Thành lập bản đồ địa hình tỷ lệ 1 500 khu vực xã bắc phong cao phong tỉnh hoà bình
- 73 trang
- file: .doc
đang tải dữ liệu....
Tài liệu bị giới hạn, để xem hết nội dung vui lòng tải về máy tính.
Tải xuống - 73 trangNội dung text: Thành lập bản đồ địa hình tỷ lệ 1 500 khu vực xã bắc phong cao phong tỉnh hoà bình
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
Lêi nãi ®Çu
B¶n ®å ®Þa h×nh lo¹i b¶n ®å ®Þa lý chung, v× néi dung cña nã chøa ®ùng c¸c
th«ng tin vÒ yÕu tè tù nhiªn nh ®Þa h×nh, chÊt ®Êt, thuû v¨n, líp phñ thùc vËt… vµ
c¸c yÕu tè vÒ kinh tÕ-v¨n ho¸-x· héi nh d©n c, hÖ thèng ®êng s¸, cÇu cèng, c¸c c¬
së s¶n xuÊt-dÞch vô, c¸c c«ng tr×nh c«ng céng, ®Þa giíi hµnh chÝnh…
Theo møc ®é ®Çy ®ñ cña néi dung vµ møc ®é chi tiÕt cña c¸c ®Æc trng
cho c¸c ®èi tîng vµ hiÖn tîng ®îc biÓu thÞ th× b¶n ®å ®Þa h×nh thuéc nhãm b¶n
®å tra cøu. Tuy nhiªn b¶n ®å ®Þa h×nh l¹i cã sù kh¸c biÖt so víi c¸c lo¹i b¶n ®å
kh¸c lµ ®îc thµnh lËp theo c¸c tiªu chuÈn kü thuËt thèng nhÊt (tiªu chuÈn
ngµnh), ®ã lµ hÖ thèng c¸c quy ph¹m, quy ®Þnh kü thuËt vµ c¸c mÉu ký hiÖu
chuÈn.
B¶n ®å ®Þnh h×nh lµ nh÷ng tµi liÖu c¬ së ®Ó thµnh lËp c¸c b¶n ®å ®Þa lý
chung ë c¸c tû lÖ kh¸c nhau vµ lµ c¬ së ®Þa lý cña b¶n ®å chuyªn ®Ò, tuú thuéc
vµo tû lÖ b¶n ®å mµ ngêi ta sö dông chóng vµo môc ®Ých kh¸c nhau vÝ dô: §Ó
lËp kÕ ho¹ch chung cho mét c«ng tr×nh x©y dùng thêng dïng lo¹i b¶n ®å ®Þa
h×nh cã tû lÖ trung b×nh, nhng ®Ó kh¶o s¸t c«ng tr×nh vµ thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh
th× ngêi ta l¹i dïng b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín.
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, nÒn kinh tÕ ®Êt níc ®ang trªn ®µ ph¸t tiÓn
m¹nh mÏ, yªu cÇu ph¶i cã nhiÒu b¶n ®å ®Þa h×nh ë c¸c tû lÖ ®Ó kh¶o s¸t, thiÕt
kÕ quy ho¹ch phôc vô x©y dùng, ë c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm, c¸c khu c«ng
nghiÖp, c¸c c«ng tr×nh thuû lîi thuû ®iÖn… §Ó ®¸p øng yªu cÇu thùc tÕ cïng
víi sù mong muèn t×m hiÓu s©u h¬n vÒ s¶n xuÊt b¶n ®å ®Þa h×nh. Nªn em chän
®Ò tµi víi néi dung:
"Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 500 khu vùc X· B¾c Phong - Cao
Phong - TØnh Hoµ B×nh."
§Ò tµi gåm hai phÇn lín:
PhÇn I. Lý thuyÕt chung
PhÇn II. Thùc nghiÖm
Môc ®Ých thùc hiÖn ®Ò tµi :
- HÖ thèng ho¸ l¹i kiÕn thøc vÒ s¶n xuÊt b¶n ®å nãi chung vµ b¶n ®å ®Þa
h×nh nãi riªng.
- Nghiªn cøu c«ng t¸c biªn tËp vµ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín tõ
nguån t liÖu lµ sè liÖu ®o ®¹c cã sö dông c«ng nghÖ sè.
Trong qu¸ tr×nh thùc tËp vµ lµm ®å ¸n tèt nghiÖp, em lu«n nhËn ®îc sù
gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n, ®Æc biÖt lµ c« gi¸o Ths.
SV: Cao Lª §oµn 1 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
Hµ ThÞ Mai. Cïng víi sù céng t¸c cña c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®· gióp ®ì em
hoµn thµnh b¶n ®å ¸n nµy. MÆc dï ®· nç lùc cè g¾ng t×m tßi häc hái, tuy
nhiªn do kh¶ n¨ng b¶n th©n vµ thêi gian cã h¹n nªn ®å ¸n kh«ng thÓ tr¸nh
khái thiÕu sãt. V× vËy rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn x©y dùng cña c¸c thÇy
c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó b¶n ®å ¸n vµ b¶n ®å thùc nghiÖm ®îc hoµn
chØnh h¬n!
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
SV: Cao Lª §oµn 2 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
PhÇn I
Lý thuyÕt chung
SV: Cao Lª §oµn 3 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
Ch¬ng I
Kh¸i niÖm chung vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh
I. §Þnh nghÜa b¶n ®å ®Þa h×nh
1. §Þnh nghÜa b¶n ®å, b×nh ®å.
B¶n ®å lµ h×nh ¶nh thu nhá m« t¶ kh¸i qu¸t mét phÇn réng lín bÒ mÆt qu¶
®Êt lªn lµ mÆt ph¼ng b¶n ®å theo c¸c phÐp chiÕu h×nh kh¸c nhau víi nh÷ng
nguyªn t¾c biªn tËp khoa häc.
Nh vËy kh¸i niÖm b¶n ®å ph¶i hiÓu lµ h×nh ¶nh biÓu thÞ mét khu vùc l·nh
thæ réng lín cã tÝnh ®Õn ¶nh hëng cña ®é cong qu¶ ®Êt, ®Æc ®iÓm
biÕn d¹ng cña phÐp chiÕu h×nh, sö dông thèng nhÊt hÖ to¹ ®é vµ ®é cao nhµ n -
íc.
Theo néi dung c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh ®îc chia lµm 2 lo¹i, b¶n ®å ®Þa h×nh c¬
b¶n vµ b¶n ®å ®Þa h×nh chuyªn nghµnh. B¶n ®å ®Þa lý h×nh bao gåm ba nhãm
lµ b¶n ®å ®Þa lý kh¸i qu¸t, vµ b¶n ®å ®Þa trung b×nh vµ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ
lín.
B×nh ®å: Kh¸c víi b¶n ®å b×nh ®å biÓu thÞ mét khu ®Êt nhá theo phÐp
chiÕu h×nh trùc giao. B×nh ®å thêng cã tû lÖ rÊt lín vµ ®îc øng dông trong tr¾c
®Þa c«ng tr×nh, tuú theo møc ®é sö dông mµ b×nh ®å cã thÓ kh«ng sö dông hÖ
to¹ ®é vµ ®é cao nhµ níc.
2. §Þnh nghÜa b¶n ®å ®Þa h×nh
B¶n ®å ®Þa h×nh cho ta kh¶ n¨ng nhËn thøc bÒ mÆt ®Þa lý mét c¸ch tæng
qu¸t, dùa vµo b¶n ®å ®Þa h×nh cã thÓ nhanh chãng x¸c ®Þnh ®îc to¹ ®é vµ ®é
cao cña bÊt kú mét ®iÓm nµo trªn mÆt ®Êt kho¶ng c¸ch vµ ph¬ng híng gi÷a hai
®iÓm… Trªn b¶n ®å cßn thÓ hiÖn c¸c mÆt ®Þnh tÝnh, ®Þnh lîng, h×nh d¹ng vµ
tr¹ng th¸i cña c¸c yÕu tè ®Þa lý, ghi chó ®Þa danh cña chóng. Nh vËy b¶n ®å
®Þa h×nh cã thÓ ®îc ®Þnh nghÜa nh sau:
B¶n ®å ®Þa h×nh lµ b¶n ®å thu nhá cña bÒ mÆt tr¸i ®Êt theo nh÷ng quy
luËt to¸n häc nhÊt ®Þnh. Néi dung trªn b¶n ®å ®îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng ký
hiÖu quy ®Þnh, nh÷ng ký hiÖu ®ã gäi lµ ng«n ng÷ b¶n ®å. C¸c ®èi tîng néi
dung ®îc thÓ hiÖn theo nh÷ng môc ®Ých nhÊt ®Þnh vµ cã liªn quan víi nhau
mét c¸ch chÆt chÏ.
3. Kh¸i niÖm b¶n ®å sè ®Þa h×nh.
Nhê sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ tin häc nªn mét lo¹i b¶n ®å míi ®îc
xuÊt hiÖn, ®ã lµ hÖ thèng c¸c b¶n ®å sè. HÖ thèng c¸c b¶n ®å sè nµy lu«n tån
t¹i song song cïng b¶n ®å truyÒn thèng. Nh chóng ta ®· biÕt b¶n ®å sè lµ mét
tËp hîp cã tæ chøc c¸c d÷ liÖu b¶n ®å díi d¹ng ®iÓm, ®êng, vïng ®îc lu tr÷
trªn c¸c thiÕt bÞ cã kh¶ n¨ng ®äc vµ hiÓn thÞ díi d¹ng h×nh ¶nh cña b¶n ®å lu
trªn m¸y tÝnh ®iÖn tö. BÊt cø khi nµo còng cã kh¶ n¨ng cho phÐp triÕt xuÊt
SV: Cao Lª §oµn 4 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
th«ng tin vµ cho ra mét b¶n ®å míi. B¶n ®å sè cã thÓ hiÓn thÞ theo ph¬ng ph¸p
truyÒn thèng lµ in trªn giÊy nhng còng cã thÓ hiÓn thÞ th«ng qua thiÕt bÞ cña
mµn h×nh m¸y tÝnh.
¦u ®iÓm khi sö dông b¶n ®å sè lµ:
- Cã kh¶ n¨ng cËp nhËt, söa ®æi, ®a thªm c¸c th«ng tin lªn b¶n ®å mét
c¸ch dÔ dµng nhanh chãng vµ kh«ng mÊt nhiÒu thêi gian.
- Cã kh¶ n¨ng khai th¸c: Cã thÓ tïy theo nhu cÇu cña ngêi sö dông mµ cung
cÊp c¸c líp th«ng tin cÇn thiÕt theo c¸c tû lÖ tuú ý, chiÕt xuÊt c¸c th«ng tin.
- Cã kh¶ n¨ng lu tr÷: Tríc ®©y ®Ó lu tr÷ c¸c b¶n ®å lµm b»ng c«ng nghÖ
truyÒn thèng ph¶i tèn nhiÒu diÖn tÝch nhµ xëng vµ nh©n c«ng… Nay víi c«ng
nghÖ b¶n ®å sè viÖc lu tr÷ kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò phøc t¹p.
- Cã kh¶ n¨ng tÝnh to¸n vµ ph©n tÝch: §©y lµ kh¶ n¨ng u viÖt cña d÷ liÖu
b¶n ®å sè, nã cho phÐp thùc hiÖn rÊt nhiÒu môc ®Ých trong thùc tiÔn còng nh
trong khoa häc. C¸c b¶n ®å dÔ dµng n¾n chØnh, chuyÒn ®æi hÖ to¹ ®é, tÝnh to¸n
c¸c diÖn tÝch nhanh chãng. H¬n n÷a b¶n ®å sè cßn cho phÐp liªn kÕt c¸c yÕu
tè ®å ho¹ víi c¸c yÕu tè thuéc tÝnh, b»ng biÓu thèng kª…®Ó t¹o ra c¸c b¶n ®å
chuyªn ®Ò..
Lµ nguån d÷ liÖu ®å ho¹ cung cÊp cho c¸c hÖ thèng th«ng tin ®Êt ®ai
(LIS) hÖ thèng th«ng tin ®Þa lÝ.
II. Ph©n lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh.
1. Ph©n lo¹i theo tû lÖ.
Theo tû lÖ b¶n ®é ®Þa h×nh ®îc ph©n lµm ba nhãm chÝnh:
- B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ nhá: (1:100 000, 1:200 000, 1:500 000, 1: 1000 000)
Nhãm b¶n ®å nµy ®îc thµnh lËp chñ yÕu cã ý nghÜa trong viÖc nghiªn cøu
l·nh thæ vµ vïng l·nh thæ toµn quèc ®Ó t×m hiÓu c¸c ®Æc trng vÒ ®Þa lý tæng hîp c¸c
quy luËt ®Þa lý lín, hoÆc nh»m gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®Ó tÝnh to¸n chiÕn lîc.
B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ trung b×nh vµ võa (1:10000, 1:25 000, 1:50 000)
Nhãm nµy ®îc thµnh lËp theo nh÷ng yªu cÇu cô thÓ cña mçi ngµnh hoÆc cho
thÕt kÕ nh÷ng c«ng tr×nh cô thÓ
2. Ph©n lo¹i theo môc ®Ých sö dông
Theo môc ®Ých sö dông cã thÓ ph©n b¶n ®å ®Þa h×nh thµnh ba lo¹i:
- B¶n ®å h×nh c¬ b¶n.
- B¶n ®å ®Þa h×nh chuyªn dông.
- B¶n ®å nÒn ®Þa h×nh.
2.1. B¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n.
- Lµ lo¹i b¶n ®å ph¶n ¸nh c¸c yÕu tè ®Þa h×nh ®Þa vËt trªn bÒ mÆt l·nh thæ ë
thêi ®iÓm ®o vÏ víi ®é chÝnh x¸c, ®é tin cËy cao, víi møc ®é chi tiÕt vµ t¬ng ®èi ®ång
®Òu.
SV: Cao Lª §oµn 5 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
- C¸c b¶n ®å lo¹i nµy cã kh¶ n¨ng ®¸p øng môc ®Ých sö dông c¬ b¶n cña
nhiÒu ngµnh kinh tÕ quèc d©n, quèc phßng, nghiªn cøu khoa häc vµ nhiÒu mÆt ho¹t
®éng kh¸c. ViÖc thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n cã thÓ do tõng ngµnh hoÆc tõng ®Þa
ph¬ng thùc hiÖn trªn mét khu vùc nµo ®ã, xuÊt ph¸t tõ kÕ ho¹ch, nhiÖm vô cña riªng
hä vµ ®Òu tu©n theo mét tiªu chuÈn chung vÒ kü thuËt (quy tr×nh, quy ph¹m vµ hÖ
thèng c¸c kü hiÖu). B¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n hay cßn gäi lµ b¶n ®å ®Þa h×nh Nhµ níc cã
®Æc ®iÓm chÝnh sau:
-VÏ theo tõng m¶ng ®éc lËp, tu©n theo mét bè côc thèng nhÊt.
-Tu©n theo c¸c quy ®Þnh vÒ ®é chÝnh x¸c, møc ®é ph¶n ¸nh néi dung, ph¬ng
ph¸p tr×nh bÇy vµ quy tr×nh c«ng nghÖ.
- Trªn b¶n ®å thÓ hiÖn ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè ®Þa lý vµ kinh tÕ x· héi c¬ b¶n cña
khu vùc: §iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa, d©n c, c¸c ®èi tîng kinh tÕ v¨n ho¸ x· héi, hÖ
thèng c¸c ®êng giao th«ng vµ c¸c ®èi tîng liªn quan, d¸ng ®Êt vµ chÊt ®Êt, thùc vËt,
ranh giíi têng rµo, ghi chó.
- Lµ c¬ së ®Ó thµnh lËp c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ nhá h¬n, c¸c b¶n ®å ®Þa
h×nh chuyªn dông, c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh kü thuËt, c¸c b¶n ®å chuyªn ®Ò, ®o ®¹c h×nh
th¸i, tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu thèng kª.
2.2. B¶n ®å ®Þa h×nh chuyªn dông.
Lµ lo¹i b¶n ®å thµnh lËp ®Ó gi¶i quyÕt môc ®Ých cô thÓ cña mét hay nhiÒu
ngµnh. Trªn b¶n ®å u tiªn ph¶n ¸nh c¸c ®èi tîng cÇn thiÕt cho môc ®Ých chuyªn dông
vµ ngîc l¹i ph¶n ¸nh s¬ sµi h¬n nh÷ng ph©n tö Ýt cã t¸c dông sö dông, cã thÓ kÓ ®Õn lµ
c¸c lo¹i:
-B¶n ®å tû lÖ 1:10 000, 1:25 000 phôc vô ®iÒu tra quy ho¹ch rõng.
-B¶n ®å ®Þa h×nh phôc vô quy ho¹ch ®ång ruéng tû lÖ 1: 2 000, 1:5 000.
-B¶n ®å ®Þa h×nh xÝ nghiÖp n«ng l©m nghiÖp tû lÖ 1: 5 000, 1 : 15 000,1 : 25 000
2.3. B¶n ®å nÒn ®Þa h×nh.
Lµ lo¹i b¶n ®å ®· ®îc lîc bít ®i mét sè ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña c¸c yÕu tè
®Þa h×nh, ®Þa vËt nh»m lµm gi¶m nhÑ träng t¶i cña b¶n ®å, cã thÓ coi lµ b¶n ®å ®Þa
h×nh ®· ®îc ®¬n gi¶n ho¸.VÒ h×nh thøc tr×nh bµy b¶n ®å nÒn ®Þa h×nh vÉn gi÷ nguyªn
hÖ thèng ký hiÖu cña b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n, nhng cã gi¶m bít sè lîng mÇu in. B¶n
®å nµy dïng lµm c¬ së ®Þa h×nh ®Ó cã thÓ hiÖn c¸c yÕu tè cña b¶n ®å chuyªn m«n,
chuyªn ®Ò.
III . HÖ THèNG c¬ së to¸n häc cña b¶n ®å.
1. Tû lÖ:
Tû lÖ b¶n ®å lµ tû sè gi÷a chiÒu dµi S trªn b¶n ®å vµ chiÒu dµi thùc cña
nã trªn thùc ®Þa ký hiÖu 1: Mb® =Sbd/ St® ®Ó tiÖn sö dông ngêi ta chän mÉu sè
Mb® cã trÞ sè ch½n.
Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh thÓ hiÖn tû lÖ b¶n ®å ë hai d¹ng sau:
SV: Cao Lª §oµn 6 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
D¹ng sè
1/Mb® (vÝ dô 1:2 000)
D¹ng ch÷: Ghi ®¬n vÞ t¬ng øng cña chiÒu dµi trªn b¶n ®å víi chiÒu dµi
ngoµi thùc ®Þa, vÝ dô: 1cm trªn b¶n ®å øng víi 20m ngoµi thùc ®Þa.
2. Elipxoid
Mét sè Elipxoid ®îc dïng ë ViÖt Nam cã c¸c th«ng sè chÝnh sau:
- Elipxoid Everest, cã b¸n trôc lín a = 6 377 296, ®é dÑt = 1:300.5
- Elipxoid Kraxovski, cã b¸n trôc lín a = 6 378 245, ®é dÑt = 1:298.3
- Elipxoid WGS, cã b¸n trôc lín a = 6 378 137, ®é dÑt = 1: 298
Elipxoid quèc gia: Trong lÜnh vùc thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh, vÞ trÝ mçi
quèc gia trªn qu¶ ®Êt kh¸c nhau nªn viÖc sö dông hÖ quy chiÕu Elipxoid
chóng cã thÓ bÞ biÕn d¹ng kÐm chÝnh x¸c. Do ®ã mçi Quèc gia b»ng sè liÖu ®o
®¹c x©y dùng cho m×nh mét mÆt elipxoid riªng gäi lµ elipxoid thùc dông
(elipxoid quèc gia), víi yªu cÇu lµ elipxoid nµy ph¶i ®îc ®Þnh vÞ vµo qu¶ ®Êt
gÇn trïng víi mÆt geoid vµ bao trïm toµn bé l·nh thæ Quèc gia. ë ViÖt Nam,
tríc n¨m 1975 MiÒn B¾c ®· sö dông sè liÖu Elipxoid WGS - 84 cïng sè liÖu
®o ®¹c cña ViÖt Nam chóng ta x©y dùng Elipxoid thùc dông riªng, nã lµ c¬ së
to¸n häc cña hÖ t¹o ®é VN - 2000, thay cho c¸c hÖ to¹ ®é ®· sö dông tríc ®©y
lµ HN - 72.
Víi Elipxoid quy chiÕu quèc gia lµ Elipxoid WGS toµn cÇu, víi kÝch thíc:
- B¸n trôc lín a = 6378137m
- §é dÑt = 1/298,257223563
- Tèc ®é quay quanh trôc =7292115 108m/s2
- VÞ trÝ ®îc ®Þnh vÞ phï hîp víi l·nh thæ ViÖt Nam trªn c¬ së sö dông
®iÓm ®o GPS c¹nh dµi, cã ®é cao thuû chuÈn ph©n bæ ®Òu trªn toµn l·nh thæ.
3. C¸c líi chiÕu sö dông trong thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh.
3.1. Líi chiÕu Gauss - Kruger
§Æc ®iÓm:
- Lµ phÐp chiÕu ®ång gãc.
- Kinh tuyÕn gi÷a lµ mét ®êng th¼ng vµ lµ trôc ®èi xøng.
- Kinh tuyÕn gi÷a lµ ®êng chuÈn kh«ng cã biÕn d¹ng ®é dµi (m0 = 1)
cµng xa ®êng chuÈn biÕn d¹ng cµng t¨ng, biÕn d¹ng lín nhÊt lµ giao ®iÓm cña
xÝch ®¹o víi hai kinh tuyÕn biªn.
Trong ph¹m vi mói 60 c¸c ®êng ®ång biÕn d¹ng gÇn nh lµ c¸c ®êng th¼ng
song song víi kinh tuyÕn trôc, l·nh thæ ViÖt Nam theo phÐp chiÕu h×nh
Gauss chñ yÕu n»m trong ph¹m vi mói chiÕu 18 cã kinh tuyÕn gi÷a lµ 105 0
kinh tuyÕn §«ng.
SV: Cao Lª §oµn 7 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
Nh»m ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c ta dïng phÐp chiÕu h×nh Gauss víi mói 6 0 ®Ó
lµm c¬ së to¸n häc khi thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1/10.000 vµ nhá h¬n,
dïng phÐp chiÕu h×nh Gauss víi mói chiÕu 3 0 hoÆc nhá h¬n ®Ó thµnh lËp b¶n
®å ®Þa h×nh tû lÖ lín tõ 1/5.000 ®Õn 1/500
3.2. Líi chiÕu UTM (Universal Transverse Mercator).
§Æc ®iÓm:
- Lµ phÐp chiÕu ®ång gãc.
- Kinh tuyÕn gi÷a lµ ®êng th¼ng vµ lµ trôc ®èi xøng, c¸c kinh tuyÕn
kh¸c lµ ®êng cong.
- Trªn phÐp chiÕu UTM cã hai ®êng kinh tuyÕn chuÈn n»m vÒ hai phÝa
cña kinh tuyÕn trôc trªn ®êng chuÈn kh«ng cã biÕn d¹ng, cµng xa ®êng chuÈn
biÕn d¹ng cµng t¨ng, biÕn d¹ng lín nhÊt lµ giao cña xÝch ®¹o víi hai kinh
tuyÕn biÕn vµ kinh tuyÕn gi÷a (m0 = 0.9996).
So víi phÐp chiÕu h×nh Gauss, phÐp chiÕu UTM cã u ®iÓm lµ ®é biÕn d¹ng
®îc ph©n bè ®Òu h¬n, hiÖn nay ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc sö dông hÖ to¹ ®é chung
trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, trong hÖ to¹ ®é míiVN - 2000 sö dông phÐp
chiÕu UTM thay cho phÐp chiÕu Gauss - Kruger trong hÖ HN - 72.
3.3. Líi chiÕu.
Quy ®Þnh: Sù dông líi chiÕu h×nh nãn ®ång gãc hai vÜ tuyÕn chuÈn 110 vµ
210 ®Ó thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n tû lÖ 1/1.000.000 vµ nhá h¬n cho toµn
bé l·nh thæ ViÖt Nam.
Sö dông phÐp chiÕu h×nh trô ngang ®ång gãc víi mói chiÕu 6 0 víi hÖ sè
m = 0.9996 ®Ó thÓ hiÖn c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n, b¶n ®å nÒn tû lÖ 1/500.000
®Õn 1/25.000.
Sö dông phÐp chiÕu h×nh ngang ®ång gãc víi mói chiÕu 30 víi hÖ sè m0
= 0.9999 ®Ó thÓ hiÖn c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n, b¶n ®å nÒn tû lÖ 1/10.000
®Õn 1/2000
4. HÖ quy chiÕu vµ hÖ to¹ ®é quèc gia VN - 2000
4 .1. HÖ quy chiÕu vµ hÖ to¹ ®é quèc gia VN - 2000
HÖ to¹ ®é VN-2000 thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 83/2000/Q§-TTg ngµy
12/7/2000 cña thñ tíng chÝnh phñ.
HÖ to¹ ®é míi VN-2000 sö dông phÐp chiÕu UTM thay cho phÐp chiÕu
Gauss-Kruger trong hÖ HN- 72.
HÖ VN - 2000 cã Elipxoid quy chiÕu quèc gia lµ Elipxoid WGS - 84
toµn cÇu víi kÝch thíc:
- B¸n trôc lín: a = 6378137,0.
SV: Cao Lª §oµn 8 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
- B¶n trôc nhá lµ: b = 6356752,31.
- §é dÑt lµ: = 1: 298,257223563.
- Tèc ®é gãc quay quanh trôc: = 7292115.0 x 1011(rad/s)
- Gèc to¹ ®é N00 ®Æt t¹i viÖn nghiªn cøu ®Þa chÝnh, ®êng Hoµng Quèc
ViÖt - Hµ Néi.
- Gèc ®é cao t¹i ®¶o Hßn DÊu - H¶i Phßng.
HÖ VN - 2000 ®îc thµnh lËp trªn phÐp chiÕu UTM (m 0 = 0.9996) cã u
®iÓm lµ ®é biÕn d¹ng nhá vµ cã thÓ thuËn tiÖn cho sö dông chung trong khu
vùc vµ thÕ giíi. HÖ VN - 2000 sö dông Elipxoid thùc dông ®îc x¸c ®Þnh vÞ trÝ
phï hîp víi l·nh thæ ViÖt Nam trªn c¬ së sö dông ®iÓm GPS c¹nh dµi cã ®é
cao thuû chuÈn ph©n bè ®Òu trªn toµn l·nh thæ.
§ã còng lµ nh÷ng u ®iÓm mµ phÐp chiÕu Gauss cha thÓ kh¾c phôc ®îc.
4.2. Danh ph¸p tê b¶n ®å ®Þa h×nh trong hÖ quy chiÕu VN- 2000.
Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:1.000.000.
M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1.000.000 cã kÝch thíc 40 x 60 lµ giao cña cét vµ
hµng, còng gièng nh hÖ HN - 72 còng chia qu¶ ®Êt thµnh 60 mói, mçi mói cã
®é biÕn ®æi kinh ®é lµ = 60, ký hiÖu mói ®îc ®¸nh b»ng ch÷ A RËp 1,2,3…
b¾t ®Çu tõ mói sè 1 n»m gi÷a kinh tuyÕn 18 0§ vµ 1700T, ký hiÖu mçi mói t¨ng
tõ §«ng sang T©y.
Theo vÜ tuyÕn, tõ xÝch ®¹o vÒ hai cùc qu¶ ®Êt chia thµng 22 hµng, mçi
hµng cã ®é biÕn ®æi vÒ vÜ ®é = 40 sè thø tù ®¸nh theo ch÷ in hoa La tinh
A,B,C… V (bá qua ch÷ c¸i O vµ I ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn víi ch÷ sè 0 vµ 1) b¾t
®Çu tõ hµng A n»m gi÷a vÜ tuyÕn 0 0 vµ 40, ký hiÖu hµng t¨ng tõ xÝch ®¹o vÒ
phÝa hai cùc.
Trong hÖ UTM quèc tÕ, ®Ó ph©n biÖt râ hai vïng ®èi xøng qua xÝch ®¹o
ngêi ta ®Æt tríc ký hiÖu hµng thªm ch÷ N ®èi víi c¸c hµng ë B¾c b¸n cÇu vµ
ch÷ S ®èi víi c¸c hµng ë Nam b¸n cÇu. Danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1: 1.000.000 trong hÖ VN - 2000 còng lÊy thø tù hµng vµ mói, nhng bá qua
®Þa danh .VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1.000.000 cã phiªn hiÖu F - 48(NF -
48), trong ngoÆc lµ danh ph¸p UTM quèc tÕ ®îc ghi chó thªm ch÷ N.
. Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:500.000.
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000.000 chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1: 5.000.000 mçi m¶nh cã kÝch thíc 20 x 30, phiªn hiÖu m¶nh ®Æt b»ng c¸c ch÷
c¸i A,B,C,D theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
SV: Cao Lª §oµn 9 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
Danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:500.000 lµ danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:1.000.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500.000 ®ã, g¹ch nèi sau ®ã lµ ký hiÖu
m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000.000.
Danh ph¸p UTM quèc tÕ, ®¸nh sè A,B,C,D theo chiÒu kim ®ång hå tõ gãc
T©y - B¾c.
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:500.000 cã phiªn hiÖu lµ F - 48-D(NF-48-D)
. Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:250.000.
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:500.000 chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:500.000, mçi m¶nh cã kÝch thíc 10 x 1030' ký hiÖu b»ng c¸c ch÷ sè ¶ RËp
1,2,3,4. Theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
Theo UTM quèc tÕ, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000.000 chia thµnh 16 m¶nh
b¶n ®å tû lÖ 1:250.000, mçi m¶nh còng cã kÝch thíc 10 x 1030' ký hiÖu b»ng
ch÷ sè A RËp tõ mét ®Õn 16 theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
Danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:250.000 gåm danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:500.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 250.000 ®ã, g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký
hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 250.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1 : 500.000, phÇn
trong ngoÆc lµ danh ph¸p m¶nh b¶n ®å ®ã theo UTM quèc tÕ.
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 250.000 cã phiªn hiÖu F -48-D-4(NF-48-16)
Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:100.000.
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000.000 chia thµnh 96 m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:100.000, mçi m¶nh cã kÝch thíc 30' x 30', ký hiÖu m¶nh ®Æt b»ng c¸c sè A
RËp tõ 1 ®Õn 96 theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
Theo UTM quèc tÕ, hÖ thèng b¶n ®å tû lÖ 1:100.000 ®îc ph©n chia ®éc
lËp so víi hÖ thèng b¶n ®å tû lÖ 1:1.000.000. Danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:100.000 gåm 4 sè, 2 sè b¾t ®Çu b»ng 00 lµ sè thø tù cña c¸c mói cã kinh sai
= 30' theo kinh tuyÕn xuÊt ph¸t tõ kinh tuyÕn 75 0§ t¨ng dÇn vÒ phÝa §«ng
(mói n»m gi÷a kinh ®é 102 § vµ 102030'§ lµ mói 54), hai sè sau b¾t ®Çu
b»ng 01 lµ sè thø tù cña c¸c hµng cã vÜ sai = 30' theo vÜ tuyÕn xuÊt ph¸t tõ
vÜ tuyÕn 40 Nam b¸n cÇu (vÜ tuyÕn 40N) t¨ng dÇn tõ phÝa cùc (hµng n»m gi÷a
®é vÜ 80 vµ 8030' lµ hµng 25).
Danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100.000 gåm danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû
lÖ 1: 1.000.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1.100.000 ®ã, g¹ch nèi vµ ký hiÖu tiÕp
sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:100.000.
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:100.000 cã danh ph¸p F - 48-96(6151)
. Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:50.000.
SV: Cao Lª §oµn 10 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:100.000 chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:500.000, mçi m¶nh cã kÝch thíc 15' x 15', ký hiÖu m¶nh ®Æt b»ng c¸c ch÷ sè
A,B,C,D theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
Trong UTM quèc tÕ, danh ph¸p ®îc ký hiÖu b»ng ch÷ sè La M· I,II,III,IV
theo thø tù b¾t ®Çu tõ m¶nh gãc §«ng- B¾c nhng theo chiÒu kim ®ång hå.
Danh ph¸p b¶n ®å tû lÖ 1: 500.000 gåm danh ph¸p b¶n ®å 1: 100.000 chøa
m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 50.000 ®ã, g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu b¶n ®å tû lÖ
1:50.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100.000 (danh ph¸p b¶n ®å 1:50.000 theo
kiÓu UTM quèc tÕ còng ®Æt theo nguyªn t¾c trªn nhng kh«ng cã g¹ch ngang).
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:50.000 cã phiªn hiÖu F-48-96-D(6151 IV)
Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:25.000.
HÖ thèng UTM quèc tÕ kh«ng ph©n chia c¸c m¶nh b¶n ®å tû lÖ tõ 1:25.000
vµ lín h¬n, do ®ã trong hÖ VN-2000 còng ¸p dông gièng nh trong HN-72.
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:50.000 chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:25.000
víi ký hiÖu a,b,c,d. Víi kÝch thíc 5' x 7'30''.
Danh ph¸p b¶n ®å tû lÖ 1:25.000 gåm danh ph¸p b¶n ®å tû lÖ 1:50.000
chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:25.000 ®ã, thªm g¹ch nèi, ký hiÖu m¶nh b¶n ®å
1:25.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:50.000.
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:25.000 cã danh ph¸p F-48-96-D- d
Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10.000.
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:25.000 ®îc chia thµnh 4 m¶nh tû lÖ 1:10.000,
mçi m¶nh cã kÝch thíc 3'45'' x 3'45'', ký hiÖu b»ng 1,2,3,4 theo thø tù tõ tr¸i
sang ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:10.000 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû
lÖ 1:25.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ1:10.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:25.000
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:10.000 cã phiªn hiÖu F-48-96-D-d-4
Danh ph¸p b¶n ®å tû lÖ 1: 5.000.
Mçi m¶nh, b¶n ®å tû lÖ 1: 100.000 ®îc chia thµnh 256 m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:5.000, mçi m¶nh cã kÝch thíc 1'52.5'' x 1 52.5 ,ký hiÖu b»ng sè tõ 1®Òn 256
theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5.000 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:100.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5.0000 ®ã, g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu
m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ1:100.000 ®Æt trong ngoÆc
®¬n.
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ cã phiªn hiÖu F -48-96-(256)
SV: Cao Lª §oµn 11 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
Danh m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:2.000
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5.000 ®îc chia lµm 9 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2.000,
mçi m¶nh cã kÝch thíc 37.5'' x 37.5'', ký hiÖu b»ng ch÷ La Tinh a, b, c, d, e, g,
h, k (bá qua i,j ®Ó ch¸nh nhÇm lÉn víi 1) theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn
xuèng díi.
Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2.000 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:5.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2.000, g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh
b¶n ®å tû lÖ 1:2.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5.000, ®Æt trong ngoÆc ®¬n c¶
ký hiÖu cña m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5.000 vµ m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2.000.
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2.000 cã phiªn hiÖu lµ F -48- 96-(256-k)
Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lín.
B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín 1:1.000 vµ 1: 500 chØ ®îc thµnh lËp cho c¸c khu
vùc nhá, cã thÓ thiÕt kÕ hÖ thèng ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu m¶nh phï hîp
cho tõng trêng hîp cô thÓ. Ngoµi ra còng cã thÓ sö dông c¸ch ph©n m¶nh vµ
®Æt phiªn hiÖu m¶nh theo hÖ thèng chung nh sau:
Ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:1.000
Mçi m¶nh b¶n ®å tû 1:2.000 chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000, ký hiÖu
b»ng ch÷ sè La M· I,II,III,IV theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:2.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000 ®ã, g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu
m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2.000, ®Æt trong ngoÆc
®¬n c¶ ký hiÖu cña m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 5.000, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2.000 vµ
m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1.000.
VÝ dô: m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1.000 cã phiªn hiÖu F -48- 96-(256-IV)
Ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 500
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2.000 ®îc chia thµnh 16 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500,
ký hiÖu b»ng ch÷ sè A RËp tõ 1 ®Õn 16 theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn
xuèng díi.
Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1: 2.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500 ®ã, g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu
m¶nh ®¶n ®å tû lÖ 1:500 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2.000, ®Æt trong ngoÆc ®¬n
c¶ ký hiÖu cña m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5.000, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2.000 vµ m¶nh
b¶n ®å tû lÖ1: 500.
VÝ dô: m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500 cã phiªn hiÖu F -48-96-(256-k-16).
SV: Cao Lª §oµn 12 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
S¬ ®å ph©n m¶nh tû lÖ 1:1.000.000 cã phiªn hiÖu F – 48 (NF – 48)
1:1.000.000
(F-48)
96 m¶nh
4 m¶nh (12 x 8)
1:500.000 256 m¶nh (16x16)
1:100.000
(A, B, C, D) (196)
4 m¶nh
4 m¶nh 4 m¶nh
1:250.000 1:50.000 1:5.000
(1,2,3,4) (A, B, C, D) (1256)
4 m¶nh 9 m¶nh
1:25.000 1:2.000
(a, b, c, d) (a,b,c,d,e,f,g,h,k )
4 m¶nh 4 m¶nh
1:10.000 1:1.000
(1, 2, 3, 4) (I, II, III, IV)
IV. NéI DUNG CñA B¶N §å §ÞA H×NH 16 m¶nh
Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh ta cÇn biÓu thÞ ®Çy ®ñ c¸c yÒu tè néi dung sau:
(4x4)
-C¬ së to¸n häc.
- Thuû hÖ vµ c¸c ®èi tîng liªn quan 1:500
(116)
- D¸ng ®Êt.
- Giao th«ng vµ c¸c ®èi tîng cã liªn quan.
- D©n c.
- C¸c ®èi tîng kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi.
- Líp phñ thùc vËt.
- Ranh giíi hµnh chÝnh, chÝnh trÞ.
- Ghi chó,tr×nh bµy ngoµi khung.
Møc ®é tû mØ cña viÖc thÓ hiÖn c¸c yÕu tè néi dung trªn b¶n ®å ®Þa h×nh
phô thuéc vµo tû lÖ, môc ®Ých cña b¶n ®å cÇn lËp. §Ó kh¸i qu¸t vµ thÓ hiÖn c¸c
yÕu tè néi dung trªn b¶n ®å ®Þa h×nh th× øng víi mçi tû lÖ ta ph¶i dùa vµo quy
SV: Cao Lª §oµn 13 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
ph¹m ®Ó thµnh lËp c¸c b¶n ®å ë c¸c tû lÖ ®ã.
V. VAI TRß CñA B¶N §å §ÞA H×NH.
B¶n ®å ®Þa h×nh lµ tµi liÖu kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong bÊt kú mét c«ng t¸c
nghiªn cøu vÒ l·nh thæ còng nh trong c«ng t¸c thiÕt kÕ, quy ho¹ch vµ ph©n
vïng s¶n xuÊt. Mçi lo¹i tû lÖ kh¸c nhau c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh ®Òu cã nh÷ng
môc ®Ých sö dông kh¸c nhau.
1. B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín
Thêng lµ c¸c tû lÖ1/500,1/1.000,1/2.000,1/5.000 chñ yÕu ®îc thµnh lËp
®Ó ®¸p øng cho c¸c yªu cÇu rÊt cô thÓ sau:
- Kh¶o s¸t, thiÕt kÕ vµ x©y dùng.
- Qu¶n lý, thi c«ng, canh t¸c, tíi tiªu.
- §iÒu hµnh s¶n xuÊt.
2. B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ trung b×nh vµ võa
Thêng lµ c¸c b¶n ®å tû lÖ 1:10.000,1:25.000, 1:50.000, 1:100.00 ®îc
thµnh lËp nh»m phôc vô cho thiÕt kÕ quy ho¹ch nh:
- Lµm tµi liÖu cho c«ng t¸c quy ho¹ch sö dông ruéng ®Êt, qu¶n lý ruéng ®Êt.
- Lµm tµi liÖu cho c«ng t¸c th¨m dß ®Þa chÊt c«ng tr×nh, ®o ®¹c thiÕt kÕ
vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh.
- Lµm tµi liÖu ®Ó lËp kÕ ho¹ch vµ tiÕn hµnh c«ng t¸c kiÓm kª, ®¸nh gi¸,
lËp quy ho¹ch rõng vµ thµnh lËp c¸c ph¬ng ¸n c¶i t¹o rõng.
- Lµm tµi liÖu ®Ó lËp ph¬ng ¸n quy ho¹ch vµ ph©n bè c©y trång.
- Lµm tµi liÖu ®Ó kh¶o s¸t c¸c ph¬ng ¸n tæng qu¸t x©y dùng thµnh phè,
c¸c côm d©n c n«ng th«n, chän c¸c tuyÕn ®êng giao th«ng, ®êng d©y t¶i ®iÖn,
®êng d©y liªn l¹c...
3. B¶n ®å ®Þa h×nh kh¸i qu¸t
Thêng lµ c¸c tû lÖ1/200 000, 1/500 000, 1/1000 00 ®îc thµnh lËp ®Ó
nghiªn cøu l·nh thæ khu vùc lín hoÆc l·nh thæ toµn quèc, ®îc dïng ®Ó quy
ho¹ch c¸c vïng kinh tÕ, nghiªn cøu c¸c vïng Ýt ®îc khai ho¸, kiÓm kª tµi
nguyªn ®Êt, nghiªn cøu c¸c chØ tiªu ®Þa chÊt... thiÕt kÕ s¬ bé c¸c líi ®o vÏ
c¸c b¶n ®å tû lÖ lín h¬n.
Ngoµi ý nghÜa sö dông cho môc ®Ých kinh tÕ nªu trªn b¶n ®å ®Þa h×nh
cßn lµ tµi liÖu rÊt quan träng phôc vô an ninh quèc phßng. Tríc hÕt nã lµ
nh÷ng tµi liÖu c¬ b¶n ®Ó lËp ph¬ng ¸n t¸c chiÕn cho c¸c chiÕn dÞch hoÆc
cho mçi trËn ®¸nh, lµ tµi liÖu ®Ó nghiªn cøu vµ lËp c¸c tuyÕn phßng thñ b¶o
vÖ c¸c môc tiªu quan träng,víi c¸c lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ trung b×nh vµ
nhá cßn lµ tµi liÖu nghiªn cøu chiÕn lîc qu©n sù cña mçi quèc gia.
VI.C¸c quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh.
SV: Cao Lª §oµn 14 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
C«ng nghÖ s¶n xuÊt b¶n ®å ®Þa h×nh ë ViÖt Nam chñ yÕu cã nhiÒu híng:
1.Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph¬ng ph¸p biªn vÏ chuyÓn tiÕp tõ b¶n
®å ®Þa h×nh tû lÖ lín h¬n võa míi ®o vÏ kÕ cËn vÒ tû lÖ nhá h¬n .
2.Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph¬ng ph¸p ®o vÏ trùc tiÕp ngoµi thùc
®Þa.
3.Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph¬ng ph¸p ®o vÏ trùc tiÕp sö dông
¶nh hµng kh«ng hoÆc ¶nh vÖ tinh.
1. Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph¬ng ph¸p biªn vÏ chuyÓn tõ b¶n ®å
®Þa h×nh tû lÖ lín h¬n vÒ tû lÖ nhá h¬n.
Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph¬ng ph¸p biªn vÏ chuyÓn tiÕp ®îc tiÕn
hµnh khi :
Trªn khu vùc cÇn biªn vÏ ®· cã b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín h¬n kÕ cËn míi
®îc thµnh lËp, ®¶m b¶o ®é tin cËy ®é chÝnh x¸c vÒ c¬ së to¸n häc còng nh yªu
cÇu vÒ néi dung b¶n ®å theo quy ®Þnh cña c¸c quy ph¹m, ký hiÖu hiÖn hµnh.
§Æc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p biªn vÏ chuyÓn tiÕp lµ dïng b¶n ®å tû lÖ lín ®·
cã chuyÓn vÒ tû lÖ kÕ cËn th«ng qua viÖc biªn vÏ kÕt hîp víi tæng qu¸t ho¸,
kh¸i qu¸t vµ néi dung trªn b¶n ®å tû lÖ lín h¬n vÒ tû lÖ nhá h¬n kÕ cËn ®¶m
b¶o dung lîng träng t¶i b¶n ®å hîp lý ®óng theo quy ph¹m vµ ký hiÖu hiÖn
hµnh. Ngoµi tµi liÖu chÝnh ®Ó lµm tµi liÖu gèc cßn ph¶i sö dông c¸c tµi liÖu
kh¸c ë d¹ng hç trî hoÆc bæ sung, ®Æc biÖt lµ néi dung cã nhiÒu thay ®æi (®Þa
giíi hµnh chÝnh, yÕu tè d©n c...). §Ó tiÕn hµnh biªn vÏ chuyÓn tû lÖ, chóng ta
cã thÓ tiÕn hµnh theo ph¬ng ph¸p sau :
HiÖn nay viÖc thµnh lËp b¶n ®å b»ng ph¬ng ph¸p biªn vÏ chuyÓn tiÕp hoµn
toµn trªn m¸y tÝnh (c«ng nghÖ sè ) lµ cha thùc hiÖn ®îc bëi v× cßn nhiÒu bÊt
cËp trong c«ng ®o¹n biªn vÏ ( tæng hîp, kh¸i qu¸t, lùa chän thÓ hiÖn néi dung
trªn mµn h×nh m¸y tÝnh ). V× vËy qu¸ tr×nh tæng hîp, kh¸i qu¸t, lùa chän thÓ
hiÖn néi dung ®Ó lËp b¶n vÏ hiÖn nay vÉn lµm trªn giÊy. Cßn l¹i c¸c c«ng ®o¹n
kh¸c trong qu¸ tr×nh thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh ®Òu ®îc thùc hiÖn trªn m¸y
tÝnh, c«ng nghÖ kÕt hîp ®îc ¸p dông khi tµi liÖu chÝnh ®Ó thµnh lËp b¶n ®å lµ
c¸c file b¶n ®å sè cò hoÆc gèc míi hoÆc còng cã thÓ lµ b¶n ®å giÊy, b¶n ®å lu
®en...ë tû lÖ lín h¬n. T¹i c¬ së s¶n xuÊt, hiÖn nay c«ng nghÖ kÕt hîp ®îc sö
dông phæ biÕn h¬n c«ng nghÖ truyÒn thèng.
SV: Cao Lª §oµn 15 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
S¬ ®å c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng c«ng nghÖ biªn vÏ theo
c«ng nghÖ kÕt hîp.
2.Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tõ nguån t liÖu lµ sè liÖu ®o ®¹c ngoµi thùc
SV: Cao Lª §oµn 16 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
®Þa.
§o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh lµ tËp hîp c¸c c«ng viÖc trong nhµ vµ ngoµi trêi
nh»m x¸c ®Þnh vÞ trÝ t¬ng quan vÒ mÆt ph¼ng, ®é cao cña c¸c ®iÓm ®Æc trng ë
ngoµi thùc ®Þa. Ph¬ng ph¸p nµy chñ yÕu ¸p dông cho khu vùc cÇn lËp b¶n ®å
tû lÖ lín, lËp c¸c s¬ ®å, hoÆc phôc vô c¸c c«ng t¸c thiÕt kÕ, thi c«ng cho tõng
c«ng tr×nh cô thÓ, ë c¸c ®Þa ph¬ng ®©y lµ ph¬ng ph¸p chÝnh ®Ó ®o vÏ vµ thµnh
lËp b¶n ®å ®Þa h×nh chuyªn dông, b¶n ®å ®Þa chÝnh vµ b¶n ®å dïng ®Ó giao ®Êt
giao rõng. TiÕn ®é thi c«ng chËm, nhng chÝnh x¸c, thÝch øng víi khu vùc mµ
trªn ¶nh hµng kh«ng bÞ thùc vËt che phñ, ph¬ng ph¸p ®o vÏ lµ toµn ®¹c cã sö
dông c¸c m¸y kinh vÜ quang häc, toµn ®¹c ®iÖn tö.
3.Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph¬ng ph¸p ®o vÏ trùc tiÕp sö dông
¶nh hµng kh«ng, ¶nh vÖ tinh.
§©y lµ c«ng nghÖ míi nhÊt vµ tiªn tiÕn nhÊt trong c«ng nghÖ thµnh lËp
míi b¶n ®å.Tõ nguån t liÖu lµ ¶nh m¸y bay kÕt hîp víi m¹ng líi tr¾c ®Þa, tiÕn
hµnh c¸c c«ng viÖc biªn vÏ lµ ®Þa h×nh, thuû v¨n, giao th«ng, d©n c, ranh giíi,
thùc vËt. Trong ph¬ng ph¸p nµy ®Þa vËt ®îc thµnh lËp chñ yÕu dùa trªn c¬ së
xÐt ®o¸n vµ ®o vÏ h×nh ¶nh cña ®Þa vËt cã trªn ¶nh. Qu¸ tr×nh kh¸i qu¸t, lùa
chän, tæng hîp néi dung ®îc thùc hiÖn phÇn lín ë ngay kh©u ®iÒu vÏ. V× vËy
c«ng t¸c ®iÒu vÏ lµ c«ng t¸c v« cïng quan träng, c«ng viÖc nµy ®ßi hái ngêi
®iÒu vÏ ph¶i cã sù hiÓu biÕt vÒ ®Þa h×nh, ®Þa vËt còng nh c¸c nguyªn t¾c kh¸i
qu¸t, lùa chän, tæng hîp néi dung theo quy ®Þnh cña quy ph¹m vµ ký hiÖu hiÖn
hµnh.
HiÖn nay ph¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ®o vÏ trùc tiÕp sö
dông ¶nh hµng kh«ng phæ biÕn theo c«ng nghÖ sau :
-C«ng nghÖ ®o vÏ ¶nh theo m¸y tr¹m Adam.
-C«ng nghÖ ®o vÏ ¶nh sö dông tr¹m Image Station cña Intergraph.
-C«ng nghÖ ®o vÏ trªn m¸y c¸c toµn n¨ng chÝnh x¸c cña Liªn X« cò.
S¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh trªn tr¹m xö lý
¶nh Imagetation cña Intergraph.
SV: Cao Lª §oµn 17 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
Kh¶o s¸t, thiÕt kÕ, lËp ph¬ng ¸n kinh tÕ kü
thuËt
Ph¸t triÓn líi khèng chÕ mÆt b»ng vµ ®é
cao
Kh¶o s¸t chän ®iÓm vµ bæ xung chØnh lý
cho b¶n thiÕt kÕ
Dùng tiªu ch«n mèc
Thu
§o líi khèng chÕ mÆt b»ng vµ ®é cao thËp,
®¸nh
TÝnh to¸n b×nh sai gi¸ tµi
liÖu
§o vÏ chi tiÕt ®Þa h×nh, ®Þa vËt b»ng m¸y thµnh
toµn ®¹c
lËp
b¶n ®å
KiÓm tra vµ chØnh lý thµnh qu¶
S¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tõ sè liÖu ®o
ngo¹i nghiÖp b»ng ph¬ng ph¸p toµn ®¹c víi b¶n ®å tû lÖ 1: 500
Biªn vÏ b¶n ®å gèc
KiÓm tra nghiÖm thu b¶n ®å
SV: Cao Lª §oµn 18 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
ChÕ in vµ in b¶n ®å
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
VII. Y£U CÇU CHUNG §èI VíI B¶N §å §ÞA H×NH
B¶n ®å ®Þa h×nh ph¶i tu©n thñ nghiªm ngÆt c¸c quy ®Þnh vÒ c¬ së to¸n
häc vÒ thÓ hiÖn néi dung, c¸ch tr×nh bÇy vµ thÓ hiÖn thèng nhÊt c¸c ký hiÖu,
tu©n theo bé quy ph¹m vµ bé ký hiÖu hiÖn hµnh thèng nhÊt trong toµn quèc.
Th«ng thêng ®Ó gi¶i quyÕt bÊt kú mét c«ng t¸c thiÕt kÕ, kh¶o s¸t nµo
®ã vÒ tæ chøc kinh tÕ hoÆc b¶o vÖ ®Êt níc, ngêi ta dïng mét bé b¶n ®å ®Þa
h×nh ë c¸c tû lÖ kh¸c nhau cña l·nh thæ. V× vËy yªu cÇu néi dung cña b¶n ®å
®Þa h×nh ë c¸c tû lÖ kh¸c nhau ph¶i phï hîp víi nhau.
B¶n ®å cÇn râ rµng, dÔ ®äc, cho phÐp ®Þnh híng dÔ dµng nhanh chãng
ngoµi thùc ®Þa.
C¸c yÕu tè biÓu thÞ trªn b¶n ®å cÇn ph¶i ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, møc ®é ®Çy
SV: Cao Lª §oµn 19 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
®ñ chi tiÕt cña néi dung b¶n ®å ph¶i phï hîp víi môc ®Ých cña b¶n ®å.
§é chÝnh x¸c biÓu thÞ c¸c yÕu tè néi dung ph¶i phñ hîp víi tû lÖ b¶n
®å.
SV: Cao Lª §oµn 20 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Lêi nãi ®Çu
B¶n ®å ®Þa h×nh lo¹i b¶n ®å ®Þa lý chung, v× néi dung cña nã chøa ®ùng c¸c
th«ng tin vÒ yÕu tè tù nhiªn nh ®Þa h×nh, chÊt ®Êt, thuû v¨n, líp phñ thùc vËt… vµ
c¸c yÕu tè vÒ kinh tÕ-v¨n ho¸-x· héi nh d©n c, hÖ thèng ®êng s¸, cÇu cèng, c¸c c¬
së s¶n xuÊt-dÞch vô, c¸c c«ng tr×nh c«ng céng, ®Þa giíi hµnh chÝnh…
Theo møc ®é ®Çy ®ñ cña néi dung vµ møc ®é chi tiÕt cña c¸c ®Æc trng
cho c¸c ®èi tîng vµ hiÖn tîng ®îc biÓu thÞ th× b¶n ®å ®Þa h×nh thuéc nhãm b¶n
®å tra cøu. Tuy nhiªn b¶n ®å ®Þa h×nh l¹i cã sù kh¸c biÖt so víi c¸c lo¹i b¶n ®å
kh¸c lµ ®îc thµnh lËp theo c¸c tiªu chuÈn kü thuËt thèng nhÊt (tiªu chuÈn
ngµnh), ®ã lµ hÖ thèng c¸c quy ph¹m, quy ®Þnh kü thuËt vµ c¸c mÉu ký hiÖu
chuÈn.
B¶n ®å ®Þnh h×nh lµ nh÷ng tµi liÖu c¬ së ®Ó thµnh lËp c¸c b¶n ®å ®Þa lý
chung ë c¸c tû lÖ kh¸c nhau vµ lµ c¬ së ®Þa lý cña b¶n ®å chuyªn ®Ò, tuú thuéc
vµo tû lÖ b¶n ®å mµ ngêi ta sö dông chóng vµo môc ®Ých kh¸c nhau vÝ dô: §Ó
lËp kÕ ho¹ch chung cho mét c«ng tr×nh x©y dùng thêng dïng lo¹i b¶n ®å ®Þa
h×nh cã tû lÖ trung b×nh, nhng ®Ó kh¶o s¸t c«ng tr×nh vµ thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh
th× ngêi ta l¹i dïng b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín.
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, nÒn kinh tÕ ®Êt níc ®ang trªn ®µ ph¸t tiÓn
m¹nh mÏ, yªu cÇu ph¶i cã nhiÒu b¶n ®å ®Þa h×nh ë c¸c tû lÖ ®Ó kh¶o s¸t, thiÕt
kÕ quy ho¹ch phôc vô x©y dùng, ë c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm, c¸c khu c«ng
nghiÖp, c¸c c«ng tr×nh thuû lîi thuû ®iÖn… §Ó ®¸p øng yªu cÇu thùc tÕ cïng
víi sù mong muèn t×m hiÓu s©u h¬n vÒ s¶n xuÊt b¶n ®å ®Þa h×nh. Nªn em chän
®Ò tµi víi néi dung:
"Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 500 khu vùc X· B¾c Phong - Cao
Phong - TØnh Hoµ B×nh."
§Ò tµi gåm hai phÇn lín:
PhÇn I. Lý thuyÕt chung
PhÇn II. Thùc nghiÖm
Môc ®Ých thùc hiÖn ®Ò tµi :
- HÖ thèng ho¸ l¹i kiÕn thøc vÒ s¶n xuÊt b¶n ®å nãi chung vµ b¶n ®å ®Þa
h×nh nãi riªng.
- Nghiªn cøu c«ng t¸c biªn tËp vµ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín tõ
nguån t liÖu lµ sè liÖu ®o ®¹c cã sö dông c«ng nghÖ sè.
Trong qu¸ tr×nh thùc tËp vµ lµm ®å ¸n tèt nghiÖp, em lu«n nhËn ®îc sù
gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n, ®Æc biÖt lµ c« gi¸o Ths.
SV: Cao Lª §oµn 1 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
Hµ ThÞ Mai. Cïng víi sù céng t¸c cña c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®· gióp ®ì em
hoµn thµnh b¶n ®å ¸n nµy. MÆc dï ®· nç lùc cè g¾ng t×m tßi häc hái, tuy
nhiªn do kh¶ n¨ng b¶n th©n vµ thêi gian cã h¹n nªn ®å ¸n kh«ng thÓ tr¸nh
khái thiÕu sãt. V× vËy rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn x©y dùng cña c¸c thÇy
c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó b¶n ®å ¸n vµ b¶n ®å thùc nghiÖm ®îc hoµn
chØnh h¬n!
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
SV: Cao Lª §oµn 2 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
PhÇn I
Lý thuyÕt chung
SV: Cao Lª §oµn 3 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
Ch¬ng I
Kh¸i niÖm chung vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh
I. §Þnh nghÜa b¶n ®å ®Þa h×nh
1. §Þnh nghÜa b¶n ®å, b×nh ®å.
B¶n ®å lµ h×nh ¶nh thu nhá m« t¶ kh¸i qu¸t mét phÇn réng lín bÒ mÆt qu¶
®Êt lªn lµ mÆt ph¼ng b¶n ®å theo c¸c phÐp chiÕu h×nh kh¸c nhau víi nh÷ng
nguyªn t¾c biªn tËp khoa häc.
Nh vËy kh¸i niÖm b¶n ®å ph¶i hiÓu lµ h×nh ¶nh biÓu thÞ mét khu vùc l·nh
thæ réng lín cã tÝnh ®Õn ¶nh hëng cña ®é cong qu¶ ®Êt, ®Æc ®iÓm
biÕn d¹ng cña phÐp chiÕu h×nh, sö dông thèng nhÊt hÖ to¹ ®é vµ ®é cao nhµ n -
íc.
Theo néi dung c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh ®îc chia lµm 2 lo¹i, b¶n ®å ®Þa h×nh c¬
b¶n vµ b¶n ®å ®Þa h×nh chuyªn nghµnh. B¶n ®å ®Þa lý h×nh bao gåm ba nhãm
lµ b¶n ®å ®Þa lý kh¸i qu¸t, vµ b¶n ®å ®Þa trung b×nh vµ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ
lín.
B×nh ®å: Kh¸c víi b¶n ®å b×nh ®å biÓu thÞ mét khu ®Êt nhá theo phÐp
chiÕu h×nh trùc giao. B×nh ®å thêng cã tû lÖ rÊt lín vµ ®îc øng dông trong tr¾c
®Þa c«ng tr×nh, tuú theo møc ®é sö dông mµ b×nh ®å cã thÓ kh«ng sö dông hÖ
to¹ ®é vµ ®é cao nhµ níc.
2. §Þnh nghÜa b¶n ®å ®Þa h×nh
B¶n ®å ®Þa h×nh cho ta kh¶ n¨ng nhËn thøc bÒ mÆt ®Þa lý mét c¸ch tæng
qu¸t, dùa vµo b¶n ®å ®Þa h×nh cã thÓ nhanh chãng x¸c ®Þnh ®îc to¹ ®é vµ ®é
cao cña bÊt kú mét ®iÓm nµo trªn mÆt ®Êt kho¶ng c¸ch vµ ph¬ng híng gi÷a hai
®iÓm… Trªn b¶n ®å cßn thÓ hiÖn c¸c mÆt ®Þnh tÝnh, ®Þnh lîng, h×nh d¹ng vµ
tr¹ng th¸i cña c¸c yÕu tè ®Þa lý, ghi chó ®Þa danh cña chóng. Nh vËy b¶n ®å
®Þa h×nh cã thÓ ®îc ®Þnh nghÜa nh sau:
B¶n ®å ®Þa h×nh lµ b¶n ®å thu nhá cña bÒ mÆt tr¸i ®Êt theo nh÷ng quy
luËt to¸n häc nhÊt ®Þnh. Néi dung trªn b¶n ®å ®îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng ký
hiÖu quy ®Þnh, nh÷ng ký hiÖu ®ã gäi lµ ng«n ng÷ b¶n ®å. C¸c ®èi tîng néi
dung ®îc thÓ hiÖn theo nh÷ng môc ®Ých nhÊt ®Þnh vµ cã liªn quan víi nhau
mét c¸ch chÆt chÏ.
3. Kh¸i niÖm b¶n ®å sè ®Þa h×nh.
Nhê sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ tin häc nªn mét lo¹i b¶n ®å míi ®îc
xuÊt hiÖn, ®ã lµ hÖ thèng c¸c b¶n ®å sè. HÖ thèng c¸c b¶n ®å sè nµy lu«n tån
t¹i song song cïng b¶n ®å truyÒn thèng. Nh chóng ta ®· biÕt b¶n ®å sè lµ mét
tËp hîp cã tæ chøc c¸c d÷ liÖu b¶n ®å díi d¹ng ®iÓm, ®êng, vïng ®îc lu tr÷
trªn c¸c thiÕt bÞ cã kh¶ n¨ng ®äc vµ hiÓn thÞ díi d¹ng h×nh ¶nh cña b¶n ®å lu
trªn m¸y tÝnh ®iÖn tö. BÊt cø khi nµo còng cã kh¶ n¨ng cho phÐp triÕt xuÊt
SV: Cao Lª §oµn 4 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
th«ng tin vµ cho ra mét b¶n ®å míi. B¶n ®å sè cã thÓ hiÓn thÞ theo ph¬ng ph¸p
truyÒn thèng lµ in trªn giÊy nhng còng cã thÓ hiÓn thÞ th«ng qua thiÕt bÞ cña
mµn h×nh m¸y tÝnh.
¦u ®iÓm khi sö dông b¶n ®å sè lµ:
- Cã kh¶ n¨ng cËp nhËt, söa ®æi, ®a thªm c¸c th«ng tin lªn b¶n ®å mét
c¸ch dÔ dµng nhanh chãng vµ kh«ng mÊt nhiÒu thêi gian.
- Cã kh¶ n¨ng khai th¸c: Cã thÓ tïy theo nhu cÇu cña ngêi sö dông mµ cung
cÊp c¸c líp th«ng tin cÇn thiÕt theo c¸c tû lÖ tuú ý, chiÕt xuÊt c¸c th«ng tin.
- Cã kh¶ n¨ng lu tr÷: Tríc ®©y ®Ó lu tr÷ c¸c b¶n ®å lµm b»ng c«ng nghÖ
truyÒn thèng ph¶i tèn nhiÒu diÖn tÝch nhµ xëng vµ nh©n c«ng… Nay víi c«ng
nghÖ b¶n ®å sè viÖc lu tr÷ kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò phøc t¹p.
- Cã kh¶ n¨ng tÝnh to¸n vµ ph©n tÝch: §©y lµ kh¶ n¨ng u viÖt cña d÷ liÖu
b¶n ®å sè, nã cho phÐp thùc hiÖn rÊt nhiÒu môc ®Ých trong thùc tiÔn còng nh
trong khoa häc. C¸c b¶n ®å dÔ dµng n¾n chØnh, chuyÒn ®æi hÖ to¹ ®é, tÝnh to¸n
c¸c diÖn tÝch nhanh chãng. H¬n n÷a b¶n ®å sè cßn cho phÐp liªn kÕt c¸c yÕu
tè ®å ho¹ víi c¸c yÕu tè thuéc tÝnh, b»ng biÓu thèng kª…®Ó t¹o ra c¸c b¶n ®å
chuyªn ®Ò..
Lµ nguån d÷ liÖu ®å ho¹ cung cÊp cho c¸c hÖ thèng th«ng tin ®Êt ®ai
(LIS) hÖ thèng th«ng tin ®Þa lÝ.
II. Ph©n lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh.
1. Ph©n lo¹i theo tû lÖ.
Theo tû lÖ b¶n ®é ®Þa h×nh ®îc ph©n lµm ba nhãm chÝnh:
- B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ nhá: (1:100 000, 1:200 000, 1:500 000, 1: 1000 000)
Nhãm b¶n ®å nµy ®îc thµnh lËp chñ yÕu cã ý nghÜa trong viÖc nghiªn cøu
l·nh thæ vµ vïng l·nh thæ toµn quèc ®Ó t×m hiÓu c¸c ®Æc trng vÒ ®Þa lý tæng hîp c¸c
quy luËt ®Þa lý lín, hoÆc nh»m gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®Ó tÝnh to¸n chiÕn lîc.
B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ trung b×nh vµ võa (1:10000, 1:25 000, 1:50 000)
Nhãm nµy ®îc thµnh lËp theo nh÷ng yªu cÇu cô thÓ cña mçi ngµnh hoÆc cho
thÕt kÕ nh÷ng c«ng tr×nh cô thÓ
2. Ph©n lo¹i theo môc ®Ých sö dông
Theo môc ®Ých sö dông cã thÓ ph©n b¶n ®å ®Þa h×nh thµnh ba lo¹i:
- B¶n ®å h×nh c¬ b¶n.
- B¶n ®å ®Þa h×nh chuyªn dông.
- B¶n ®å nÒn ®Þa h×nh.
2.1. B¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n.
- Lµ lo¹i b¶n ®å ph¶n ¸nh c¸c yÕu tè ®Þa h×nh ®Þa vËt trªn bÒ mÆt l·nh thæ ë
thêi ®iÓm ®o vÏ víi ®é chÝnh x¸c, ®é tin cËy cao, víi møc ®é chi tiÕt vµ t¬ng ®èi ®ång
®Òu.
SV: Cao Lª §oµn 5 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
- C¸c b¶n ®å lo¹i nµy cã kh¶ n¨ng ®¸p øng môc ®Ých sö dông c¬ b¶n cña
nhiÒu ngµnh kinh tÕ quèc d©n, quèc phßng, nghiªn cøu khoa häc vµ nhiÒu mÆt ho¹t
®éng kh¸c. ViÖc thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n cã thÓ do tõng ngµnh hoÆc tõng ®Þa
ph¬ng thùc hiÖn trªn mét khu vùc nµo ®ã, xuÊt ph¸t tõ kÕ ho¹ch, nhiÖm vô cña riªng
hä vµ ®Òu tu©n theo mét tiªu chuÈn chung vÒ kü thuËt (quy tr×nh, quy ph¹m vµ hÖ
thèng c¸c kü hiÖu). B¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n hay cßn gäi lµ b¶n ®å ®Þa h×nh Nhµ níc cã
®Æc ®iÓm chÝnh sau:
-VÏ theo tõng m¶ng ®éc lËp, tu©n theo mét bè côc thèng nhÊt.
-Tu©n theo c¸c quy ®Þnh vÒ ®é chÝnh x¸c, møc ®é ph¶n ¸nh néi dung, ph¬ng
ph¸p tr×nh bÇy vµ quy tr×nh c«ng nghÖ.
- Trªn b¶n ®å thÓ hiÖn ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè ®Þa lý vµ kinh tÕ x· héi c¬ b¶n cña
khu vùc: §iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa, d©n c, c¸c ®èi tîng kinh tÕ v¨n ho¸ x· héi, hÖ
thèng c¸c ®êng giao th«ng vµ c¸c ®èi tîng liªn quan, d¸ng ®Êt vµ chÊt ®Êt, thùc vËt,
ranh giíi têng rµo, ghi chó.
- Lµ c¬ së ®Ó thµnh lËp c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ nhá h¬n, c¸c b¶n ®å ®Þa
h×nh chuyªn dông, c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh kü thuËt, c¸c b¶n ®å chuyªn ®Ò, ®o ®¹c h×nh
th¸i, tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu thèng kª.
2.2. B¶n ®å ®Þa h×nh chuyªn dông.
Lµ lo¹i b¶n ®å thµnh lËp ®Ó gi¶i quyÕt môc ®Ých cô thÓ cña mét hay nhiÒu
ngµnh. Trªn b¶n ®å u tiªn ph¶n ¸nh c¸c ®èi tîng cÇn thiÕt cho môc ®Ých chuyªn dông
vµ ngîc l¹i ph¶n ¸nh s¬ sµi h¬n nh÷ng ph©n tö Ýt cã t¸c dông sö dông, cã thÓ kÓ ®Õn lµ
c¸c lo¹i:
-B¶n ®å tû lÖ 1:10 000, 1:25 000 phôc vô ®iÒu tra quy ho¹ch rõng.
-B¶n ®å ®Þa h×nh phôc vô quy ho¹ch ®ång ruéng tû lÖ 1: 2 000, 1:5 000.
-B¶n ®å ®Þa h×nh xÝ nghiÖp n«ng l©m nghiÖp tû lÖ 1: 5 000, 1 : 15 000,1 : 25 000
2.3. B¶n ®å nÒn ®Þa h×nh.
Lµ lo¹i b¶n ®å ®· ®îc lîc bít ®i mét sè ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña c¸c yÕu tè
®Þa h×nh, ®Þa vËt nh»m lµm gi¶m nhÑ träng t¶i cña b¶n ®å, cã thÓ coi lµ b¶n ®å ®Þa
h×nh ®· ®îc ®¬n gi¶n ho¸.VÒ h×nh thøc tr×nh bµy b¶n ®å nÒn ®Þa h×nh vÉn gi÷ nguyªn
hÖ thèng ký hiÖu cña b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n, nhng cã gi¶m bít sè lîng mÇu in. B¶n
®å nµy dïng lµm c¬ së ®Þa h×nh ®Ó cã thÓ hiÖn c¸c yÕu tè cña b¶n ®å chuyªn m«n,
chuyªn ®Ò.
III . HÖ THèNG c¬ së to¸n häc cña b¶n ®å.
1. Tû lÖ:
Tû lÖ b¶n ®å lµ tû sè gi÷a chiÒu dµi S trªn b¶n ®å vµ chiÒu dµi thùc cña
nã trªn thùc ®Þa ký hiÖu 1: Mb® =Sbd/ St® ®Ó tiÖn sö dông ngêi ta chän mÉu sè
Mb® cã trÞ sè ch½n.
Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh thÓ hiÖn tû lÖ b¶n ®å ë hai d¹ng sau:
SV: Cao Lª §oµn 6 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
D¹ng sè
1/Mb® (vÝ dô 1:2 000)
D¹ng ch÷: Ghi ®¬n vÞ t¬ng øng cña chiÒu dµi trªn b¶n ®å víi chiÒu dµi
ngoµi thùc ®Þa, vÝ dô: 1cm trªn b¶n ®å øng víi 20m ngoµi thùc ®Þa.
2. Elipxoid
Mét sè Elipxoid ®îc dïng ë ViÖt Nam cã c¸c th«ng sè chÝnh sau:
- Elipxoid Everest, cã b¸n trôc lín a = 6 377 296, ®é dÑt = 1:300.5
- Elipxoid Kraxovski, cã b¸n trôc lín a = 6 378 245, ®é dÑt = 1:298.3
- Elipxoid WGS, cã b¸n trôc lín a = 6 378 137, ®é dÑt = 1: 298
Elipxoid quèc gia: Trong lÜnh vùc thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh, vÞ trÝ mçi
quèc gia trªn qu¶ ®Êt kh¸c nhau nªn viÖc sö dông hÖ quy chiÕu Elipxoid
chóng cã thÓ bÞ biÕn d¹ng kÐm chÝnh x¸c. Do ®ã mçi Quèc gia b»ng sè liÖu ®o
®¹c x©y dùng cho m×nh mét mÆt elipxoid riªng gäi lµ elipxoid thùc dông
(elipxoid quèc gia), víi yªu cÇu lµ elipxoid nµy ph¶i ®îc ®Þnh vÞ vµo qu¶ ®Êt
gÇn trïng víi mÆt geoid vµ bao trïm toµn bé l·nh thæ Quèc gia. ë ViÖt Nam,
tríc n¨m 1975 MiÒn B¾c ®· sö dông sè liÖu Elipxoid WGS - 84 cïng sè liÖu
®o ®¹c cña ViÖt Nam chóng ta x©y dùng Elipxoid thùc dông riªng, nã lµ c¬ së
to¸n häc cña hÖ t¹o ®é VN - 2000, thay cho c¸c hÖ to¹ ®é ®· sö dông tríc ®©y
lµ HN - 72.
Víi Elipxoid quy chiÕu quèc gia lµ Elipxoid WGS toµn cÇu, víi kÝch thíc:
- B¸n trôc lín a = 6378137m
- §é dÑt = 1/298,257223563
- Tèc ®é quay quanh trôc =7292115 108m/s2
- VÞ trÝ ®îc ®Þnh vÞ phï hîp víi l·nh thæ ViÖt Nam trªn c¬ së sö dông
®iÓm ®o GPS c¹nh dµi, cã ®é cao thuû chuÈn ph©n bæ ®Òu trªn toµn l·nh thæ.
3. C¸c líi chiÕu sö dông trong thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh.
3.1. Líi chiÕu Gauss - Kruger
§Æc ®iÓm:
- Lµ phÐp chiÕu ®ång gãc.
- Kinh tuyÕn gi÷a lµ mét ®êng th¼ng vµ lµ trôc ®èi xøng.
- Kinh tuyÕn gi÷a lµ ®êng chuÈn kh«ng cã biÕn d¹ng ®é dµi (m0 = 1)
cµng xa ®êng chuÈn biÕn d¹ng cµng t¨ng, biÕn d¹ng lín nhÊt lµ giao ®iÓm cña
xÝch ®¹o víi hai kinh tuyÕn biªn.
Trong ph¹m vi mói 60 c¸c ®êng ®ång biÕn d¹ng gÇn nh lµ c¸c ®êng th¼ng
song song víi kinh tuyÕn trôc, l·nh thæ ViÖt Nam theo phÐp chiÕu h×nh
Gauss chñ yÕu n»m trong ph¹m vi mói chiÕu 18 cã kinh tuyÕn gi÷a lµ 105 0
kinh tuyÕn §«ng.
SV: Cao Lª §oµn 7 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
Nh»m ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c ta dïng phÐp chiÕu h×nh Gauss víi mói 6 0 ®Ó
lµm c¬ së to¸n häc khi thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1/10.000 vµ nhá h¬n,
dïng phÐp chiÕu h×nh Gauss víi mói chiÕu 3 0 hoÆc nhá h¬n ®Ó thµnh lËp b¶n
®å ®Þa h×nh tû lÖ lín tõ 1/5.000 ®Õn 1/500
3.2. Líi chiÕu UTM (Universal Transverse Mercator).
§Æc ®iÓm:
- Lµ phÐp chiÕu ®ång gãc.
- Kinh tuyÕn gi÷a lµ ®êng th¼ng vµ lµ trôc ®èi xøng, c¸c kinh tuyÕn
kh¸c lµ ®êng cong.
- Trªn phÐp chiÕu UTM cã hai ®êng kinh tuyÕn chuÈn n»m vÒ hai phÝa
cña kinh tuyÕn trôc trªn ®êng chuÈn kh«ng cã biÕn d¹ng, cµng xa ®êng chuÈn
biÕn d¹ng cµng t¨ng, biÕn d¹ng lín nhÊt lµ giao cña xÝch ®¹o víi hai kinh
tuyÕn biÕn vµ kinh tuyÕn gi÷a (m0 = 0.9996).
So víi phÐp chiÕu h×nh Gauss, phÐp chiÕu UTM cã u ®iÓm lµ ®é biÕn d¹ng
®îc ph©n bè ®Òu h¬n, hiÖn nay ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc sö dông hÖ to¹ ®é chung
trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, trong hÖ to¹ ®é míiVN - 2000 sö dông phÐp
chiÕu UTM thay cho phÐp chiÕu Gauss - Kruger trong hÖ HN - 72.
3.3. Líi chiÕu.
Quy ®Þnh: Sù dông líi chiÕu h×nh nãn ®ång gãc hai vÜ tuyÕn chuÈn 110 vµ
210 ®Ó thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n tû lÖ 1/1.000.000 vµ nhá h¬n cho toµn
bé l·nh thæ ViÖt Nam.
Sö dông phÐp chiÕu h×nh trô ngang ®ång gãc víi mói chiÕu 6 0 víi hÖ sè
m = 0.9996 ®Ó thÓ hiÖn c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n, b¶n ®å nÒn tû lÖ 1/500.000
®Õn 1/25.000.
Sö dông phÐp chiÕu h×nh ngang ®ång gãc víi mói chiÕu 30 víi hÖ sè m0
= 0.9999 ®Ó thÓ hiÖn c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n, b¶n ®å nÒn tû lÖ 1/10.000
®Õn 1/2000
4. HÖ quy chiÕu vµ hÖ to¹ ®é quèc gia VN - 2000
4 .1. HÖ quy chiÕu vµ hÖ to¹ ®é quèc gia VN - 2000
HÖ to¹ ®é VN-2000 thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 83/2000/Q§-TTg ngµy
12/7/2000 cña thñ tíng chÝnh phñ.
HÖ to¹ ®é míi VN-2000 sö dông phÐp chiÕu UTM thay cho phÐp chiÕu
Gauss-Kruger trong hÖ HN- 72.
HÖ VN - 2000 cã Elipxoid quy chiÕu quèc gia lµ Elipxoid WGS - 84
toµn cÇu víi kÝch thíc:
- B¸n trôc lín: a = 6378137,0.
SV: Cao Lª §oµn 8 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
- B¶n trôc nhá lµ: b = 6356752,31.
- §é dÑt lµ: = 1: 298,257223563.
- Tèc ®é gãc quay quanh trôc: = 7292115.0 x 1011(rad/s)
- Gèc to¹ ®é N00 ®Æt t¹i viÖn nghiªn cøu ®Þa chÝnh, ®êng Hoµng Quèc
ViÖt - Hµ Néi.
- Gèc ®é cao t¹i ®¶o Hßn DÊu - H¶i Phßng.
HÖ VN - 2000 ®îc thµnh lËp trªn phÐp chiÕu UTM (m 0 = 0.9996) cã u
®iÓm lµ ®é biÕn d¹ng nhá vµ cã thÓ thuËn tiÖn cho sö dông chung trong khu
vùc vµ thÕ giíi. HÖ VN - 2000 sö dông Elipxoid thùc dông ®îc x¸c ®Þnh vÞ trÝ
phï hîp víi l·nh thæ ViÖt Nam trªn c¬ së sö dông ®iÓm GPS c¹nh dµi cã ®é
cao thuû chuÈn ph©n bè ®Òu trªn toµn l·nh thæ.
§ã còng lµ nh÷ng u ®iÓm mµ phÐp chiÕu Gauss cha thÓ kh¾c phôc ®îc.
4.2. Danh ph¸p tê b¶n ®å ®Þa h×nh trong hÖ quy chiÕu VN- 2000.
Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:1.000.000.
M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1.000.000 cã kÝch thíc 40 x 60 lµ giao cña cét vµ
hµng, còng gièng nh hÖ HN - 72 còng chia qu¶ ®Êt thµnh 60 mói, mçi mói cã
®é biÕn ®æi kinh ®é lµ = 60, ký hiÖu mói ®îc ®¸nh b»ng ch÷ A RËp 1,2,3…
b¾t ®Çu tõ mói sè 1 n»m gi÷a kinh tuyÕn 18 0§ vµ 1700T, ký hiÖu mçi mói t¨ng
tõ §«ng sang T©y.
Theo vÜ tuyÕn, tõ xÝch ®¹o vÒ hai cùc qu¶ ®Êt chia thµng 22 hµng, mçi
hµng cã ®é biÕn ®æi vÒ vÜ ®é = 40 sè thø tù ®¸nh theo ch÷ in hoa La tinh
A,B,C… V (bá qua ch÷ c¸i O vµ I ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn víi ch÷ sè 0 vµ 1) b¾t
®Çu tõ hµng A n»m gi÷a vÜ tuyÕn 0 0 vµ 40, ký hiÖu hµng t¨ng tõ xÝch ®¹o vÒ
phÝa hai cùc.
Trong hÖ UTM quèc tÕ, ®Ó ph©n biÖt râ hai vïng ®èi xøng qua xÝch ®¹o
ngêi ta ®Æt tríc ký hiÖu hµng thªm ch÷ N ®èi víi c¸c hµng ë B¾c b¸n cÇu vµ
ch÷ S ®èi víi c¸c hµng ë Nam b¸n cÇu. Danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1: 1.000.000 trong hÖ VN - 2000 còng lÊy thø tù hµng vµ mói, nhng bá qua
®Þa danh .VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1.000.000 cã phiªn hiÖu F - 48(NF -
48), trong ngoÆc lµ danh ph¸p UTM quèc tÕ ®îc ghi chó thªm ch÷ N.
. Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:500.000.
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000.000 chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1: 5.000.000 mçi m¶nh cã kÝch thíc 20 x 30, phiªn hiÖu m¶nh ®Æt b»ng c¸c ch÷
c¸i A,B,C,D theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
SV: Cao Lª §oµn 9 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
Danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:500.000 lµ danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:1.000.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500.000 ®ã, g¹ch nèi sau ®ã lµ ký hiÖu
m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000.000.
Danh ph¸p UTM quèc tÕ, ®¸nh sè A,B,C,D theo chiÒu kim ®ång hå tõ gãc
T©y - B¾c.
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:500.000 cã phiªn hiÖu lµ F - 48-D(NF-48-D)
. Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:250.000.
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:500.000 chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:500.000, mçi m¶nh cã kÝch thíc 10 x 1030' ký hiÖu b»ng c¸c ch÷ sè ¶ RËp
1,2,3,4. Theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
Theo UTM quèc tÕ, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000.000 chia thµnh 16 m¶nh
b¶n ®å tû lÖ 1:250.000, mçi m¶nh còng cã kÝch thíc 10 x 1030' ký hiÖu b»ng
ch÷ sè A RËp tõ mét ®Õn 16 theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
Danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:250.000 gåm danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:500.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 250.000 ®ã, g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký
hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 250.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1 : 500.000, phÇn
trong ngoÆc lµ danh ph¸p m¶nh b¶n ®å ®ã theo UTM quèc tÕ.
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 250.000 cã phiªn hiÖu F -48-D-4(NF-48-16)
Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:100.000.
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000.000 chia thµnh 96 m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:100.000, mçi m¶nh cã kÝch thíc 30' x 30', ký hiÖu m¶nh ®Æt b»ng c¸c sè A
RËp tõ 1 ®Õn 96 theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
Theo UTM quèc tÕ, hÖ thèng b¶n ®å tû lÖ 1:100.000 ®îc ph©n chia ®éc
lËp so víi hÖ thèng b¶n ®å tû lÖ 1:1.000.000. Danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:100.000 gåm 4 sè, 2 sè b¾t ®Çu b»ng 00 lµ sè thø tù cña c¸c mói cã kinh sai
= 30' theo kinh tuyÕn xuÊt ph¸t tõ kinh tuyÕn 75 0§ t¨ng dÇn vÒ phÝa §«ng
(mói n»m gi÷a kinh ®é 102 § vµ 102030'§ lµ mói 54), hai sè sau b¾t ®Çu
b»ng 01 lµ sè thø tù cña c¸c hµng cã vÜ sai = 30' theo vÜ tuyÕn xuÊt ph¸t tõ
vÜ tuyÕn 40 Nam b¸n cÇu (vÜ tuyÕn 40N) t¨ng dÇn tõ phÝa cùc (hµng n»m gi÷a
®é vÜ 80 vµ 8030' lµ hµng 25).
Danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100.000 gåm danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû
lÖ 1: 1.000.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1.100.000 ®ã, g¹ch nèi vµ ký hiÖu tiÕp
sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:100.000.
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:100.000 cã danh ph¸p F - 48-96(6151)
. Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:50.000.
SV: Cao Lª §oµn 10 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:100.000 chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:500.000, mçi m¶nh cã kÝch thíc 15' x 15', ký hiÖu m¶nh ®Æt b»ng c¸c ch÷ sè
A,B,C,D theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
Trong UTM quèc tÕ, danh ph¸p ®îc ký hiÖu b»ng ch÷ sè La M· I,II,III,IV
theo thø tù b¾t ®Çu tõ m¶nh gãc §«ng- B¾c nhng theo chiÒu kim ®ång hå.
Danh ph¸p b¶n ®å tû lÖ 1: 500.000 gåm danh ph¸p b¶n ®å 1: 100.000 chøa
m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 50.000 ®ã, g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu b¶n ®å tû lÖ
1:50.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100.000 (danh ph¸p b¶n ®å 1:50.000 theo
kiÓu UTM quèc tÕ còng ®Æt theo nguyªn t¾c trªn nhng kh«ng cã g¹ch ngang).
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:50.000 cã phiªn hiÖu F-48-96-D(6151 IV)
Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:25.000.
HÖ thèng UTM quèc tÕ kh«ng ph©n chia c¸c m¶nh b¶n ®å tû lÖ tõ 1:25.000
vµ lín h¬n, do ®ã trong hÖ VN-2000 còng ¸p dông gièng nh trong HN-72.
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:50.000 chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:25.000
víi ký hiÖu a,b,c,d. Víi kÝch thíc 5' x 7'30''.
Danh ph¸p b¶n ®å tû lÖ 1:25.000 gåm danh ph¸p b¶n ®å tû lÖ 1:50.000
chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:25.000 ®ã, thªm g¹ch nèi, ký hiÖu m¶nh b¶n ®å
1:25.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:50.000.
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:25.000 cã danh ph¸p F-48-96-D- d
Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10.000.
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:25.000 ®îc chia thµnh 4 m¶nh tû lÖ 1:10.000,
mçi m¶nh cã kÝch thíc 3'45'' x 3'45'', ký hiÖu b»ng 1,2,3,4 theo thø tù tõ tr¸i
sang ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:10.000 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû
lÖ 1:25.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ1:10.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:25.000
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:10.000 cã phiªn hiÖu F-48-96-D-d-4
Danh ph¸p b¶n ®å tû lÖ 1: 5.000.
Mçi m¶nh, b¶n ®å tû lÖ 1: 100.000 ®îc chia thµnh 256 m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:5.000, mçi m¶nh cã kÝch thíc 1'52.5'' x 1 52.5 ,ký hiÖu b»ng sè tõ 1®Òn 256
theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5.000 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:100.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5.0000 ®ã, g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu
m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ1:100.000 ®Æt trong ngoÆc
®¬n.
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ cã phiªn hiÖu F -48-96-(256)
SV: Cao Lª §oµn 11 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
Danh m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:2.000
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5.000 ®îc chia lµm 9 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2.000,
mçi m¶nh cã kÝch thíc 37.5'' x 37.5'', ký hiÖu b»ng ch÷ La Tinh a, b, c, d, e, g,
h, k (bá qua i,j ®Ó ch¸nh nhÇm lÉn víi 1) theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn
xuèng díi.
Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2.000 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:5.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2.000, g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh
b¶n ®å tû lÖ 1:2.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5.000, ®Æt trong ngoÆc ®¬n c¶
ký hiÖu cña m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5.000 vµ m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2.000.
VÝ dô, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2.000 cã phiªn hiÖu lµ F -48- 96-(256-k)
Danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lín.
B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín 1:1.000 vµ 1: 500 chØ ®îc thµnh lËp cho c¸c khu
vùc nhá, cã thÓ thiÕt kÕ hÖ thèng ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu m¶nh phï hîp
cho tõng trêng hîp cô thÓ. Ngoµi ra còng cã thÓ sö dông c¸ch ph©n m¶nh vµ
®Æt phiªn hiÖu m¶nh theo hÖ thèng chung nh sau:
Ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:1.000
Mçi m¶nh b¶n ®å tû 1:2.000 chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000, ký hiÖu
b»ng ch÷ sè La M· I,II,III,IV theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng díi.
Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1:2.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000 ®ã, g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu
m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2.000, ®Æt trong ngoÆc
®¬n c¶ ký hiÖu cña m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 5.000, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2.000 vµ
m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1.000.
VÝ dô: m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1.000 cã phiªn hiÖu F -48- 96-(256-IV)
Ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 500
Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2.000 ®îc chia thµnh 16 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500,
ký hiÖu b»ng ch÷ sè A RËp tõ 1 ®Õn 16 theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn
xuèng díi.
Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ
1: 2.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500 ®ã, g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu
m¶nh ®¶n ®å tû lÖ 1:500 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2.000, ®Æt trong ngoÆc ®¬n
c¶ ký hiÖu cña m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5.000, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2.000 vµ m¶nh
b¶n ®å tû lÖ1: 500.
VÝ dô: m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500 cã phiªn hiÖu F -48-96-(256-k-16).
SV: Cao Lª §oµn 12 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
S¬ ®å ph©n m¶nh tû lÖ 1:1.000.000 cã phiªn hiÖu F – 48 (NF – 48)
1:1.000.000
(F-48)
96 m¶nh
4 m¶nh (12 x 8)
1:500.000 256 m¶nh (16x16)
1:100.000
(A, B, C, D) (196)
4 m¶nh
4 m¶nh 4 m¶nh
1:250.000 1:50.000 1:5.000
(1,2,3,4) (A, B, C, D) (1256)
4 m¶nh 9 m¶nh
1:25.000 1:2.000
(a, b, c, d) (a,b,c,d,e,f,g,h,k )
4 m¶nh 4 m¶nh
1:10.000 1:1.000
(1, 2, 3, 4) (I, II, III, IV)
IV. NéI DUNG CñA B¶N §å §ÞA H×NH 16 m¶nh
Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh ta cÇn biÓu thÞ ®Çy ®ñ c¸c yÒu tè néi dung sau:
(4x4)
-C¬ së to¸n häc.
- Thuû hÖ vµ c¸c ®èi tîng liªn quan 1:500
(116)
- D¸ng ®Êt.
- Giao th«ng vµ c¸c ®èi tîng cã liªn quan.
- D©n c.
- C¸c ®èi tîng kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi.
- Líp phñ thùc vËt.
- Ranh giíi hµnh chÝnh, chÝnh trÞ.
- Ghi chó,tr×nh bµy ngoµi khung.
Møc ®é tû mØ cña viÖc thÓ hiÖn c¸c yÕu tè néi dung trªn b¶n ®å ®Þa h×nh
phô thuéc vµo tû lÖ, môc ®Ých cña b¶n ®å cÇn lËp. §Ó kh¸i qu¸t vµ thÓ hiÖn c¸c
yÕu tè néi dung trªn b¶n ®å ®Þa h×nh th× øng víi mçi tû lÖ ta ph¶i dùa vµo quy
SV: Cao Lª §oµn 13 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
ph¹m ®Ó thµnh lËp c¸c b¶n ®å ë c¸c tû lÖ ®ã.
V. VAI TRß CñA B¶N §å §ÞA H×NH.
B¶n ®å ®Þa h×nh lµ tµi liÖu kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong bÊt kú mét c«ng t¸c
nghiªn cøu vÒ l·nh thæ còng nh trong c«ng t¸c thiÕt kÕ, quy ho¹ch vµ ph©n
vïng s¶n xuÊt. Mçi lo¹i tû lÖ kh¸c nhau c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh ®Òu cã nh÷ng
môc ®Ých sö dông kh¸c nhau.
1. B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín
Thêng lµ c¸c tû lÖ1/500,1/1.000,1/2.000,1/5.000 chñ yÕu ®îc thµnh lËp
®Ó ®¸p øng cho c¸c yªu cÇu rÊt cô thÓ sau:
- Kh¶o s¸t, thiÕt kÕ vµ x©y dùng.
- Qu¶n lý, thi c«ng, canh t¸c, tíi tiªu.
- §iÒu hµnh s¶n xuÊt.
2. B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ trung b×nh vµ võa
Thêng lµ c¸c b¶n ®å tû lÖ 1:10.000,1:25.000, 1:50.000, 1:100.00 ®îc
thµnh lËp nh»m phôc vô cho thiÕt kÕ quy ho¹ch nh:
- Lµm tµi liÖu cho c«ng t¸c quy ho¹ch sö dông ruéng ®Êt, qu¶n lý ruéng ®Êt.
- Lµm tµi liÖu cho c«ng t¸c th¨m dß ®Þa chÊt c«ng tr×nh, ®o ®¹c thiÕt kÕ
vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh.
- Lµm tµi liÖu ®Ó lËp kÕ ho¹ch vµ tiÕn hµnh c«ng t¸c kiÓm kª, ®¸nh gi¸,
lËp quy ho¹ch rõng vµ thµnh lËp c¸c ph¬ng ¸n c¶i t¹o rõng.
- Lµm tµi liÖu ®Ó lËp ph¬ng ¸n quy ho¹ch vµ ph©n bè c©y trång.
- Lµm tµi liÖu ®Ó kh¶o s¸t c¸c ph¬ng ¸n tæng qu¸t x©y dùng thµnh phè,
c¸c côm d©n c n«ng th«n, chän c¸c tuyÕn ®êng giao th«ng, ®êng d©y t¶i ®iÖn,
®êng d©y liªn l¹c...
3. B¶n ®å ®Þa h×nh kh¸i qu¸t
Thêng lµ c¸c tû lÖ1/200 000, 1/500 000, 1/1000 00 ®îc thµnh lËp ®Ó
nghiªn cøu l·nh thæ khu vùc lín hoÆc l·nh thæ toµn quèc, ®îc dïng ®Ó quy
ho¹ch c¸c vïng kinh tÕ, nghiªn cøu c¸c vïng Ýt ®îc khai ho¸, kiÓm kª tµi
nguyªn ®Êt, nghiªn cøu c¸c chØ tiªu ®Þa chÊt... thiÕt kÕ s¬ bé c¸c líi ®o vÏ
c¸c b¶n ®å tû lÖ lín h¬n.
Ngoµi ý nghÜa sö dông cho môc ®Ých kinh tÕ nªu trªn b¶n ®å ®Þa h×nh
cßn lµ tµi liÖu rÊt quan träng phôc vô an ninh quèc phßng. Tríc hÕt nã lµ
nh÷ng tµi liÖu c¬ b¶n ®Ó lËp ph¬ng ¸n t¸c chiÕn cho c¸c chiÕn dÞch hoÆc
cho mçi trËn ®¸nh, lµ tµi liÖu ®Ó nghiªn cøu vµ lËp c¸c tuyÕn phßng thñ b¶o
vÖ c¸c môc tiªu quan träng,víi c¸c lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ trung b×nh vµ
nhá cßn lµ tµi liÖu nghiªn cøu chiÕn lîc qu©n sù cña mçi quèc gia.
VI.C¸c quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh.
SV: Cao Lª §oµn 14 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
C«ng nghÖ s¶n xuÊt b¶n ®å ®Þa h×nh ë ViÖt Nam chñ yÕu cã nhiÒu híng:
1.Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph¬ng ph¸p biªn vÏ chuyÓn tiÕp tõ b¶n
®å ®Þa h×nh tû lÖ lín h¬n võa míi ®o vÏ kÕ cËn vÒ tû lÖ nhá h¬n .
2.Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph¬ng ph¸p ®o vÏ trùc tiÕp ngoµi thùc
®Þa.
3.Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph¬ng ph¸p ®o vÏ trùc tiÕp sö dông
¶nh hµng kh«ng hoÆc ¶nh vÖ tinh.
1. Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph¬ng ph¸p biªn vÏ chuyÓn tõ b¶n ®å
®Þa h×nh tû lÖ lín h¬n vÒ tû lÖ nhá h¬n.
Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph¬ng ph¸p biªn vÏ chuyÓn tiÕp ®îc tiÕn
hµnh khi :
Trªn khu vùc cÇn biªn vÏ ®· cã b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín h¬n kÕ cËn míi
®îc thµnh lËp, ®¶m b¶o ®é tin cËy ®é chÝnh x¸c vÒ c¬ së to¸n häc còng nh yªu
cÇu vÒ néi dung b¶n ®å theo quy ®Þnh cña c¸c quy ph¹m, ký hiÖu hiÖn hµnh.
§Æc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p biªn vÏ chuyÓn tiÕp lµ dïng b¶n ®å tû lÖ lín ®·
cã chuyÓn vÒ tû lÖ kÕ cËn th«ng qua viÖc biªn vÏ kÕt hîp víi tæng qu¸t ho¸,
kh¸i qu¸t vµ néi dung trªn b¶n ®å tû lÖ lín h¬n vÒ tû lÖ nhá h¬n kÕ cËn ®¶m
b¶o dung lîng träng t¶i b¶n ®å hîp lý ®óng theo quy ph¹m vµ ký hiÖu hiÖn
hµnh. Ngoµi tµi liÖu chÝnh ®Ó lµm tµi liÖu gèc cßn ph¶i sö dông c¸c tµi liÖu
kh¸c ë d¹ng hç trî hoÆc bæ sung, ®Æc biÖt lµ néi dung cã nhiÒu thay ®æi (®Þa
giíi hµnh chÝnh, yÕu tè d©n c...). §Ó tiÕn hµnh biªn vÏ chuyÓn tû lÖ, chóng ta
cã thÓ tiÕn hµnh theo ph¬ng ph¸p sau :
HiÖn nay viÖc thµnh lËp b¶n ®å b»ng ph¬ng ph¸p biªn vÏ chuyÓn tiÕp hoµn
toµn trªn m¸y tÝnh (c«ng nghÖ sè ) lµ cha thùc hiÖn ®îc bëi v× cßn nhiÒu bÊt
cËp trong c«ng ®o¹n biªn vÏ ( tæng hîp, kh¸i qu¸t, lùa chän thÓ hiÖn néi dung
trªn mµn h×nh m¸y tÝnh ). V× vËy qu¸ tr×nh tæng hîp, kh¸i qu¸t, lùa chän thÓ
hiÖn néi dung ®Ó lËp b¶n vÏ hiÖn nay vÉn lµm trªn giÊy. Cßn l¹i c¸c c«ng ®o¹n
kh¸c trong qu¸ tr×nh thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh ®Òu ®îc thùc hiÖn trªn m¸y
tÝnh, c«ng nghÖ kÕt hîp ®îc ¸p dông khi tµi liÖu chÝnh ®Ó thµnh lËp b¶n ®å lµ
c¸c file b¶n ®å sè cò hoÆc gèc míi hoÆc còng cã thÓ lµ b¶n ®å giÊy, b¶n ®å lu
®en...ë tû lÖ lín h¬n. T¹i c¬ së s¶n xuÊt, hiÖn nay c«ng nghÖ kÕt hîp ®îc sö
dông phæ biÕn h¬n c«ng nghÖ truyÒn thèng.
SV: Cao Lª §oµn 15 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
S¬ ®å c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng c«ng nghÖ biªn vÏ theo
c«ng nghÖ kÕt hîp.
2.Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tõ nguån t liÖu lµ sè liÖu ®o ®¹c ngoµi thùc
SV: Cao Lª §oµn 16 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
®Þa.
§o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh lµ tËp hîp c¸c c«ng viÖc trong nhµ vµ ngoµi trêi
nh»m x¸c ®Þnh vÞ trÝ t¬ng quan vÒ mÆt ph¼ng, ®é cao cña c¸c ®iÓm ®Æc trng ë
ngoµi thùc ®Þa. Ph¬ng ph¸p nµy chñ yÕu ¸p dông cho khu vùc cÇn lËp b¶n ®å
tû lÖ lín, lËp c¸c s¬ ®å, hoÆc phôc vô c¸c c«ng t¸c thiÕt kÕ, thi c«ng cho tõng
c«ng tr×nh cô thÓ, ë c¸c ®Þa ph¬ng ®©y lµ ph¬ng ph¸p chÝnh ®Ó ®o vÏ vµ thµnh
lËp b¶n ®å ®Þa h×nh chuyªn dông, b¶n ®å ®Þa chÝnh vµ b¶n ®å dïng ®Ó giao ®Êt
giao rõng. TiÕn ®é thi c«ng chËm, nhng chÝnh x¸c, thÝch øng víi khu vùc mµ
trªn ¶nh hµng kh«ng bÞ thùc vËt che phñ, ph¬ng ph¸p ®o vÏ lµ toµn ®¹c cã sö
dông c¸c m¸y kinh vÜ quang häc, toµn ®¹c ®iÖn tö.
3.Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph¬ng ph¸p ®o vÏ trùc tiÕp sö dông
¶nh hµng kh«ng, ¶nh vÖ tinh.
§©y lµ c«ng nghÖ míi nhÊt vµ tiªn tiÕn nhÊt trong c«ng nghÖ thµnh lËp
míi b¶n ®å.Tõ nguån t liÖu lµ ¶nh m¸y bay kÕt hîp víi m¹ng líi tr¾c ®Þa, tiÕn
hµnh c¸c c«ng viÖc biªn vÏ lµ ®Þa h×nh, thuû v¨n, giao th«ng, d©n c, ranh giíi,
thùc vËt. Trong ph¬ng ph¸p nµy ®Þa vËt ®îc thµnh lËp chñ yÕu dùa trªn c¬ së
xÐt ®o¸n vµ ®o vÏ h×nh ¶nh cña ®Þa vËt cã trªn ¶nh. Qu¸ tr×nh kh¸i qu¸t, lùa
chän, tæng hîp néi dung ®îc thùc hiÖn phÇn lín ë ngay kh©u ®iÒu vÏ. V× vËy
c«ng t¸c ®iÒu vÏ lµ c«ng t¸c v« cïng quan träng, c«ng viÖc nµy ®ßi hái ngêi
®iÒu vÏ ph¶i cã sù hiÓu biÕt vÒ ®Þa h×nh, ®Þa vËt còng nh c¸c nguyªn t¾c kh¸i
qu¸t, lùa chän, tæng hîp néi dung theo quy ®Þnh cña quy ph¹m vµ ký hiÖu hiÖn
hµnh.
HiÖn nay ph¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ®o vÏ trùc tiÕp sö
dông ¶nh hµng kh«ng phæ biÕn theo c«ng nghÖ sau :
-C«ng nghÖ ®o vÏ ¶nh theo m¸y tr¹m Adam.
-C«ng nghÖ ®o vÏ ¶nh sö dông tr¹m Image Station cña Intergraph.
-C«ng nghÖ ®o vÏ trªn m¸y c¸c toµn n¨ng chÝnh x¸c cña Liªn X« cò.
S¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh trªn tr¹m xö lý
¶nh Imagetation cña Intergraph.
SV: Cao Lª §oµn 17 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
Kh¶o s¸t, thiÕt kÕ, lËp ph¬ng ¸n kinh tÕ kü
thuËt
Ph¸t triÓn líi khèng chÕ mÆt b»ng vµ ®é
cao
Kh¶o s¸t chän ®iÓm vµ bæ xung chØnh lý
cho b¶n thiÕt kÕ
Dùng tiªu ch«n mèc
Thu
§o líi khèng chÕ mÆt b»ng vµ ®é cao thËp,
®¸nh
TÝnh to¸n b×nh sai gi¸ tµi
liÖu
§o vÏ chi tiÕt ®Þa h×nh, ®Þa vËt b»ng m¸y thµnh
toµn ®¹c
lËp
b¶n ®å
KiÓm tra vµ chØnh lý thµnh qu¶
S¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tõ sè liÖu ®o
ngo¹i nghiÖp b»ng ph¬ng ph¸p toµn ®¹c víi b¶n ®å tû lÖ 1: 500
Biªn vÏ b¶n ®å gèc
KiÓm tra nghiÖm thu b¶n ®å
SV: Cao Lª §oµn 18 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
ChÕ in vµ in b¶n ®å
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
VII. Y£U CÇU CHUNG §èI VíI B¶N §å §ÞA H×NH
B¶n ®å ®Þa h×nh ph¶i tu©n thñ nghiªm ngÆt c¸c quy ®Þnh vÒ c¬ së to¸n
häc vÒ thÓ hiÖn néi dung, c¸ch tr×nh bÇy vµ thÓ hiÖn thèng nhÊt c¸c ký hiÖu,
tu©n theo bé quy ph¹m vµ bé ký hiÖu hiÖn hµnh thèng nhÊt trong toµn quèc.
Th«ng thêng ®Ó gi¶i quyÕt bÊt kú mét c«ng t¸c thiÕt kÕ, kh¶o s¸t nµo
®ã vÒ tæ chøc kinh tÕ hoÆc b¶o vÖ ®Êt níc, ngêi ta dïng mét bé b¶n ®å ®Þa
h×nh ë c¸c tû lÖ kh¸c nhau cña l·nh thæ. V× vËy yªu cÇu néi dung cña b¶n ®å
®Þa h×nh ë c¸c tû lÖ kh¸c nhau ph¶i phï hîp víi nhau.
B¶n ®å cÇn râ rµng, dÔ ®äc, cho phÐp ®Þnh híng dÔ dµng nhanh chãng
ngoµi thùc ®Þa.
C¸c yÕu tè biÓu thÞ trªn b¶n ®å cÇn ph¶i ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, møc ®é ®Çy
SV: Cao Lª §oµn 19 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47
Trêng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp
®ñ chi tiÕt cña néi dung b¶n ®å ph¶i phï hîp víi môc ®Ých cña b¶n ®å.
§é chÝnh x¸c biÓu thÞ c¸c yÕu tè néi dung ph¶i phñ hîp víi tû lÖ b¶n
®å.
SV: Cao Lª §oµn 20 Líp: Tr¾c ®Þa B - K47