Khi doanh nghiÖp chuyÓn tiÒn nép BHXH, BHYT, KPC§ cho c¬ quan
chuyªn m«n qu¶n lý, kÕ to¸n ghi sæ:
Nî TK 338 – PT, PNK
Cã TK 111 – TM
Cã TK 112 – TGNH
- BHXH, BKC§ vît chi ®îc cÊp bï kÕ to¸n ghi:
Nî TK 111 – TiÒn mÆt
Nî TK 112 – TiÒn göi NH
Cã TK 338 – Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3382, 3383)
4. S¬ ®å tãm t¾t kÕ to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng vµ BHXH, BHYT, KPC§
19
TK 333 TK 334 TK 622
(4) (1a)
TK 336 TK 627, 641, 642
(5) (1b)
TK 338 TK 241
(1c)
(6)
TK335
(12)
(2)
TK 141, 138 TK 431
(7a) (3)
(7b)
TK 111 TK 111 TK 421
(10)
(8)
(9a)
TK338
(9b)
(11a)
(11b)
(9c)
(9d)
(9e)
Ghi chó:
- (1a) – TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm.
20
Trong c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi cña ®Êt níc ta hiÖn nay.
VÊn ®Ò tiÒn l¬ng vµ ®êi sèng ngêi lao ®éng ®ang lµ mét trong nh÷ng ®iÓm
nãng báng, khi nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngµy cµng ph¸t triÓn, c¸c chÝnh s¸ch cña
Nhµ níc cµng ngµy cµng t¸c ®éng s©u réng tíi toµn bé cac ho¹t ®éng kinh tÕ
– v¨n ho¸ - x· héi cña ®Êt níc. Trong ®ã cã chÝnh s¸ch vÒ tiÒn l¬ng, BHYT,
BHXH, KPC§ lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi lao ®éng tiÒn tÖ vµ s¶n
xuÊt hµng ho¸. Nã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ®êi sèng cña mäi tÇng líp d©n c
trong x· héi.
Trong ho¹t ®éng SXKD cña mäi doanh nghiÖp, tiÒn l¬ng ®îc coi lµ mét
bé phËn chi phÝ c¬ b¶n cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm do lao ®éng t¹o ra.
TiÒn l¬ng lu«n lµ mèi quan t©m cña c¶ ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao
®éng. §èi víi ngêi sö dông lao®éng (doanh nghiÖp) tiÒn l¬ng lµ phÇn chi phÝ
ph¶i bá ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ coi ®ã lµ phÇn chi phÝ vÒ lao ®éng sèng
trong 3 gi¸ thµnh s¶n phÈm. Vµ bé phËn chi phÝ nµy cã ¶nh hëng ®Õn gi¸
thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp nã cã thÓ lµm gi¶m lîi nhuËn cña
doanh nghiÖp. Do vËy mµ mèi quan t©m cña doanh nghiÖp lµ lµm sao cho chi
phÝ vÒ lao ®èng ngµy cµng thÊp cµng tèt ®Ó kh«ng ngõng t¨ng lîi nhuËn lªn
cao.
Song ®èi víi ngêi lao ®éng th× tiÒn l¬ng l¹i lµ phÇn thu nhËpmµ hä nhËn
®îc ®Ó kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o cuéc sèng cña chÝnh b¶n th©n hä vµ gia ®×nh
m×nh, vµ còng lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó hä hoµ nhËp vµo thÞ trêng x· héi.
ChÝnh v× vËy mµ mèi quan t©m cña hä lµ tiÒn l¬ng ngµy cµng cao ®Ó ®¶m b¶o
t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng vµ kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng cña b¶n th©n vµ
gia ®×nh.
Cã thÓ thÊy sù quan t©m ngîc chiÒu tíi tiÒn l¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-
êng hiÖn nay ngµy cµng diÔn ra gay g¾t. Ngêi lao ®éng th× lu«n lu«n t×m ®Õn
víi nh÷ng doanh nghiÖp cã møc l¬ng cao vµ cã c¸c chÝnh s¸ch x· héi tèt, cßn
ngêi sö dông lao ®éng l¹i t×m ®Õn nh÷ng vïng ®Êt mµ chi phÝ vÒ nh©n c«ng rÎ
m¹t cèt ®Ó ®¹t ®îc nh÷ng môc ®Ých thiÕt thùc cña m×nh.
Do vËy ®èi víi mçi doanh nghiÖp vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i tr¶ l¬ng nh thÕ nµo
theo h×nh thøc nµo…,®Ó mµ gi¶i quyÕt hµi hoµ lîi Ých kinh tÕ gi÷a doanh
nghiÖp vµ ngêi lao ®éng ®Ó t¹o ra niÒm tin cña ngêi lao ®éng vµo doanh
nghiÖp. Vµ trªn c¬ së c¸c chÝnh s¸ch chÕ ®é vÒ tiÒn l¬ng, BHXH, BHYT…DN
ph¶i ¸p dông vµo thùc hiÖn nh thÕ nµo ®Ó tiÒn l¬ng thùc sù lµ ®ßn bÈy kinh tÕ
kÝch thÝch ngêi lao ®éng hoµn thµnh nhiÖm vô ®îc giao, say mª s¸ng t¹o trong
1
c«ng viÖc vµ tÝch cùc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn cña
doanh nghiÖp. H¬n thÕ n÷a doanh nghiÖp cßn cÇn ph¶i quan t©m ®Õn c«ng t¸c
kÕ to¸n.
Chi phÝ lao ®éng sèng vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó cã ®îc gi¸ thµnh chÝnh
x¸c ®Ó tõ ®ã thùc hiÖn tèt kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.
XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc trªn, thÊy râ ®îc tÇm quan träng cña tiÒn l¬ng
còng nh chi phÝ vÒ lao ®éng sèng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong thêi gian
thùc tËp t¹i C«ng ty bia Hµ Néi t«i ®· chän ®Ò tµi: “Tæ chøc kÕ to¸n tiÒn l¬ng
vµ ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý sö dông lao ®éng vµ quü l¬ng ë nhµ m¸y chÕ
biÕn biÕn thÕ”.
Sau 2 thùc tËp vµ nghiªn cøu t«i ®· hoµn thµnh chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy
víi ba phÇn nh sau:
PhÇn I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo l¬ng.
PhÇn II: Thùc tr¹ng tæ chøc kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo
tiÒn l¬ng ë nhµ m¸y chÕ biÕn biÕn thÕ
Ch¬ng III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn (c¶i tiÕn, bæ sung) c«ng t¸c kÕ
to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng ë Nhµ m¸y chÕ t¹o biÕn thÕ
Ngoµi ra cßn cã lêi më ®Çu vµ kÕt luËn.
2
PhÇn I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ tæ chøc kÕ to¸n
tiÒn l¬ng vµ ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý sö dông lao
®éng vµ quü l¬ng ë doanh nghiÖp.
I. Vai trß, vÞ trÝ, nhiÖm vô cña kÕ to¸n lao ®éng tiÒn l¬ng
vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
A. Kh¸i niÖm lao ®éng, tiÒn l¬ng, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ vµ
kinh phÝ c«ng ®oµn.
1. Lao ®éng: Lao ®éng lµ ho¹t ®éng cã môc ®Ých, cã ý thøc cña con ngêi
t¸c ®éng vµo giíi tù nhiªn, nh»m biÕn chóng thµnh nh÷ng vËt phÈm cã Ých
phôc vô cho sù sinh tån cña con ngêi vµ x· héi. V× thÕ, cã thÓ nãi r»ng lao
®éng lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña ®êi sèng con ngêi, lµ sù tÊt yÕu
vÜnh viÔn vµ lµ m«i giíi trong sù trao ®æi vËt chÊt gi÷a tù nhiªn vµ con ngêi.
Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh, lao ®éng lµ mét trong ba yÕu tè c¬
b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh nhÊt. §èi víi bÊt cø x· héi
nµo, víi mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµo dï lµ n c«ng nghiªp hay doanh
nghiÖp x©y l¾p, c«ng trêng…NÕu thiÕu lao ®éng th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng
kh«ng thÓ tiÕn hµnh mét c¸ch b×nh thêng.
Qu¸ tr×nh lao ®éng ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh sö dông søc lao ®éng. Khi tham
gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th× ngêi lao ®éng ph¶i bá ra mét lîng søc lùc nhÊt
®Þnh bao gåm c¶ thÓ lùc vµ trÝ lùc ®Ó t¹o ra s¶n phÈm vËt chÊt cho x· héi. §Ó
bï ®¾p cho phÇn søc lùc ®· hao phÝ nµy vµ nh»m môc ®Ých t¸i t¹o søc lao ®éng
míi, doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng mét sè tiÒn mµ ngêi ta gäi ®ã lµ
tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng).
2. TiÒn l¬ng: TiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi lao ®éng,
tiÒn tÖ vµ s¶n xuÊt hµng ho¸.
TiÒn l¬ng (hay tiÒn c«ng) mét mÆt lµ phÇn thï lao lao ®éng ®Ó t¸i s¶n
xuÊt søc lao ®éng vµ bï ®¾p hao phÝ lao ®éng mµ c«ng nh©n viªn ®· bá ra
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. TiÒn l¬ng (tiÒn c«ng) g¾n liÒn víi thêi gian vµ kÕt
qu¶ lao ®éng mµ c«ng nh©n viªn ®· thùc hiÖn. MÆt kh¸c tiÒn l¬ng l¹i lµ phÇn
chi phÝ mµ chñ doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong tr×nh s¶n xuÊt vµ lµ mét bé phËn
ph¶i bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lµ mét bé phËn chi phÝ c¬ b¶n cÊu thµnh
nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp.
Ngoµi tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng) ®Ó ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng vµ cuéc
sèng l©u dµi cña ngêi lao ®éng, theo chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh, doanh nghiÖp
cßn ph¶i tÝnh vµo chi phÝ SXKD mét bé phËn chi phÝ gåm c¸c kho¶n trÝch
BHXH, BHYT, vµ KPC§.
3
3. B¶o hiÓm x· héi (BHXH): BHXH lµ mét trong nh÷ng néi dung quan
träng cña chÝnh s¸ch x· héi mµ Nhµ níc b¶o ®¶m tríc ph¸p luËt cho mçi ngêi
d©n nãi chung vµ mçi ngêi lao ®éng nãi riªng.
BHXH lµ sè tiÒn ®îc trÝch lËp ®Ó tµi trî cho trêng hîp c«ng nh©n viªn
t¹m thêi hay vÜnh viÔn mÊt søc lao ®éng nh èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng,
mÊt søc, nghØ hu,…®Ó gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng cña ng êi lao ®éng vµ gia
®×nh hä trªn c¬ së ®ãng gãp cña ngêi sö dông lao ®éng, ngêi lao ®éng vµ sù
b¶o hé cña Nhµ níc. Quü BHXH cña doanh nghiÖp lµ mét bé phËn cña quü
BHXH chung.
Quü BHXH ®îc trÝch lËp hµng th¸ng theo tØ lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn
l¬ng trªn thùc tÕ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn hµng th¸ng vµ ®îc tÝnh vµo chi
phÝ SXKD cña doanh nghiÖp. Nh vËy cã thÓ nãi r»ng quü BHXH cã quan hÖ
mËt thiÕt víi quü tiÒn l¬ng. Theo chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh tû lÖ trÝch BHXH
lµ 20% trªn tæng sè tiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng, trong ®ã:
15% ®îc trÝch vµo chi phÝ SXKD vµ 5% trõ vµo thu nhËp cña ngêi lao ®éng ®Ó
thùc hiÖn chÕ ®é hu trÝ vµ tö tuÊt.
Quü BHXH ®îc ph©n cÊp qu¶n lý sö dông, mét bé phËn ®îc nép lªn c¬
quan qu¶n lý chuyªn m«n ®Ó chi cho c¸c trêng hîp quy ®Þnh: NghØ hu, mÊt
søc…mét bé phËn ®îc chi tiªu trùc tiÕp t¹i doanh nghiÖp cho nh÷ng trêng hîp
èm ®au, thai s¶n..vµ viÖc sö dông quü nµy ë cÊp nµo còng ®Òu ph¶i theo chÕ
®é quy ®Þnh.
4. B¶o hiÓm y tÕ (BHYT): Lµ sè tiÒn ®îc trÝch lËp ®Ó tµi trî cho viÖc
phßng, ch÷a bÖnh vµ ch¨m sãc søc khoÎ cho ngêi lao ®éng. Hay nãi c¸ch
kh¸c, trong thêi gian ®ang lao ®éng s¶n xuÊt t¹i xÝ nghiÖp mµ ngêi lao ®éng bÞ
èm ®au, n»m viÖn th× BHYT sÏ trî cÊp cho ngêi lao ®éng ®Ó chi tr¶ tiÒn thuèc
men, viÖn phÝ.
Quü BHYT còng ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së sù ®ãng gãp cña ngêi sö dông
lao ®éng (doanh nghiÖp), ngêi lao ®éng vµ ®îc trÝch lËp hµng th¸ng theo tû lÖ
quy ®Þnh trªn tæng sè l¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn (CNV). Theo
chÕ ®é quy ®Þnh, mét phÇn BHYT doanh nghiÖp ph¶i g¸nh chÞu vµ tÝnh vµo
chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú, mét phÇn trõ vµo tiÒn l¬ng cña CNV
trong doanh nghiÖp. HiÖnnay chÕ ®é quy ®Þnh trÝch lËp quü BHYT b»ng 3% l-
¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng, trong ®ã 2% ®îc tÝnh vµo chi phÝ
SXKD vµ 1% trõ vµo l¬ng cña CNV.
BHYT kh«ng ®Ó l¹i doanh nghiÖp mµ ®îc nép lªn c¬ quan qu¶n lý
chuyªn m«n ®Ó phôc vô, b¶o vÖ vµ ch¨m sãc søc khoÎ cho ngêi lao ®éng.
4
Ngoµi quü BHXH, BHYT c¸c doanh nghiÖp cßn trÝch lËp mét quü l¬ng
®ã lµ quü kinh phÝ c«ng ®oµn (KPC§).
5. Kinh phÝ c«ng ®oµn: Lµ sè tiÒn ®îc trÝch lËp ®Ó chi cho c¸c ho¹t ®éng
cña tæ chøc cña giíi lao ®éng ch¨m sãc, b¶o vÖ quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng.
Quü nµy còng ®îc trÝch lËp hµng th¸ng theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè
tiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho CNV cña doanh nghiÖp trong th¸ng. Theo chÕ ®é
hiÖn hµnh tû lÖ trÝch lËp quü KPC§ lµ 2% trªn tæng sè tiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i
tr¶ cho CNV vµ ®îc tÝnh CPSXKD trong kú.
Quü KPC§ còng ®îc ph©n cÊp qu¶n lý vµ chi tiªu theo chÕ ®é quy ®Þnh,
mét phÇn nép cho c¬ quan c«ng ®oµn cÊp trªn vµ mét phÇn ®Ó chi tiªu cho
ho¹t ®éng c«ng ®oµn ë doanh nghiÖp. §èi víi mäi ho¹t ®éng SXKD, mäi lo¹i
h×nh doanh nghiÖp viÖc tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo l¬ng cã ý nghÜa quan träng trong viÖc qu¶n lý con ngêi, trong
viÖc h¹ch to¸n chi phÝ SXKD còng nh viÖc ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi lao
®éng.
B. Vai trß cña kÕ to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-
¬ng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
1. Lao ®éng: qu¸ tr×nh SXKD cña mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp lu«n coi
yÕu tè lao ®éng (con ngêi) lµ nh©n tè quan träng nhÊt t¹o nªn søc m¹nh cña
mét nÒn s¶n xuÊt. ChÝnh v× vËy khi h¹ch to¸n lao ®éng, kh©u ®Çu tiªn trong
h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch tiÒn l¬ng lµ hÕt søc cÇn thiÕt. ViÖc h¹ch
to¸n sè lao ®éng, thêi gian lao ®éng vµ kÕt qu¶ lao ®éng gióp cho doanh
nghiÖp b¸m s¸t t×nh h×nh lao ®éng cña m×nh vÒ mÆt lîng còng nh vÒ mÆt chÊt
®Ó cã biÖn ph¸p khuyÕn khÝch lao ®éng, thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt hay cã ch¬ng
tr×nh ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ cho CNV ®Ó kh«ng ngõng ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
MÆt kh¸c lao ®éng l¹i cã quan hÖ mËt thiÕt víi tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng – sè liÖu lao ®éng lµ mét trong nh÷ng c¨ncø quan träng ®Ó
tÝnh tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho CNV ®Ó trÝch lËp nªn c¸c quü BHXH, BHYT,
KPC§ trong doanh nghiÖp. Cã h¹ch to¸n lao ®éng mét c¸ch chÝnh x¸c, hîp lý,
cô thÓ th× míi cã thÓ tÝnh chÝnh x¸c quü tiÒn l¬ng vµ c¸c quü trÝch theo l¬ng tõ
®ã míi ®¶m b¶o lîi Ých vËt chÊt, quyÒn lîi x· héi cho ngêi lao ®éng còng nh
®¶m b¶o lîi Ých vËt chÊt, quyÒn lîi cho ngêi lao ®éng còng nh ®¶m b¶o
nguyªn t¾c ph©n phoãi theo lao ®éng nh»m g©y dùng lßng tin cña ngêi c«ng
nh©n vµo doanh nghiÖp. H¬n thÕ n÷a hiÖu qu¶ cña viÖc qu¶n lý sö dông c¸c
quü BHXH, BHYT, KPC§ phô thuéc mét phÇn lín ë c«ng t¸c h¹ch to¸n lao
®éng cña doanh nghiÖp.
5
2. TiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng: tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch
theo l¬ng ®îc coi lµ nh÷ng chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ
SXKD trong kú. H¹ch to¸n tiÒn l¬ng chÝnh x¸c lµ gãp phÇn trÝch lËp, sö dông
c¸c quü trÝch theo l¬ng ®óng môc ®Ých, cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o lîi Ých kinh tÕ
còng nh lîi Ých x· héi cho ngêi lao ®éng. Tõ ®ã lµ cho ngêi lao ®éng yªn t©m
c«ng t¸c, say mª s¸ng t¹o trong c«ng viÖc vµ tÝch cùc n¨ng suÊt lao ®éng lµm
cho SXKD cña doanh nghiÖp ngµy cµng lín m¹nh h¬n.
MÆt kh¸c, cã thÓ thÊy viÖc h¹ch to¸n chÝnh x¸c tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng lµ gãp phÇn tÝnh ®óng chi phÝ lao ®éng sèng trong gi¸ thµnh
s¶n phÈm,tõ ®ã cã ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c ®Ó doanh nghiÖp cã biÖn
ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó kh«ng ngõng t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp.
Cã thÓ thÊy c«ng t¸c h¹ch to¸n lao ®éng tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo
l¬ng ®îc coi lµ c«ng cô quan träng ®Ó gi¶i quyÕt hµi hoµ lîi Ých kinh tÕ gi÷a
ngêi sö dông lao ®éng (doanh nghiÖp) vµ ngêi lao ®éng.
C. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng trong
doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
TiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng lµ vÊn ®Ò võa mang tÝnh chÊt kinh
tÕ l¹i võa mang tÝnh chÊt x· héi. Nã kh«ng chØ lµ mèi quan t©m riªng cña ngêi
lao ®éng (CNV) mµ cßn lµ vÊn ®Ò doanh nghiÖp ®Æc biÖt lu ý. KÕ ho¹ch vÒ
tiÒn l¬ng cã mèi quan hÖ víi c¸c kÕ ho¹ch kh¸c trong doanh nghiÖp, nã cã t¸c
®éng thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, gãp phÇn n©ng cao NSL§, h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm vµ n©ng cao møc sèng cña ngêi lao ®éng. Tuy nheien ph¶i x¸c ®Þnh tèc
®é t¨ng cña tiÒn l¬ng lµ ph¶i lu«n chËm h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng th×
míi ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. V× vËy nhiÖm vô
cña kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng lµ:
- Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ chÝnh x¸c thêi gian vµ kÕt qu¶ lao
®éng cña CNV. TÝnh to¸n ®óng, thanh to¸n ®Çy ®ñ kÞp thêi tiÒn l¬ng vµ c¸c
kho¶n liªn quan cho CNV. Qu¶n lý chÆt chÏ viÖc sö dông chi tiªu quü tiÒn l-
¬ng.
- TÝnh to¸n, ph©n bæ chÝnh x¸c hîp lý chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng vµ BHXH,
BHYT, KPC§ cho c¸c ®èi tîng sö dông cã liªn quan.
- §Þnh kú, ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng vµ qu¶n lý quü tiÒn l¬ng,
cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt cho c¸c bé phËn liªn quan nh ph©n
xëng…®Ó bé phËn nµy biÕt kÕt qu¶ lao ®éng, hao phÝ tiÒn l ¬ng ..hay ®Ó phôc
vô cho c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng, lËp kÕ ho¹ch tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp.
6
II. Néi dung tæ chøc kÕ to¸n lao ®éng – tiÒn l ¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch
theo l¬ng (nh÷ng c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Ó h¹ch to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ
c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng).
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngµy nay ®èi víi mäi doanh nghiÖp th× sè l-
îng lao ®éng, chÊt lîng lao ®éng lu«n cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi tiÒn l¬ng
vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng, vµ nã vèn lµ bé phËn chi phÝ kh¸ lín trong gi¸
thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. V× vËy mäi doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng
®Òu ph¶i cã kÕ ho¹ch vÒ lao ®éng nh»m qu¶n lý, huy ®éng, sö dông lao ®éng
mét c¸ch hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. Vµ ®Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã th× cÇn thiÕt ph¶i
ph©n lo¹i lao ®éng.
1. Ph©n lo¹i lao ®éng.
1.1. C¨n cø vµo thêi gian c«ng t¸c: lao ®éng trong doanh nghiÖp ®îc
chia ra lµm 2 lo¹i: Lao ®éng thêng xuyªn
Lao ®éng theo hîp ®ång
- Lao ®éng thêng xuyªn: Lµ nh÷ng ngêi lµm viÖc theo chÕ ®é hîp ®ång
kh«ng thêi h¹n vµ nh÷ng ngêi lµm viÖc theo hîp ®ång cã thêi h¹n tõ mét n¨m
trë lªn. Nh÷ng ngêi lao ®éng nµy ®îc hëng c¸c chÕ ®é tiÒn l¬ng, tiÒn thëng,
phô cÊp, trî cÊp, b¶o hé lao ®éng, BHXH, phóc lîi tËp thÓ nh CNV Nhµ níc,
®îc cÊp sæ lao ®éng ®Ó tÝnh th©m niªn c«ng t¸c vµ thêi gian c«ng t¸c liªn tôc
nh chÕ ®é hiÖn hµnh.
- Lao ®éng theo hîp ®ång: Lµ nh÷ng ngêi lao ®éng lµm viÖc theo chÕ ®é
hîp ®ång theo thêi vô, theo c«ng viÖc díi 1 n¨m, tiÒn c«ng do hai bªn tho¶
thuËn. Møc tiÒn c«ng kh«ng ®îc thÊp h¬n møc l¬ng tèi thiÓu, céng víi phÇn
bï chªnh lÖch gi¸ c¸c mÆt hµng ®Þnh lîng vµ chi phÝ BHXH.
1.2. C¨n cø vµo vÞ trÝ c«ng t¸c vµ chøc n¨ng lao ®éng cña tõng CNV
mµ lao ®éng trong doanh nghiÖp ®îc chia ra lµm 2 nhãm:
a. Nh©n viªn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp: Bao gåm sè lao ®éng trùc tiÕp tham
gia s¶n xuÊt vµ trùc tiÕp phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm chÝnh cña doanh
nghiÖp c«ng nghiÖp.
Sè CNV nµy ®îc chia lµm 5 lo¹i sau:
- C«ng nh©n: Lµ ngêi trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm
cña doanh nghiÖp. C«ng nh©n l¹i ®îc chia ra lµm 2 lo¹i:
C«ng nh©n chÝnh: lµ ngêi trùc tiÕp tham gia ®Ó chÕ t¹o s¶n phÈm.
C«ng nh©n phô: lµ ngêi phôc vô cho c«ng nh©n chÝnh ®Ó c«ng nh©n chÝnh
hoµn thµnh nhiÖm vô s¶n xuÊt.
7
- Nh©n viªn kü thuËt: lµ nh÷ng ngêi cã nhiÖm vô, kiÓm tra quy tr×nh c«ng
nghÖ s¶n xuÊt, gi¸m ®Þnh chÊt lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt, nghiªn cøu bao b×,
mÉu m·,…
- Nh©n viªn qu¶n lý kinh tÕ: Lµ nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c l·nh ®¹o, chØ
d¹o vµ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng tæ chøc kinh doanh cña doanh nghiÖp. Sè nh©n
viªn nµy bao gåm gi¸m ®èc hoÆc phã gi¸m ®èc kinh doanh, kÕ to¸n trëng, c¸c
trëng, phßng phßng ban, c¸c nh©n viªn lµm c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ ë c¸c
phßng ban nh: kÕ ho¹ch, thèng kª, kÕ to¸n, lao ®éng tiÒn l¬ng, cung tiªu …
- Nh©n viªn qu¶n lý hµnh chÝnh: Lµ nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c v¨n th,
hµnh chÝnh. Sè nh©n viªn nµy gåm nh©n viªn hµnh chÝnh, v¨n th, nh©n viªn
lµm c«ng t¸c tæ chøc, nh©n sù, nh©n viªn ®¸nh m¸y, ®iÖn tho¹i, liªn l¹c, b¶o
vÖ, thêng trùc, quÐt dän, phôc vô c¸c phßng ban.
- Nh©n viªn kh¸c: gåm nh÷ng c¸n bé, nh©n viªn lµm c«ng t¸c vËn t¶i
ngoµi doanh nghiÖp, nh©n viªn thu mua nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt ë doanh
nghiÖp, nh©n viªn y tÕ.
b. Nh©n viªn gi¸n tiÕp tham gia s¶n xuÊt c«ng nghiÖp: Bao gåm nh÷ng
ngêi kh«ng tham gia hoÆc kh«ng trùc tiÕp phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n phÈm
c«ng nghiÖp.
Bao gåm:
- Nh©n viªn x©y dùng c¬ b¶n
- Nh©n viªn phôc vô c¸c sù nghiÖp c«ng céng, phóc lîi, v¨n ho¸.
- Nh©n viªn phôc vô t¹i c¸c nhµ ¨n tËp thÓ trong doanh nghiÖp.
2. Quü tiÒn l¬ng.
2.1. Néi dung quü tiÒn l¬ng: quü tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ
toµn bé sè tiÒn l¬ng tÝnh theo sè c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp, do doanh
nghiÖp qu¶n lý vµ chi tr¶ l¬ng. Thµnh phÇn quü tiÒn l¬ng bao gåm c¸c kho¶n
môc sau:
- TiÒn l¬ng th¸ng, l¬ng ngµy theo hÖ thèng c¸c thang l¬ng, b¶ng l¬ng
Nhµ níc.
- TiÒn l¬ng tÝnh theo s¶n phÈm.
- TiÒn l¬ng c«ng nhËt tr¶ cho nh÷ng ngêi lµm theo hîp ®ång.
- TiÒn l¬ng tr¶ cho nh÷ng c¸n bé, c«ng nh©n khi s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n
phÈm háng trong ph¹m vi chÕ ®é quy ®Þnh.
- TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt do
nguyªn nh©n kh¸ch quan (do m¸y mãc thiÕt bÞ ngõng ch¹y v× thiÕu nguyªn
liÖu, nhiªn liÖu, vËt liÖu, ma lò…)
8
- TiÒn l¬ng tr¶ cho c¸n bé CNV chøc trong thêi gian ®îc ®iÒu ®éng c«ng
t¸c hoÆc huy ®éng ®i lµm nghÜa vô theo chÕ ®é quy ®Þnh cña Nhµ níc vµ x·
héi.
- TiÒn l¬ng tr¶ cho c«ng nh©n viªn chøc ®îc cö ®i häc theo chÕ ®ä quy
®Þnh nhng vÉn cßn tÝnh trong biªn chÕ.
- TiÒn l¬ng tr¶ cho CNVC nghØ phÐp ®Þnh kú, nghØ phÐp v× viÖc riªng t
trong ph¹m vi chÕ ®é quy ®Þnh.
- C¸c lo¹i tiÒn thëng cã tÝnh chÊt thêng xuyªn.
- Phô cÊp lµm ®ªm, lµm thªm giê, lµm ca kÝp.
- Phô cÊp d¹y nghÒ trong s¶n xuÊt.
- Phô cÊp tr¸ch nhiÖm cho c¸c tæ trëng s¶n xuÊt.
- Phô cÊp cho c«ng nh©n, viªn chøc chuyÓn ®i lao ®éng.
- Phô cÊp th©m niªn nghÒ trong c¸c ngµnh ®· ®îc Nhµ níc qui ®Þnh.
- Phô cÊp khu vùc.
- C¸c phô cÊp kh¸c ®îc ghi trong quü l¬ng.
Ngoµi ra, trong quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch cßn ®îc tÝnh c¶ c¸c kho¶n tiÒn chi
trî cÊp BHXH cho CNV trong thêi gian èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng…
CÇn ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch vµ quü tiÒn l¬ng b¸o
c¸o trong c¸c DNSX.
+ Quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch: lµ tæng sè tiÒn dù tÝnh theo l¬ng cÊp bËc vµ
c¸c kho¶n phô cÊp thuéc quü tiÒn l¬ng dïng ®Ó tr¶ cho CNV theo sè lîng vµ
chÊt lîng lao®éng khi hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn b×nh th-
êng.
+ Quü tiÒn l¬ng b¸o c¸o: Lµ tæng sè tiÒn thùc tÕ ®· chi trong ®ã cã nh÷ng
kho¶n kh«ng ®îc lËp trong kÕ ho¹ch nhng vÉn ph¶i chi cho nh÷ng thiÕu sãt
trong tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc lao ®éng, hay do ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kh«ng
b×nh thêng.
Môc ®Ých qu¶n lý quü tiÒn l¬ng lµ ®Ó sö dông quü tiÒn l¬ng còng nh quü
tiÒn thëng mét c¸ch hîp lý, thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ gãp phÇn h¹
gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2.2. Ph©n lo¹i quü tiÒn l¬ng.
2.2.1. C¨n cø vµo ®èi tîng tr¶ l¬ng quü l¬ng ®îc chia lµm 2 lo¹i:
- Quü tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt: Quü tiÒn l¬ng nµy chiÕm tû
träng lín trong tæng quü l¬ng cña CNVC vµ thêng biÕn ®æi phôc thuéc vµo
møc ®é hoµn thµnh nhiÖm vô kÕ ho¹ch s¶n xuÊt.
- Quü tiÒn l¬ng cña CNV kh¸c: Quü tiÒn l¬ng nµy t¬ng ®èi lµ æn ®Þnh,
kÕt cÊu l¬ng cña viªn chøc ®· ®îc cÊp trªn xÐt duyÖt dùa trªn c¬ së biªn chÕ.
9
2.2.2. VÒ ph¬ng diÖn h¹ch to¸n tiÒn l¬ng CNV trong doanh nghiÖp s¶n
xuÊt ®îc chia thµnh 2 lo¹i: tiÒn l¬ng chÝnh vµ tiÒn l¬ng phô.
- TiÒn l¬ng chÝnh: Lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho CNV trong thêi gian CNV thùc
hiÖn nhiÖm vô cña hä, bao gåm tiÒn l¬ng tr¶ theo cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô
cÊp kÌm theo (phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp khu vùc,…)
- TiÒn l¬ng phô: Lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho CNV trong thêi gian CNV thùc hiÖn
nhiÖm vô kh¸c ngoµi nhiÖm vô chÝnh cña hä vµ thêi gian CNV nghØ ®îc hëng
l¬ng theo quy ®Þnh cña chÕ ®é (nghØ phÐp, nghØ v× ngõng s¶n xuÊt…)
ViÖc ph©n chia tiÒn l¬ng thµnh l¬ng chÝnh vµ l¬ng phô cã ý nghÜa quan
träng ®èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n vµ ph©n tÝch tiÒn l¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm.
TiÒn l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n
phÈm vµ ®îc h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo mäi chi phÝ s¶n xuÊt tõng lo¹i s¶n phÈm.
TiÒn l¬ng phô cña c«ng nh©n s¶n xuÊt kh«ng g¾n liÒn víi tõng lo¹i s¶n phÈm
®îc h¹ch to¸n gi¸n tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm.
Trong mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cã rÊt nhiÒu lo¹i h×nh doanh
nghiÖp víi nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau ®Òu tån
t¹i vµ ph¸t triÓn. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh mµ cã
quyÒn tù do lùa chän h×nh thøc tr¶ l¬ng phï hîp nhÊt ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn tèt
c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é cña Nhµ níc l¹i võa gi¶i quyÕt hµi hoµ lîi Ých kinh tÕ
gi÷a doanh nghiÖp vµ ngêi lao ®éng. ViÖc sö dông hîp lý h×nh thøc tr¶ l¬ng lµ
mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó huy ®éng, sö dông cã hiÖu qu¶ lao ®éng vµ tiÕt
kiÖm chi phÝ vÒ lao ®éng sèng.
3. C¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng: th«ng thêng th× c¸c doanh nghiÖp ¸p dông 2
chÕ ®é tr¶ l¬ng c¬ b¶n lµ: chÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian lµm viÖc vµ chÕ ®é tr¶
l¬ng theo khèi lîng s¶n phÈm (®ñ tiªu chuÈn) do CNV lµm ra. T¬ng øng víi 2
chÕ ®é tr¶ l¬ng ®ã lµ 2 h×nh thøc tiÒn l¬ng c¬ b¶n:
- H×nh thøc tiÒn l¬ng thêi gian
- H×nh thøc tiÒn l¬ng s¶n phÈm.
3.1. H×nh thøc tiÒn l¬ng thêi gian:
Lµ h×nh thøc tiÒn l¬ng tÝnh theo thêi gian lµm viÖc, cÊp bËc kü thuËt vµ
th¸ng l¬ng cña ngêi lao ®éng.
TiÒn l¬ng tr¶ theo thêi gian chñ yÕu ¸p dông ®èi víi nh÷ng ngêi lµm
c«ng t¸c qu¶n lý hµnh chÝnh, qu¶n lý kinh tÕ, cßn ®èi víi c«ng nh©n s¶n xuÊt
chØ ¸p dông ë nh÷ng bé phËn lao ®éng b»ng m¸y mãc lµ chñ yÕu, hoÆc lµ víi
nh÷ng c«ng viÖc mµ kh«ng thÓ ®Þnh møc mét c¸ch chÝnh x¸c, chÆt chÏ hay víi
nh÷ng lo¹i c«ng viÖc mµ cha cã ®¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm (c«ng viÖc hµnh chÝnh,
t¹p vô…)
10
H×nh thøc tiÒn l¬ng tr¶ theo thêi gian gåm 2 chÕ ®é: Theo thêi gian gi¶n
®¬n vµ theo thêi gian cã thëng.
3.1.1. TiÒn l¬ng thêi gian gi¶n ®¬n: Theo chÕ ®é tiÒn l¬ng nµy hiÖn nay
th× tiÒn l¬ng nhËn ®îc cña mçi c«ng nh©n phô thuéc vµo møc l¬ng cÊp bËc cao
hay thÊp, thêi gian lµm viÖc thùc tÕ lµ nhiÒu hay Ýt.
- §èi víi nh÷ng c«ng nh©n viªn hëng l¬ng th¸ng th× ®îc tÝnh nh sau:
= xx
- §èi víi nh÷ng c«ng nh©n viªn hëng l¬ng ngµy ®îc tÝnh nh sau:
= x
- §èi víi nh÷ng ngêi lµm viÖc c«ng nhËt th× ®îc tÝnh nh sau:
= x
TiÒn l¬ng s¶n phÈm gi¶n ®¬n kÕt hîp víi tiÒn thëng vÒ t¨ng n¨ng suÊt,
n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm…gäi lµ tiÒn l¬ng s¶n phÈm cã thëng.
3.1.2. TiÒn l¬ng thêi gian cã thëng: ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy lµ sù kÕt hîp
gi÷a chÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n víi tiÒn thëng v× ngêi c«ng nh©n
kh«ng nh÷ng ®· ®¶m b¶o thùc hiÖn ®îc ngµy c«ng, giê c«ng lµm viÖc còng
nh sè lîng, chÊt lîng cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ra.
3.2. TiÒn l¬ng s¶n phÈm: Lµ h×nh thøc tiÒn l¬ng tÝnh theo khèi lîng (sè l-
îng) s¶n phÈm, c«ng viÖc ®· hoµn thµnh ®¶m b¶o yªu cÇu chÊt lîng, quy ®Þnh
vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, c«ng viÖc ®ã, tiÒn l¬ng s¶n
phÈm ph¶i tr¶ ®îc tÝnh nh sau:
= x
Cã thÓ thÊy râ ®îc h×nh thøc tiÒn l¬ng s¶n phÈm ®îc ¸p dông rÊt réng r·i
v× nã ®¶m b¶o nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng vµ tiÒn l¬ng g¾n chÆt víi
chÊt lîng, sè lîng s¶n phÈm c«ng viÖc do ®ã kÝch thÝch ngêi lao ®éng quan
t©m ®Õn kÕt qu¶ vµ chÊt lîng lao ®éng cña m×nh, thóc ®Èy t¨ng NSL§, t¨ng
s¶n phÈm x· héi. MÆt kh¸c nã cßn gãp phÇn thóc ®Èy c«ng t¸c qu¶n lý doanh
nghiÖp, nhÊt lµ c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng. Theo h×nh thøc nµy th× cã c¸c lo¹i
tr¶ l¬ng sau ®©y:
3.2.1. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp: ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy ®îc ¸p dông
réng r·i ®èi víi ngêi trùc tiÕp s¶n xuÊt, trong ®iÒu kiÖn, qu¸ tr×nh lao®éng
mang tÝnh chÊt ®éc lËp t¬ng ®èi, cã thÓ ®Þnh møc vµ kiÓm tra nghiÖm thu s¶n
phÈm mét c¸ch cô thÓ vµ riªng biÖt.
TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ ®îc tÝnh c¨n cø vµo sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh ®óng
quy c¸ch, phÈm chÊt quy ®Þnh vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm.
3.2.2. TiÒn l¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp: chÕ ®é tr¶ l¬ng nµy ¸p dông cho
nh÷ng c«ng nh©n gi¸n tiÕp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm mµ c«ng viÖc cña hä ¶nh h-
11
ëng nhiÒu ®Õn kÕt qu¶ lao ®éng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt hëng l¬ng
theo s¶n phÈm nh c«ng nh©n söa ch÷a phôc vô m¸y sîi, m¸y dÖt trong c«ng ty
dÖt, c«ng nh©n b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ trong doanh nghiÖp…
Theo chÕ ®é tiÒn l¬ng nµy th× tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n gi¸n tiÕp s¶n xuÊt
phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. Hay cã thÓ
nãi theo mét c¸ch kh¸c lµ c¨n cø vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña c«ng nh©n trùc tiÕp
s¶n xuÊt ®Ó tr¶ l¬ng cho nh÷ng c«ng nh©n phôc vô nµy.
3.2.3. TiÒn l¬ng s¶n phÈm gi¶n ®¬n: lµ tiÒn l¬ng tÝnh theo ®¬n gi¸, l¬ng
s¶n phÈm cè ®Þnh. TiÒn l¬ng mµ CNV nhËn ®îc phô thuéc vµo khèi lîng s¶n
phÈm, c«ng viÖc hoµn thµnh lµ nhiÒu hay Ýt vµ ®¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm cè ®Þnh.
lµ nhiÒu hay Ýt vµ ®¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm cè ®Þnh.
3.2.4. TiÒn l¬ng s¶n phÈm cã thëng:
ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo kiÓu nµy thùc chÊt lµ chÕ ®é tr¶ l¬ng s¶n phÈm gi¶n
®¬n cã kÕt hîp víi h×nh thøc tiÒn thëng do n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, t¨ng
n¨ng suÊt, tiÕt kiÖm vËt t, vËt liÖu,…
Theo chÕ ®ä tr¶ l¬ng nµy th× toµn bä l¬ng s¶n phÈm ®îc ¸p dông theo
®¬n gi¸ cè ®Þnh cßn tiÒn thëng sÏ c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh vµ hoµn
thµnh vît møc c¸c chØ tiªu vÒ sè lîng vµ chÊt lîng cña chÕ ®é tiÒn thëng quy
®Þnh.
3.2.5. TiÒn l¬ng kh¸c: ChÕ ®é tr¶ l¬ng kho¸n ¸p dông cho nh÷ng c«ng
viÖc mµ nÕu giao tõng chi tiÕt, bé phËn sÏ kh«ng cã lîi mµ ph¶i giao toµn bé
khèi lîng cho c«ng nh©n hoµn thµnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Cã 2 h×nh
thøc:
+ Tr¶ l¬ng theo kho¸n c«ng viÖc: H×nh thøc nµy ¸p dông cho nh÷ng c«ng
viÖc gi¶n ®¬n vµ cã tÝnh chÊt ®ét xuÊt nh: söa ch÷a, th¸o l¾p nhanh mét sè
thiÕt bÞ ®Ó cã thÓ ®a vµo s¶n xuÊt kÞp tiÕn ®é…
+ Tr¶ l¬ng kho¸n gän theo s¶n phÈm cuèi cïng: theo h×nh thøc nµy tiÒn
l¬ng ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ tæng hîp ho s¶n phÈm hoµn thµnh c«ng viÖc cuèi
cïng.
§¬n gi¸ kho¸n cã thÓ tÝnh theo ®¬n vÞ c«ngviÖc cÇn hoµn thµnh hay còng
cã thÓ tÝnh theo khèi lîng c«ng viÖc hay c¶ c«ng tr×nh.
TiÒn l¬ng sÏ ®îc tr¶ theo sè lîng s¶n phÈm mµ c«ng nh©n hoµn thµnh ghi
trong phiÕu giao kho¸n.
3.2.6. TiÒn l¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn.
ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy ®îc ¸p dông ë nh÷ng kh©u yÕu trong s¶n xuÊt. Khi
s¶n xuÊt ®ang trong tiÕn bé khÈn tr¬ng, xÐt thÊy viÖc gi¶i quyÕt tån t¹i ë kh©u
12
nµy cã t¸c dông thóc ®Èy s¶n xuÊt ë kh©u kh¸c cã liªn quan gãp phÇn hoµn
thµnh vît møc kÕ ho¹ch ë doanh nghiÖp.
Theo h×nh thøc nµy th× ngoµi tiÒn l¬ng tÝnh theo s¶n phÈm trùc tiÕp cßn
c¨n cø vµo møc ®é vît ®Þnh møc ®Ó tr¶ thªm mét sè tiÒn l¬ng theo tûlÖ luü
tiÕn. Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh vît møc cµng cao bao nhiªu th× sè tiÒn l¬ng
tÝnh thªm cµng nhiÒu bÊy nhiªu.
4. TiÒn thëng.
Ngoµi tiÒn l¬ng theo chÕ ®é ®îc hëng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
cßn ¸p dông h×nh thøc tiÒn l¬ng.
TiÒn thëng thùc chÊt lµ tiÒn thëng bæ sung cho tiÒn l¬ng nh»m qu¸n triÖt
h¬n nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng vµ g¾n liÒn hiÖu qu¶ SXKD cña
doanh nghiÖp.
TiÒn thëng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vËt chÊt víi ngêi
lao ®éng nh»m thu hót sù quan t©m cña hä ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt vµ c«ng t¸c.
TiÒn thëng cßn khuyÕn khÝch hä quan t©m tiÕt kiÖm lao ®éng sèng, lao ®éng
vËt ho¸ ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, vÒ thêi gian hoµn thµnh c«ng
viÖc.
* C¸c h×nh thøc tiÒn thëng:
- Thëng do gi¶m ®îc tû lÖ hµng háng.
- Thëng do n©ng cao nh÷ng mÆt hµng cã chÊt lîng cao.
- Thëng do hoµn thµnh vµ hoµn thµnh vît møc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt.
- Thëng do tiÕt kiÖm ®îc nguyªn liÖu, vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
5. Trî cÊp BHXH: XuÊt ph¸t tõ viÖc h×nh thµnh quü BHXH trong doanh
nghiÖp, ®îc h×nh thµnh do viÖc trÝch lËp vµ tÝnh vµo CFSXKD cña doanh
nghiÖp, kho¶n trî cÊp BHXH ®îc tÝnh tr¶ cho nh÷ng CNV trong thêi gian hä
lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp bÞ èm ®au, n»m viÖn hay t¹m thêi nghØ viÖc do thai
s¶n, nghØ hu…
ViÖc chi trî cÊp BHXH cho CNV ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së sù cèng hiÕn
cña ngêi lao ®éng víi x· héi (thêi gian c«ng t¸c, cÊp bËc l¬ng) vµ t×nh tr¹ng
mÊt søc lao ®éng cña hä. Nãi chung, møc trî cÊp BHXH thÊp h¬n tiÒn l¬ng
cña c¸n bé CNV khi hä ®ang c«ng t¸c nhng ®ñ ®Ó ®¶m b¶o møc sinh ho¹t tèi
thiÓu cña hä. Vµ ®îc tÝnh nh sau:
= x x
- ChÕ ®é BHXH khi ®au èm: Theo chÕ ®é hiÖn hµnh th× c«ng nh©n viªn
chøc khi èm ®au ph¶i t¹m nghØ ®Ó ch÷a trÞ bÖnh th× ®îc hëng mét sè trî cÊp
víi møc lµ 75% tiÒn l¬ng c¬ b¶n mµ hä ®îc hëng. Thêi gian mµ hä ®îc hëng
13
trî cÊp lµ thêi gian t¹m nghØ cho ®Õn khi khái bÖnh míi th«i. Vµ viÖc ®îc h-
ëng møc trî cÊp nµy tuú thuéc vµo thêi gian c«ng t¸c liªn tôc cña tõng ngêi,
tuú thuéc vµo thêi gian hä nghØ lµ dµi hay ng¾n vµ møc hëng trî cÊp cña hä lµ
kh¸c nhau.
- ChÕ ®é BHXH khi c«ng nh©n viªn chøc cã thai, nghØ ®Î: Theo chÕ ®é
nµy th× khi c¸n bé c«ng nh©n viªn nghØ tû lÖ ®îc hëng trî cÊp lµ 100% møc l-
¬ng c¬ b¶n.
- ChÕ ®é BHXH vÒ tai n¹n lao ®éng: Trogn trêng hîp mµ tai n¹n lao
®éng bÊt ngê x¶y ra t¹i n¬i lµm viÖc do yªu cÇu cña c«ng t¸c s¶n xuÊt th× ng êi
lao ®éng ®îc hëng trî cÊp b»ng 100% tiÒn l¬ng, sau ®ã tuú thuéc vµo møc ®é
th¬ng tËt cña ngêi lao ®éng vµ c¨n cø vµo møc h¹ng th¬ng tËt ®îc hëng trî
cÊp theo tØ lÖ quy ®Þnh cña l¬ng tèi thiÓu.
ChÕ ®é trî cÊp nµy sÏ b¶o ®¶m quyÒn lîi cho ngêi lao ®éng khi hä gÆp
tai n¹n rñi ro vµ ®ã còng chÝnh lµ thÓ hiÖn sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ níc
®èi víi ngêi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh ®iÒu ®ã sÏ gióp ngêi lao
®éng yªn t©m ®iÒu trÞ, kh¸m ch÷a bÖnh ®Ó tiÕp tôc c«ng t¸c tèt h¬n vµ cã hiÖu
qu¶ h¬n.
6. Thanh to¸n tiÒn l¬ng vµ trî cÊp BHXH.
Hµng th¸ng, dùa trªn c¬ së c¸c chøng tõ h¹ch to¸n vÒ lao ®éng vµ chÝnh
s¸ch chÕ ®é vÒ lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ BHXH mµ Nhµ níc ®· ban hµnh, kÕ to¸n
tiÕn hµnh tÝnh tiÒn l¬ng vµ trî cÊp BHXH ph¶i tr¶ cho CNV trong doanh
nghiÖp.
§Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tiÒn l¬ng kÕ to¸n sö dông: B¶ng thanh to¸n l¬ng
(mÉu sè 2 – L§tiÒn l¬ng). B¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng lËp cho tõng bé phËn
(tæ, ph©n xëng, phßng ban,…) vµ lµ c¬ së ®Ó lËp b¶ng ph©n bæ tiÒn l ¬ng, trÝch
BHXH cña doanh nghiÖp hµng th¸ng vµ lµ c¨n cø ®Ó rót tiÒn göi ng©n hµng vÒ
quü ®Ó chi tr¶ tiÒn l¬ng cho CNV.
Vµ ®Ó ph¶n ¸nh kho¶n trî cÊp BHXH ph¶i tr¶ cho tõng CNV trong doanh
nghiÖp, kÕ to¸n sö dông “B¶ng thanh to¸n BHXH (mÉu sè 04 – L§tiÒn l¬ng).
B¶ng thanh to¸n nµy cã thÓ lËp cho tõng bé phËn hoÆc chung cho c¶ doanh
nghiÖp vµ lµ c¨n cø ®Ó chi tr¶ BHXH cho ngêi ®îc hëng chÕ ®é nµy.
Trêng hîp nÕu doanh nghiÖp ¸p dông tiÒn thëng cho CNV th× cÇn lËp
b¶ng thanh to¸n tiÒn thëng (mÉu sè 05 – L§tiÒn l¬ng) ®Ó theo dâi vµ chi tr¶
cho ngêi lao ®éng.
III. H¹ch to¸n lao ®éng:
H¹ch to¸n lao ®éng lµ h¹ch to¸n sè lîng lao ®éng, thêi gian lao ®éng vµ
kÕt qu¶ lao ®éng, h¹ch to¸n lao ®éng thuÇn tuý lµ h¹ch to¸n nghiÖp vô.
14
1. H¹ch to¸n sè lîng lao ®éng.
Lµ h¹ch to¸n vÒ mÆt sè lîng tõng lo¹i lao ®éng theo nghÒ nghiÖp, c«ng
viÖc vµ theo tr×nh ®é tay nghÒ (cÊp bËc kü thuËt cña CNV).
ViÖc h¹ch to¸n vÒ sè lîng lao ®éng ë c¸c doanh nghiÖp thêng ®îc thùc
hiÖn b»ng “sè danh s¸ch lao ®éng cña doanh nghiÖp”. Sæ nµy do phßng lao
®éng tiÒn l¬ng lËp vµ qu¶n lý chóng cho toµn doanh nghiÖp.
Trong sæ nµy ghi râ sè lîng CNV ë tõng tæ, ph©n xëng phßng ban…®Ó dÔ
dµng cho c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng sè lîng c«ng nh©n t¨ng lªn hay gi¶m ®i
®Òu ph¶i ®îc ghi chÐp mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi ë trong sæ nµy.
C¨n cø ®Ó ghi sæ nµy lµ c¸c chøng tõ ban ®Çu vÒ tuyÓn dông, thuyªn
chuyÓn, th«i viÖc, n©ng bËc l¬ng…
2. H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng:
Lµ h¹ch to¸n viÖc sö dông thêi gian lao ®éng ®èi víi tõng CNV ë tõng bé
phËn trong doanh nghiÖp. Chøng tõ ban ®Çu ®Ó h¹ch to¸n thêi gian lao ®éng
cña c¸n bé CNV lµ: B¶ng chÊm c«ng”. B¶ng chÊm c«ng nµy ®îc lËp chi tiÕt
cho tõng tæ, tõng phßng ban, tõng ph©n xëng s¶n xuÊt…Trong doanh nghiÖp
®Ó theo dâi thêi gian lao ®éng cña CNV. B¶ng chÊm c«ng ®îc dïng ®Ó theo
dâi trong 1 th¸ng vµ lµ c¨n cø ®Ó tÝnh l¬ng cho bé phËn hëng l¬ng thêi gian
còng nh ®Ó phôc vô cho qu¶n lý t×nh h×nh sö dông thêi gian lao ®éng cña CNV
trong toµn doanh nghiÖp.
Ngoµi ra doanh nghiÖp cßn cã thÓ sö dông tæng hîp thêi gian lao ®éng ®Ó
h¹ch to¸n thêi gian lao ®éng. Tõ ®ã tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc vµ qu¶n lý
lao ®éng ë mçi doanh nghiÖp mµ doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän h×nh thøc h¹ch
to¸n thêi gian lao ®éng sao cho viÖc qu¶n lý lao ®éng phï hîp vµ ®îc tèt nhÊt,
viÖc gi¸m s¸t thêi gian lµm viÖc, thêi gian ®i còng nh thêi gian vÒ cña CNV ®-
îc chÝnh x¸c vµ chÆt chÏ nhÊt.
3. H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng.
H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng lµ ph¶n ¸nh ghi chÐp kÕt qu¶ lao ®éng cña
CNV, biÓu hiÖn b»ng sè lîng (khèi lîng) s¶n phÈm, c«ng viÖc ®· hoµn thµnh
cña tõng ngêi hay cña tõng tæ, nhãm lao ®éng.
ViÖc h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng lµ chñ yÕu phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh
tiÒn l¬ng theo s¶n phÈm hoÆc l¬ng kho¸n theo kÕt qu¶ lao ®éng ®ßi hái ph¶i
chÝnh x¸c, hîp lý, vµ cã nh vËy th× míi cão thÓ tÝnh tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng
mét c¸ch chÝnh x¸c, ®¶m b¶o nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng.
15
Chøng tõ h¹ch to¸n thêng ®îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng lµ:
phiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm vµ c«ng viÖc ®· hoµn thµnh, hîp ®ång lµm kho¸n,
b¶ng theo dâi c«ng t¸c cña tæ…
H¹ch to¸n lao ®éng nãi chung vµ h¹ch to¸n sè lîng lao ®éng thêi gian
lao ®éng vµ kÕt qu¶ lao ®éng nãi riªng cã ý nghÜa quan träng trong c«ng t¸c tæ
chøc s¶n xuÊt, qu¶n lý lao ®éng vµ lµ tiÒn ®Ò ®Ó tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n
tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng ë doanh nghiÖp.
IV. KÕ to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng
1. Chøng tõ vµ tµi kho¶n kÕ to¸n: C¸c chøng tõ h¹ch to¸n vÒ tiÒn l¬ng
vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng chñ yÕu lµ c¸c chøng tõ tÝnh to¸n l¬ng, BHXH,
thanh to¸n l¬ng, BHXH, gåm:
- B¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng (mÉu sè 02 – L§tiÒn l¬ng)
- B¶ng thanh to¸n BHXH (MÉu sè 04 – L§tiÒn l¬ng)
- B¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng (mÉu sè 05 – L§tiÒn l¬ng)
C¸c phiÕu chi, c¸c chøng tõ tµi liÖu vÒ c¸c kho¶n khÊu trõ, trÝch nép c¬
quan.
§Ó tiÕn hµnh h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng kÕ to¸n sö
dông chñ yÕu c¸c tµi kho¶n: TK 334 “Ph¶i tr¶ CNV” vµ TK 338 “Ph¶i tr¶
ph¶i nép kh¸c”.
- Néi dung: ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c
kho¶n ph¶i tr¶ cho CNV cña doanh nghiÖp vÒ tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng), tiÒn thëng,
BHXH vµ c¸c kho¶n kh¸c thuéc vÒ thu nhËp cña CNV.
- KÕt cÊu:
+ Bªn Nî: C¸c kho¶n tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng), tiÒn thëng, BHXH vµ c¸c
kho¶n kh¸c ®· tr¶, ®· øng cho CNV.
- C¸c kho¶n khÊu trõ vµo tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng) cña CNV.
- Sè tiÒn l¬ng doanh nghiÖp t¹m gi÷ cña CNV do hä cha lÜnh trong kú tr¶
l¬ng.
* Bªn Cã: - C¸c kho¶n tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng), tiÒn thëng, BHXH vµ c¸c
kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ CNV.
- SD bªn cã: C¸c kho¶n tiÒn l¬ng, tiÒn thëng, BHXH vµ c¸c kho¶n kh¸c
cßn ph¶i tr¶ CNV nhng cha ®Õn kú tr¶.
- SD bªn nî: (NÕu cã) ph¶n ¸nh sè tiÒn ®· tr¶ qu¸ sè ph¶i tr¶ vÒ tiÒn l¬ng,
tiÒn thëng, BHXH vµ c¸c kho¶n kh¸c cho CNV.
* TK 338: “Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c”
16
- Néi dung: §Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh thanh to¸n vÒ c¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i
nép kh¸c ngoµi néi dung ®· ph¶n ¸nh ë c¸c tµi kho¶n nî ph¶i tr¶ (tõ TK 331
®Õn TK 336).
Trong c¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c cã nh÷ng kho¶n liªn quan trùc
tiÕp ®Õn CNV gåm BHXH, BHYT, KPC§.
ViÖc ph¶n ¸nh t×nh h×nh trÝch vµ thanh to¸n c¸c kho¶n BHXH, BHYT,
KPC§ ®îc thùc hiÖn trªn TK 338 ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c ë c¸c TK cÊp II.
- TK 3382 – Kinh phÝ c«ng ®oµn
- TK 3383 – B¶o hiÓm x· héi
- TK 3384 – B¶o hiÓm y tÕ
Trong ®ã néi dung trÝch vµthanhto¸n BHXH, BHYT, KPC§ ®îc thÓ hiÖn
trªn TK 338 nh sau:
+ Bªn nî: - T×nh h×nh chi tiªu kinh phÝ c«ng ®oµn
- TÝnh tr¶ BHXH cho CNV
- Nép BHXH, BHYT, KPC§ cho c¬ quan qu¶n lý chuyªn m«n
+ Bªn cã: - TÝnh BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh vµo chi phÝ SXKD
- TrÝch BHYT trõ vµo l¬ng cña CNV.
+ Sè d bªn cã: - Sè cßn ph¶i tr¶, ph¶i nép vÒ BHXH, BHYT, KPC§.
Ngoµi c¸c TK 334, 338, kÕ to¸n tiÒn l¬ng, BHXH, BHYT, KPC§ cßn
liªn quan ®Õn c¸c tµi kho¶n kh¸c nh:
+ TK 622 – “Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp”
+ TK 627 –“ Chi phÝ s¶n xuÊt chung”
+ TK 641 – “Chi phÝ b¸n hµng”
+ TK 642 – “Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp”
+ TK 241 – XDCBDD
+ TK 431 – Quü khen thëng phóc lîi
2. KÕ to¸n tæng hîp ph©n bæ tiÒn l¬ng, t×nh trÝch BHXH, BHYT vµ
KPC§.
Hµng th¸ng trªn c¬ së tiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i cho tõng ®èi tîng sö dông:
c«ng nh©n s¶n xuÊt, nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp, nh©n viªn ph©n xëng,
nh©n viªn b¸n hµng…vµ tØ lÖ quy ®Þnh vÒ trÝch BHXH, BHYT, KPC§ kÕ to¸n
lËp “B¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ trÝch BHXH.
Hµng th¸ng dùa trªn c¬ së c¸c chøng tõ vÒ lao ®éng vµ tiÒn l¬ng liªn
quan th× kÕ to¸n tiÕn hµnh ph©n lo¹i, tæng hîp tiÒn l¬ng cho tõng ®èi tîng sö
dông vµ ph©n biÖt râ ®îc l¬ng chÝnh, l¬ng phô.
17
C¨n cø vµo sè liÖu vÒ tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ thùc tÕ vµ tØ lÖ vÒ trÝch c¸c kho¶n
®· ®îc quy ®Þnh ®Ó tõ ®ã ghi vµo b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi.
3. KÕ to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng, BHXH, BHYT, KPC§.
3.1. KÕ to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng.
C¸c nghiÖp vô kinh tÕ vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng ®îc ph¶n
¸nh vµo sæ kÕ to¸n theo tõng trêng hîp sau ®©y:
- Hµng th¸ng, trªn c¬ së tÝnh to¸n tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho CNV, kÕ to¸n
ghi sæ.
- Nî TK 622 – Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
- Nî TK 627 (6271) – chi phÝ s¶n xuÊt chung
- Nî TK 641 (6411) – Chi phÝ b¸n hµng
- Nî TK 642 (6421) – Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
- Nî TK 241 – XDCBDD
Cã TK 334 – PTCNV
- TÝnh tiÒn thëng ph¶i tr¶ CNV tõ quü khen thëng kÕ to¸n ghi sæ:
Nî TK 431 (4311) – Quü khen thëng, phóc lîi.
Cã TK 334 – Ph¶i tr¶ CNV
- TrÝch tríc chi phÝ tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña CN s¶n xuÊt
Nî TK 622 – Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Cã TK 335 – Chi phÝ ph¶i tr¶
- TÝnh sè tiÒn l¬ng nghØ phÐp thùc tÕ ph¶i tr¶ cho CNV
Nî TK 335 – Chi phÝ ph¶i tr¶
Nî TK 627, 641, 642
Cã TK 334 – Ph¶i tr¶ CNV
- C¸c kho¶n kh¸c khÊu trõ vµo l¬ng vµ thu nhËp cña CNV (nh tiÒn t¹m
øng, BHXH,…) ghi:
Nî TK 334 – Ph¶i tr¶ CNV
Cã TK 141 – T¹m øng
Cã TK 138 – Ph¶i thu kh¸c
Cã TK 338 – Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c
- TÝnh thuÕ thu nhËp mµ CNV, ngêi lao ®éng ph¶i nép Nhµ níc, KT ghi:
Nî TK 334 – Ph¶i tr¶ CNV
Cã TK 333 – ThuÕ VCKPNNN ( 3338) ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i
nép Nhµ níc
- Thanh to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ CNV, ghi:
Nî TK 334 – Ph¶i tr¶ CNV
18
Cã TK 111 – TiÒn mÆt
HoÆc: Cã TK 112 – TiÒn göi NH
3.2. KÕ to¸n tæng hîp BHXH, BHYT, KPC§
- Hµng th¸ng, khi tÝnh trÝch BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh vµo CFSXKD,
kÕ to¸n ghi sæ theo:
Nî TK 241 – XDCBDD
Nî TK 622 – CPNCTT
Nî TK 627 – CFSXC
Nî TK 641 – CPBH
Nî TK 642 – CPQLDN
Cã TK 338 – Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c
( 3382 – KPC§, 3383 – BHXH;3384 – BHYT)
- TrÝch BHXH trõ vµo l¬ng cña CNV kÕ to¸n ghi:
Nî TK 334 – Ph¶i tr¶ CNV
Cã TK 338 – Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3383)
- TrÝch BHYT trõ vµo l¬ng cña CNV
Nî TK 334 – PTCNV
Cã TK 338 – PT, PNK (3383)
- TÝnh BHXH, ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho CNV (trêng hîp CNV èm ®au, thai
s¶n…) kÕ to¸n ghi:
Nî TK 338 – PT, PNK (3383)
Cã TK 334 – PTCNV
- Khi chi tiªu KPC§ ®Ó l¹i ë c«ng ®oµn ®¬n vÞ:
Nî TK 338 – PT, PNK
Cã TK 111 – TM
Cã TK 112 – TGNH
- Khi doanh nghiÖp chuyÓn tiÒn nép BHXH, BHYT, KPC§ cho c¬ quan
chuyªn m«n qu¶n lý, kÕ to¸n ghi sæ:
Nî TK 338 – PT, PNK
Cã TK 111 – TM
Cã TK 112 – TGNH
- BHXH, BKC§ vît chi ®îc cÊp bï kÕ to¸n ghi:
Nî TK 111 – TiÒn mÆt
Nî TK 112 – TiÒn göi NH
Cã TK 338 – Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3382, 3383)
4. S¬ ®å tãm t¾t kÕ to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng vµ BHXH, BHYT, KPC§
19
TK 333 TK 334 TK 622
(4) (1a)
TK 336 TK 627, 641, 642
(5) (1b)
TK 338 TK 241
(1c)
(6)
TK335
(12)
(2)
TK 141, 138 TK 431
(7a) (3)
(7b)
TK 111 TK 111 TK 421
(10)
(8)
(9a)
TK338
(9b)
(11a)
(11b)
(9c)
(9d)
(9e)
Ghi chó:
- (1a) – TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm.
20