Nghiên cứu phương pháp thiết kế và thành lập lưới khống chế thi công các công trình giao thông dạng tuyến
- 33 trang
- file: .doc
đang tải dữ liệu....
Tài liệu bị giới hạn, để xem hết nội dung vui lòng tải về máy tính.
Tải xuống - 33 trangNội dung text: Nghiên cứu phương pháp thiết kế và thành lập lưới khống chế thi công các công trình giao thông dạng tuyến
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
Giíi thiÖu chung
ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng quèc gia ®ang trªn con ®êng ph¸t
triÓn m¹nh mÏ ®i lªn hoµ nhËp víi céng ®ång thÕ giíi. Nhµ níc vµ nh©n
d©n ta ®· vµ ®ang kh«ng ngõng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, n©ng cÊp vµ c¶i
t¹o c¸c tuyÕn ®êng giao th«ng nh»m ®¸p øng nhu cÇu vËn t¶i vµ lu th«ng
hµng ho¸ cho phï hîp lµ nhiÖm vô hµng ®Çu trong chiÕn lîc chung cña
§¶ng vµ nhµ níc ta.
Giao th«ng vµ hÖ thèng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng cã thÓ xem lµ
“m¹ch m¸u” cña mçi quèc gia. HÖ thèng giao th«ng cã vai trß quan träng
vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc ®ång
thêi lµ nhÞp cÇu giao lu kinh tÕ, v¨n hãa, chÝnh trÞ gi÷a c¸c vïng, c¸c quèc
gia trªn toµn thÕ giíi. Giao th«ng cßn ®¶m b¶o sù æn ®Þnh vÒ c«ng t¸c an
ninh, quèc phßng cña mçi quèc gia. Do ®ã vÊn ®Ò x©y dùng vµ më réng
hÖ thèng ®êng giao th«ng ®Ó ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu ph¸p triÓn ®Êt níc
lµ nhiÖm vô hµng ®Çu.
Khi x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng, c«ng t¸c tr¾c ®Þa lµ mét
trong nh÷ng c«ng t¸c quan träng vµ lu«n ®i tríc mét bíc nh»m ®¶m b¶o
cho viÖc thiÕt kÕ vµ thi c«ng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng chÝnh x¸c vµ ®¶m
b¶o an toµn cho c«ng t¸c x©y dùng trªn toµn tuyÕn còng nh viÖc qu¶n lý
khai th¸c, söa ch÷a vµ n©ng cÊp sau nµy.
XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu thùc tÕ nãi trªn trong thêi gian lµm ®å ¸n tèt nghiÖp
t«i ®· nhËn ®Ò ¸n tèt nghiÖp lµ: “ Nghiªn cøu ph¬ng ph¸p thiÕt kÕ vµ
thµnh lËp líi khèng chÕ thi c«ng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng d¹ng
tuyÕn ”.
Néi dung chÝnh cña ®Ò tµi ®îc thÓ hiÖn trong 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: §Æc ®iÓm c¸c c«ng tr×nh d¹ng tuyÕn.
Ch¬ng 2: C¸c ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi khèng chÕ thi c«ng c«ng tr×nh
giao th«ng
Ch¬ng 3: ThiÕt kÕ líi khèng chÕ thi c«ng cho tuyÕn ®êng N2 khu kinh
tÕ DiÔn Ch©u – NghÖ An.
PhÇn cuèi lµ phÇn kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ.
Víi tinh thÇn lµm viÖc nghiªm tóc vµ næ lùc phÊn ®Êu cña b¶n th©n díi sù
híng dÉn tËn t×nh thÇy gi¸o TS. TrÇn ViÕt TuÊn vµ c¸c thÇy c« gi¸o trong
khoa tr¾c ®Þa, nay b¶n ®å ¸n ®· ®îc hoµn thµnh ®óng thêi h¹n. Nhng do
h¹n chÕ vÒ thêi gian vµ tr×nh ®é nªn b¶n ®å ¸n tèt nghiÖp nµy kh«ng thÓ
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. T«i mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña
thÇy gi¸o, c« gi¸o trong khoa tr¾c ®Þa cïng c¸c b¹n ®ång nghiÖp.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
Hµ Néi ngµy th¸ng n¨m2008
Sinh viªn thùc hiÖn :
NguyÔn ThÕ Hïng
CH¦¥NG 1
®Æc ®iÓm c¸c c«ng tr×nh giao th«ng d¹ng
tuyÕn
1.1 kh¸I niÖm vÒ c¸c c«ng tr×nh d¹ng tuyÕn
C¸c c«ng tr×nh d¹ng tuyÕn lµ c¸c c«ng tr×nh cã d¹ng kÐo dµi, thêng
®îc thµnh lËp ®Ó x©y dùng c¸c tuyÕn ®êng giao th«ng, x©y dùng cÇu hoÆc
x©y dùng ®êng hÇm… Víi môc ®Ých phôc vô cho viÖc l u th«ng, qua l¹i
trªn mét ®Þa bµn( hay vïng nµo ®ã) hoÆc nèi liÒn gi÷a c¸c tØnh l¹i víi
nhau.
1.1.1 §Æc ®iÓm vÒ tuyÕn ®êng.
- TuyÕn ®êng lµ trôc thiÕt kÕ cña mét c«ng tr×nh d¹ng tuyÕn kÐo dµi
qua nhiÒu vïng, ®i theo d¶i hÑp ®îc ®¸nh dÊu ngoµi thùc ®Þa, ®îc ®o vÏ
chuyÓn lªn b¶n ®å hoÆc b×nh ®å ¶nh hay ®îc ghi tríc bëi nh÷ng to¹ ®é vÏ
lªn b¶n ®å trªn m« h×nh sè cña bÒ mÆt thùc ®Þa.
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
Nh×n chung tuyÕn ®êng lµ mét ®êng cong kh«ng gian bÊt kú vµ rÊt
phøc t¹p. Trong mÆt ph¼ng nã bao gåm c¸c ®o¹n th¼ng cã híng kh¸c
nhau vµ chÌn gi÷a chóng lµ nh÷ng ®êng cong ph¼ng cã b¸n kÝnh cong cè
®Þnh hoÆc biÕn ®æi. B×nh ®å däc tuyÕn lµ h×nh chiÕu cña bÒ mÆt ®Þa h×nh
trªn mÆt ph¼ng n»m ngang, cßn mÆt c¾t däc tuyÕn lµ h×nh chiÕu trªn mÆt
ph¼ng th¼ng ®øng.
XÐt trªn ph¬ng diÖn mÆt b»ng tuyÕn gåm cã nh÷ng ®o¹n th¼ng cã
ph¬ng híng kh¸c nhau gåm nh÷ng ®êng cong n»m trong mÆt ph¼ng n»m
ngang cã b¸n kÝnh cong thay ®æi vµ cè ®Þnh. B¸n kÝnh ®êng cong cµng lín
cµng thuËn lîi cho an toµn giao th«ng. Trªn mÆt c¾t däc tuyÕn gåm nh÷ng
®o¹n th¼ng cã ®é dèc kh¸c nhau, khi cÇn thiÕt ®îc nèi víi nhau b»ng
nh÷ng ®êng cong trßn n»m trong mÆt ph¼ng th¼ng ®øng. §é dèc cña
tuyÕn ®êng th«ng thêng kh«ng lín l¾m cho nªn ®Ó hiÖn thÞ râ rµng th× tû
lÖ ®øng cña mÆt c¾t däc thêng ®îc chän lín h¬n 10 lÇn tû lÖ ngang.
1.1.1.1 C¸c lo¹i tuyÕn ®êng
Tuú theo ®iÒu kiÖn thùc ®Þa n¬i tuyÕn ®i qua mµ chia thµnh c¸c lo¹i
sau:
a.TuyÕn ch¹y däc theo thung lòng: §îc bè trÝ trªn mét bËc thÒm cña
thung lòng, th«ng thêng nã cßn cã mét mÆt b»ng vµ mét mÆt c¾t æn ®Þnh
nhng c¾t ngang phÇn lín dßng níc. Nh vËy ®ßi hái ph¶i x©y dùng nhiÒu
cÇu cèng rÊt tèn kÐm lµm cho gi¸ thµnh toµn bé c«ng tr×nh cao.
b. TuyÕn ®êng ph©n thuû: §îc bè trÝ ch¹y däc theo c¸c ®iÓm cao nhÊt cña
®Þa h×nh. §©y lµ tuyÕn ®êng t¬ng ®èi phøc t¹p nhng khèi lîng x©y dùng
c«ng tr×nh nh©n t¹o Ýt, c¸c ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt ®¶m b¶o. Tuy nhiªn ë vïng
®åi, nói th«ng thên c¸c ®êng ph©n thuû hÑp vµ ngo»n ngÌo nªn tuyÕn sÏ
phøc t¹p.
c. TuyÕn ch¹y b¸m sên nói: N»m ë c¸c sên nói, tuyÕn cã thÓ thiÕt kÕ víi
®é dèc ®Òu ®Æn vµ b»ng ph¼ng nhng vÒ ph¬ng diÖn mÆt b»ng rÊt phøc t¹p.
V× tuyÕn ®êng c¾t ngang hÇu hÕt c¸c con suèi nªn ®ßi hái ph¶i x©y dùng
nhiÒu cÇu, cèng vµ do tuyÕn n»m ë dên nói nªn thêng bÞ sôt lì.
d. TuyÕn c¾t qua thung lòng vµ ®êng ph©n thuû: TuyÕn nµy ch¹y qua c¸c
thung lòng vµ c¸c ®êng ph©n thuû vÒ ph¬ng diÖn mÆt b»ng nã gÇn nh mét
®êng th¼ng, cßn vÒ ph¬ng diÖn mÆt c¾t thêng gÆp nh÷ng ®é dèc kÐo dµi,
do ®ã ®©y lµ tuyÕn kh¶ thi.
Nhng khi ®Þnh tuyÕn ë ®ång b»ng vµ vïng nói cÇn tu©n thñ nh÷ng
nguyªn t¾c sau:
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
§Þnh tuyÕn ë vïng ®ång b»ng :
+ Gi÷a c¸c ®Þa vËt cã ®êng bao nªn ®Æt tuyÕn th¼ng. §é lÖch tuyÕn
so víi ®êng th¼ng ( tøc lµ ®é dµi thªm t¬ng dèc ) vµ ®é lín cña gãc
chyÓn híng cÇn ph¶i ®îc khèng chÕ tríc.
+ §Ønh c¸c gãc ngoÆt chän ®èi diÖn víi kho¶ng gi÷a c¸c ®Þa vËt ®Ó
cho tuyÕn ®êng vßng qua ®Þa vËt ®ã.
+ C¸c gãc chuyÓn híng cña tuyÕn cè g¾ng kh«ng lín h¬n 200-300
§Þnh tuyÕn ë vïng nói:
+ §Þnh tuyÕn theo mét ®é dèc giíi h¹n cã khèi lîng c«ng t¸c b»ng
kh«ng chØ lµm gi¶m ®é dèc ( hoÆc cho ®é dèc b»ng kh«ng) ë nh÷ng vïng
riªng biÖt, nh÷ng khu vùc, nh÷ng khu vùc ®ßi hái ph¶i tu©n theo nh÷ng
quy ®Þnh nµo ®ã. C¸c yÕu tè cña tuyÕn vµ ®é cao mÆt ®Êt ®îc chän cã lu ý
®Õn mÆt c¾t thiÕt kÕ ®· lËp tríc ®©y vµ nh÷ng yªu cÇu khi chen c¸c ®o¹n
th¼ng vµ ®êng cong.
+ Ph¶i c¨n cø vµo ®é dèc ®Þnh tuyÕn vµ ®é kÐo dµi cho phÐp cña
tuyÕn ®êng mµ quyÕt ®Þnh vÞ trÝ c¸c dØnh gãc ngoÆt vµ ®é lín cña chóng.
CÇn ph¶i lo¹i bá nh÷ng ®êng cong cã b¸n kÝnh nhá v× ë n¬i ®ã buéc ph¶i
lµm gi¶m mét c¸ch ®¸ng kÓ ®é dèc cho phÐp.
1.1.2 §Æc ®iÓm vÒ cÇu
Khi x©y dùng c¸c tuyÕn ®êng giao th«ng trªn mÆt ®Êt thêng gÆp c¸c
chíng ng¹i nh s«ng, hå, khe nói…§Ó vît qua c¸c chíng ng¹i nµy chóng ta
ph¶i x©y dùng c¸c con cÇu vµ ®iÒu ®ã diÔn ra rÊt phøc t¹p.
CÇu lµ mét bé phËn c¬ b¶n cña hÖ thèng vît c¸c chíng ng¹i kÓ trªn,
nã bao gåm c¸c mè cÇu, c¸c trô cÇu vµ c¸c nhÞp cÇu. Mè lµ bé phËn liªn
kÕt cÇu víi c¸c ®o¹n cÇu dÉn. C¸c trô ®Æt s©u díi lßng s«ng lµ chç tùa cho
c¸c dµn nhÞp trªn ®ã.
+ Mè cÇu lµ hÖ thèng liªn kÕt cÇu chÝnh víi hÖ thèng ®êng dÉn, th-
êng ®îc x©y dùng b»ng bª t«ng cèt thÐp
+ Trô cÇu lµ bé phËn ®Ó ®ì c¸c kÕt cÊu nhÞp cÇu, ®îc x©y dùng
b»ng bª t«ng cèt thÐp.
C¶ trô cÇu vµ mè cÇu ®Òu cã chiÒu s©u ®Æt mãng t¬ng ®èi lín ( vµi
chôc mÐt) ®Æt ®Õn tÇng líp ®¸ gèc. Trªn bé phËn trô cÇu vµ mè cÇu cã c¸c
bé phËn liªn kÕt víi cÇu ®îc gäi lµ c¸c gèi tùa
+ NhÞp cÇu lµ kho¶ng c¸ch tÝnh theo trôc cÇu gi÷a hai trôc däc cña
hai ®iÓm tùa ë hai ®Çu cña nhÞp ®ã.
1.1.2.1 Ph©n lo¹i cÇu
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
ViÖc ph©n lo¹i cÇu ®îc dùa trªn nh÷ng c¬ së sau ®©y:
Theo ®é lín( chiÒu dµi cÇu):
- CÇu nhá L< 50 m
- CÇu trung b×nh 50 m< L < 100 m
- CÇu lín 100 m< L < 500 m
- CÇu cùc lín L > 500 m
Ph©n theo vËt liÖu x©y dùng bao gåm: cÇu gç, cÇu s¾t, cÇu bª t«ng
c«t thÐp.
Ph©n theo môc ®Ých sö dông bao gåm: cÇu ®êng s¾t, cÇu ®êng bé,
cÇu b¨ng t¶i.
Ph©n lo¹i theo thêi gian sö dông bao gåm: cÇu vÜnh cöu, cÇu b¸n
vÜnh cöu, cÇu t¹m thêi.
Ph©n theo cÊu tróc h×nh th¸i vµ kh¶ n¨ng chiÖu t¶i bao gåm: cÇu
dÇm, cÇu vßm, c©u treo, cÇu kÕt hîp, cÇu quay, cÇu gÊp.
1.1.3 §Æc ®iÓm vÒ c«ng tr×nh hÇm
Khi x©y dùng mét sè c«ng tr×nh v× mét sè ®iÒu kiÖn, nguyªn nh©n
vµ lý do kh¸c nhau mµ ngêi ta ph¶i tiÕn hµnh x©y dùng díi lßng ®Êt, díi
níc. C¸c c«ng tr×nh x©y dùng díi ®Êt, níc gäi lµ c¸c c«ng tr×nh hÇm.
C«ng tr×nh hÇm sö dông trong giao th«ng vËn t¶i nh: §êng hÇm
trªn tuyÕn giao th«ng , ®êng s¾t, ®êng bé… Lµ mét trong nh÷ng d¹ng vÒ
c«ng tr×nh hÇm.
Mét trong nh÷ng vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ c«ng tr×nh hÇm giao th«ng ®ã
lµ c«ng tr×nh hÇm H¶i V©n. C«ng tr×nh x©y dùng ®· ®¸p øng ®îc nhu cÇu
vÒ giao th«ng ®i l¹i, lµ bíc ngoÆt lín trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña
®Êt níc.
1.2 Néi dung c«ng t¸c tr¾c ®Þa trong x©y dùng c«ng
tr×nh giao th«ng
C«ng t¸c tr¾c ®Þa trong x©y dùng c¸c c«ng tr×nh cã mét ý nghÜa ®Æc
biÖt quan träng, nã gãp phÇn quan träng vµo tiÕn ®é vµ thµnh qu¶ cña mét
c«ng tr×nh. Néi dung c«ng t¸c tr¾c ®Þa trong x©y dùng c«ng tr×nh giao
th«ng ®îc tiÕn hµnh qua ba giai ®o¹n ®ã lµ: Giai ®o¹n kh¶o s¸t thiÕt kÕ,
giai ®o¹n thi c«ng, giai ®o¹n ®i vµo khai th¸c sö dông.
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
1.2.1 Giai ®o¹n kh¶o s¸t thiÕt kÕ
Giai ®o¹n kh¶o s¸t thiÕt kÕ lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô ®Çu tiªn
cña c«ng t¸c tr¾c ®Þa, ®îc tiÕn hµnh qua nhiÒu giai ®o¹n bao gåm: ThiÕt
kÕ tiÒn kh¶ thi, thiÕt kÕ kh¶ thi, thiÕt kÕ kü thuËt vµ lËp b¶n vÏ thi c«ng.
a.Giai ®o¹n thiÕt kÕ tiÒn kh¶ thi.
Khi x©y dùng tuyÕn ®êng cÇn ph¶i thu thËp nh÷ng tµi liÖu liªn quan
®Õn tuyÕn ®êng ®Ó s¬ bé ®¸nh gi¸ vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t x©y dùng
c«ng tr×nh giao th«ng vÒ c¸c thuËn lîi, khã kh¨n vµ s¬ bé x¸c ®Þnh vÞ trÝ,
quy m« c«ng tr×nh, íc tÝnh tæng møc ®Çu t, chän h×nh thøc ®Çu t còng nh
®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ, x· héi cña dù ¸n. C«ng t¸c tr¾c ®Þa chñ
yÕu trong giai ®o¹n nµy lµ:
+ T×m hiÓu lùc lîng lao ®éng trªn khu vùc kh¶o s¸t, chØ râ nh÷ng
khu vùc träng t©m cña tuyÕn, n¬i sÏ thùc hiÖn chuyÓn lu giao th«ng cña
m×nh sang tuyÕn ®êng thiÕt kÕ.
+ X¸c ®Þnh trªn b¶n ®å tû lÖ nhá c¸c ®iÓm khèng chÕ, v¹ch ra c¸c
ph¬ng ¸n cã thÓ cã trªn b¶n ®å tû lÖ 1/25000 1/10000. Tõ ®ã s¬ bé ®¸nh
gi¸ kh¸i qu¸t u, khuyÕt ®iÓm cña tõng ph¬ng ¸n.
+ Kh¶o s¸t tuyÕn: NhiÖm vô cña giai ®o¹n nµy lµ thu thËp tµi liÖu
vÒ c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn vïng c«ng tr×nh giao th«ng sÏ ®i qua( ®Þa h×nh,
®Þa chÊt, thuû v¨n, nguån cung cÊp vËt liÖu x©y dùng …), ®ång thêi ®iÒu
tra vµ thu thËp c¸c tµi liÖu kh¶o s¸t ®· thùc hiÖn ( nÕu cã) vµ lµm viÖc víi
c¬ quan h÷u quan vÒ lîi Ých (vµ c¶ khã kh¨n ) trong x©y dùng còng nh
trong khai th¸i c«ng tr×nh. KÕt qu¶ kh¶o s¸t s¬ bé ®Ò xuÊt ®îc híng tuyÕn,
íc ®Þnh ®îc quy m« vµ giai ph¸p kinh tÕ kü thuËt cña c«ng tr×nh.
+ Kh¶o s¸t thñy v¨n: Kh¶o s¸t thuû v¨n ®èi víi c¸c tuyÕn ®êng lµ
thu thËp c¸c tµi liÖu s½n cã vµ ®iÒu tra bæ sung(nÕu cha cã s½n )vÒ ®Þa
h×nh, ®Þa chÊt, khÝ tîng, thuû v¨n, t×nh h×nh ngËp lôt, chÕ ®é dßng ch¶y
cña s«ng, suèi trong dßng thiÕt kÕ ®êng. Lµm viÖc víi c¸c ®Þa ph¬ng c¸c
c¬ quan h÷u quan vÒ c¸c c«ng tr×nh ®ª ®Ëp thuû lîi, thuû ®iÖn hiÖn ®ang
sö dông vµ theo c¸c quy ho¹ch t¬ng lai. Sù ¶nh hëng cña c¸c c«ng tr×nh
nµy tíi chÕ ®é thuû v¨n däc tuyÕn ®êng vµ c¸c c«ng tr×nh tho¸t níc trªn ®-
êng, c¸c yªu cÇu cña thuû lîi ®èi víi viÖc x©y dùng cÇu vµ ®êng. Trªn b¶n
®å cã s½n v¹ch ®êng danh giíi c¸c lu vùc tô níc, c¸c vïng bÞ ngËp (nÕu
cã), tæ chøc thÞ s¸t ngoµi thùc ®Þa ®Ó ®¸nh gi¸, ®èi chiÕu víi c¸c sè liÖu
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
thu thËp qua tµi liÖu lu tr÷ do ®Þa ph¬ng vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cung
cÊp.
b. Giai ®o¹n thiÕt kÕ kh¶ thi.
Giai ®o¹n nµy ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së c¸c luËn chøng kinh tÕ kü
thuËt ®· ®îc chñ ®Çu t phª duyÖt vµ x¸c ®Þnh ph¹m vi ®Çu t x©y dùng c¸c
c«ng tr×nh. C«ng viÖc trong bíc thiÕt kÕ kh¶ thi bao gåm :
+ TiÕn hµnh ®o vÏ b×nh ®å, hoÆc b×nh ®å ¶nh ë ty lÖ 1/10000
1/5000, kho¶ng c¸ch ®Òu gi÷a c¸c ®iÓm tõ 2 5m.
+ Kh¶o s¸t tuyÕn ®êng: Qu¸ tr×nh kh¶o s¸t ph¶i nghiªn cøu c¸c
®iÒu kiÖn tù nhiªn cña vïng nh (®Þa h×nh, ®Þa m¹o, ®Þa chÊt, thuû v¨n,
nguån vËt liÖu x©y dùng …) Ngoµi ra cÇn chó ý ®Õn nh÷ng tµi liÖu kh¶o
s¸t ®· tiÕn hµnh trong nh÷ng n¨m tríc nÕu cã. KÕt qu¶ kh¶ s¸t ph¶i ®Ò
xuÊt ®îc híng tuyÕn vµ gi¶i ph¸p thiÕt kÕ cho ph¬ng ¸n tèt nhÊt, ®Ò xuÊt
gi¶i ph¸p thi c«ng ®ång thêi ph¶i tho¶ thuËn víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vµ
c¸c c¬ quan chøc n¨ng vÒ híng tuyÕn vµ c¸c gi¶i ph¸p thiÕt kÕ chñ yÕu.
+ Kh¶o s¸t thñy v¨n: Yªu cÇu kh¶o s¸t thuû v¨n däc tuyÕn ®êng lµ
nghiªn cøu c¸c hå s¬ thuû v¨n, ®Þa h×nh, ®Þa chÊt däc tuyÕn ®· thu thËp ®-
îc, ®¸nh gi¸ møc ®é chÝnh x¸c vµ møc ®é tØ mØ c¸c sè liÖu, tµi liÖu ®ã so
víi yªu cÇu kh¶o s¸t trong bíc nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi ®Ó lËp kÕ ho¹ch bæ
xung c¸c tµi liÖu cßn thiÕu theo nhiÖm vô vµ néi dung ®Æt ra trong bíc
tiÒn kh¶ thi.
c. Giai ®o¹n thiÕt kÕ kü thuËt:
Sau khi ph¬ng ¸n kh¶ thi ®ùoc tr×nh duyÖt lªn c¬ quan chñ qu¶n
xem xÐt vµ phª chuÈn, ®¬n vÞ thiÕt kÕ tiÕn hµnh ®a ra c¸c th«ng sè cô thÓ
cña c«ng tr×nh (sè lµn xe, cÊp ®êng, tèc ®é xe ch¹y, kÕt cÊu mÆt ®êng..).
§Ò ra c¸c ph¬ng ¸n thi c«ng gi¶i phãng mÆt b»ng, ph¬ng ¸n thi c«ng vµ
c¸c gi¶i ph¸p kû thuËt.
Nh vËy trong giai ®o¹n thiÕt kÕ kü thuËt phôc vô cho c«ng tr×nh lµ
rÊt chi tiÕt vµ cô thÓ víi môc tiªu lµ ®a ra c¸c ph¬ng ph¸p c«ng nghÖ nh»m
thi c«ng vµ x©y dùng c«ng tr×nh. Do ®ã néi dung cña c«ng t¸c tr¾c ®Þa
trong giai ®o¹n nµy bao gåm c¸c néi dung sau:
- Thµnh lËp líi khèng chÕ c¬ së mÆt b»ng vµ ®é cao däc tuyÕn.
- Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín cña khu vùc x©y dùng.
- ChuyÓn ph¬ng ¸n tèi u ®· chän ra thùc ®Þa.
- §o vÏ mÆt c¾t däc, mÆt c¾t ngang t¹i c¸c cäc lý tr×nh.
- C¾m c¸c mèc gi¶i phãng mÆt b»ng.
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
d.Giai ®o¹n lËp b¶n vÏ thi c«ng.
Giai ®o¹n lËp b¶n vÏ thi c«ng lµ qu¸ tr×nh chi tiÕt hãa giai ®o¹n
thiÕt kÕ kû thuËt b»ng ph¬ng ph¸p b»ng b¶n vÏ thi c«ng, ®Ó cung cÊp chi
tiÕt sè liÖu trªn b¶n vÏ cho c¸c ®¬n vÞ thi c«ng ngoµi thùc ®Þa. V× vËy giai
®o¹n nµy ph¶i chÝnh x¸c hãa vÒ vÒ kh¶o s¸t ®Þa h×nh, ®Þa chÊt thñy v¨n ®Ó
x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè ®Þa h×nh.
Nh vËy néi dung c«ng t¸c tr¾c ®Þa trong giai ®o¹n nµy bao gåm c¸c
néi dung sau:
- §o kiÓm tra m¹ng líi khèng chÕ thi c«ng c«ng tr×nh ®· ®îc thiÕt
kÕ trong giai ®o¹n thiÕt kÕ kû thuËt.
- §o kiÓm tra l¹i mét c¸ch chÝnh x¸c vµ chi tiÕt toµn bé ®Þa h×nh thi
c«ng tû lÖ lín 1/500 1/200.
- Thµnh lËp mÆt c¾t däc, c¾t ngang cña tuyÕn.
- Kh¶o s¸t l¹i tuyÕn kh«i phôc l¹i tuyÕn trªn thùc ®Þa, kh¶o s¸t thñy
v¨n bæ sung c¸c sè liÖu cßn thiÕu trong bíc thiÕt kÕ kû thuËt.
1.2.2 Giai ®o¹n thi c«ng
Sau khi giai ®o¹n kh¶o s¸t thiÕt kÕ ®· hoµn thµnh c«ng viªc tiÕp
theo cña tr¾c ®Þa ®ã chÝnh lµ chuyÓn sang giai ®o¹n thi c«ng. Giai ®o¹n thi
c«ng chÝnh lµ qu¸ tr×nh sö dông líi khèng chÕ tr¾c ®Þa phôc vô cho bè trÝ
c«ng tr×nh vµ thi c«ng ë ngoµi thùc ®Þa c¶ vÒ mÆt b»ng vµ ®é cao nh»m
®¶m b¶o c«ng tr×nh ®îc chÝnh x¸c vµ theo ®óng thiÕt kÕ ®Ò ra.
B¶n thiÕt kÕ tuyÕn ®· thèng nhÊt trong phßng trø¬c ®©y ®îc chuyÓn
ra thùc ®Þa theo c¸c sè liÖu vµ b×nh ®å tæng thÓ cña khu vùc. Tõ c¸c sè
liÖu täa ®é c¸c ®iÓm ®Æc trng ®· ®îc x¸c ®Þnh trø¬c chóng ta tiÕn hµnh bè
trÝ trªn thùc ®Þa, ®o ®¹c vµ kiÓm tra so víi täa ®é c¸c ®iÓm ®· thiÕt kÕ, tõ
®ã ®a ra ph¬ng ¸n hîp lý nhÊt ®Ó ®¶m b¶o cho c«ng tr×nh ®¹t ®é chÝnh x¸c
cao nhÊt, còng nh cã biÖn ph¸p kh¾c phôc víi nh÷ng sù cè co thÓ s¶y ra
trong qu¸ tr×nh thi c«ng.
1.2.3 Giai ®o¹n khai th¸c sö dông c«ng tr×nh
C«ng t¸c tr¾c ®Þa trong thêi kú nµy lµ thµnh lËp m¹ng líi quan tr¾c
chuyÓn dÞch, biÕn d¹ng ®Ó theo dâi vµ ®¸nh gi¸ sù æn ®Þnh cña c«ng tr×nh
trong thêi kú ®i vµo vËn hµnh.
ViÖc thµnh lËp c¸c m¹ng líi quan tr¾c vµ thêi gian quan tr¾c ®îc
phô thuéc vµo tõng lo¹i c«ng tr×nh, ®Æc ®iÓm cña c«ng tr×nh vµ tÝnh cÊp
thiÕt cña c«ng tr×nh.
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
1.3. yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cña c«ng t¸c tr¾c ®Þa
trong giai ®o¹n kh¶o s¸t vµ thiÕt kÕ c«ng tr×nh.
Mét trong nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu cña c«ng t¸c tr¾c ®Þa trong giai
®o¹n kh¶o s¸t vµ thiÕt kÕ c«ng tr×nh chÝnh lµ ®Ó ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ lín trªn
khu vùc x©y dùng, vµ lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ hîp lý nhÊt cho x©y
dùng c«ng tr×nh x. Do ®ã viÖc ®ßi hái yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c c¶ vÒ mÆt
b»ng lÉn ®é cao lµ vÊn ®Ò ®Æt lªn hµng ®Çu cña c«ng t¸c tr¾c ®Þa trong giai
®o¹n nµy.
1.3.1 §é chÝnh x¸c vÒ mÆt b»ng
1. Líi khèng chÕ mÆt b»ng trªn khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh thêng thµnh
lËp ®Õn tû lÖ 1:500. Líi ®îc ph©n cÊp thµnh nhiÒu bËc cã thÓ tãm t¾t nh
sau:
Líi mÆt b»ng vµ ®é cao nhµ níc
(Líi tam gi¸c, líi ®a gi¸c h¹ng II IV; líi thñy chuÈn h¹ng II IV)
Líi chªm dµy khu vùc
(Líi gi¶i tÝch hoÆc ®a gi¸c cÊp 1,2; thñy chuÈn kü thuËt)
Líi khèng chÕ ®o vÏ
(§êng chuyÒn kin vÜ, líi tam gi¸c nhá, líi giao héi…)
2. MËt ®é ®iÓm khèng chÕ
Theo quy ph¹m, mËt ®é ®iÓm trung b×nh c¸c ®iÓm khèng chÕ nhµ
níc tõ h¹ng I IV ®îc quy ®Þnh nh sau:
- Trªn khu vùc ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ 1:5000 th× cø 20 30 km2 cÇn cã
mét ®iÓm khèng chÕ mÆt b»ng vµ 10 20 km2 cÇn cã mét ®iÓm khèng chÕ
®é cao.
- Trªn khu vùc cÇn ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ 1:2000; 1:1000; 1:500 th× cø
5 15 km2 cÇn mét ®iÓm khèng chÕ mÆt b»ng vµ 5 7 km2 cÇn cã mét
®iÓm khèng chÕ ®é cao. §Æc biÖt trªn c¸c khu vùc hÑp cã d¹ng kÐo dµi th×
cø 5 km2 cÇn cã mét ®iÓm khèng chÕ mÆt b»ng.
3. §é chÝnh x¸c líi khèng chÕ
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
Tiªu chuÈn ®é chÝnh x¸c cña líi khèng chÕ mÆt b»ng ®îc xem xÐt
trong hai trêng hîp sau:
- Trêng hîp 1: NÕu líi khèng chÕ mÆt b»ng chØ thµnh lËp víi môc
®Ých ®o vÏ ®Þa h×nh nãi chung th× tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c lµ “sai
sè trung ph¬ng vÞ trÝ ®iÓm cÊp khèng chÕ cuèi cïng so víi ®iÓm khèng
chÕ c¬ së” hay cßn gäi lµ “sai sè tuyÖt ®èi vÞ trÝ ®iÓm”.
Quy ph¹m quy ®Þnh: Sai sè vÞ trÝ ®iÓm cña líi khèng chÕ ®o vÏ so
víi ®iÓm khèng chÕ nhµ níc kh«ng ®îc vît qu¸ 0.2mm trªn b¶n ®å, tøc lµ
Mp 0.2mm.M. §èi víi vïng c©y rËm r¹p th× yªu cÇu ®é chÝnh x¸c nµy
gi¶m ®i 1.5 lÇn, tøc lµ Mp 0.3mm.M ( ë ®©y M lµ mÉu sè tû lÖ b¶n ®å
cÇn thµnh lËp)
- Trêng hîp 2: nÕu líi khèng chÕ mÆt b»ng ®îc thµnh lËp ®Ó phôc
vô cho thi c«ng c¸c c«ng tr×nh th× tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c lµ
“sai sè trung ph¬ng t¬ng hç cña hai ®iÓm l©n cËn nhau thuéc cÊp khèng
chÕ cuèi cïng” hoÆc “sai sè trung ph¬ng vÞ trÝ t¬ng hç gi÷a hai ®iÓm trªn
kho¶ng c¸ch nµo ®ã”.
4. C«ng thøc tÝnh mét sè d¹ng líi
+ Líi tam gi¸c ®o gãc: §èi víi líi tam gi¸c ®o gãc cÇn cè g¾ng
thiÕt kÕ c¸c tam gi¸c gÇn víi tam gi¸c ®Òu. Trong trêng hîp ®Æc biÖt míi
thiÕt kÕ c¸c tam gi¸c cã gãc nhän ®Õn 200, cßn c¸c gãc 1400.
Ch¼ng h¹n dÞch vÞ däc cña chuçi tam gi¸c gÇn ®Òu, sau khi b×nh sai
líi theo c¸c ®iÒu kiÖn h×nh ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
m L =L
Trong ®ã: n – sè c¹nh trung gian trªn trªn ®êng nèi ®iÓm ®Çu vµ ®iÓm
cuèi cña chuçi.
- sai sè trung ph¬ng t¬ng ®èi c¹nh ®¸y
m - sai sè trung ph¬ng ®o gãc, dÊu “ +” tríc 3n ®îc lÊy khi sè lîng
tam gi¸c lµ ch½n, cßn dÊu “ –” khi sè lîng tam gi¸c lÎ.
DÞch vÞ ngang trong chuçi tam gi¸c nh trªn ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
- Khi sè lîng tam gi¸c trong chuçi lµ ch½n
mq=
- Khi sè tam gi¸c trong chuçi lµ lÎ
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
mq=
Trong ®ã m sai sè trung ph¬ng gãc ®Þnh híng cña c¹nh gèc
+ Líi tam gi¸c ®o c¹nh: C¸c chØ tiªu c¬ b¶n cña líi nµy ®îc nªu
trong b¶ng sau:
C¸c chØ tiªu c¬ b¶n H¹ng IV CÊp 1 CÊp 2
ChiÒu dµi c¹nh(km) 1 5 0.5 6 0.25
3
Sai sè t¬ng ®èi giíi h¹n x¸c ®Þnh 1:50000 1:20000 1:10000
chiÒu dµi c¹nh
Gãc nhá nhÊt trong tam gi¸c (0) 20 20 20
Gãc nhá nhÊt trong tø gi¸c (0) 25 25 25
Sè tam gi¸c gi÷a c¸c c¹nh gèc 6 8 10
+ Líi ®êng chuyÒn
Tïy thuéc vµo diÖn tÝch vµ h×nh d¹ng kÝch thíc ®o, vµo vÞ trÝ c¸c
®iÓm gèc mµ thiÕt kÕ líi ®êng chuyÒn díi d¹ng ®êng chuyÒn phï hîp, líi
®êng chuyÒn víi c¸c ®iÓm nót hoÆc vßng khÐp.
ViÖc ®¸nh gi¸ b¶n thiÕt kÕ líi ®êng chuyÒn bao gåm: x¸c ®Þnh sai
sè täa ®é c¸c ®iÓm nót, sai sè khÐp t¬ng ®èi cña ®êng chuyÒn, sau ®ã so
s¸nh chóng víi c¸c h¹n sai t¬ng øng. C«ng thøc íc tÝnh gÇn ®óng tuyÕn ®-
êng chuyÒn ®¬n phï hîp d¹ng bÊt kú tÝnh theo c«ng thøc
M2 =
Trong ®ã : D0,1 lµ kho¶ng c¸ch tõ tõng ®Ønh ®Õn ®iÓm träng t©m c¶u
®êng chuyÒn
Sai sè khÐp giíi h¹n ®êng chuyÒn tÝnh theo c«ng thøc
Víi lµ chiÒu dµi tuyÕn ®êng chuyÒn
T lµ mÉu sè sai sè t¬ng ®èi cho phÐp cña ®êng chuyÒn cÊp
h¹ng t¬ng øng
1.3.2 §é chÝnh x¸c vÒ ®é cao
§é chÝnh x¸c vµ mËt ®é ®iÓm ®é cao ®îc tÝnh to¸n kh«ng nh÷ng
nh»m tháa m·n cho c«ng t¸c ®o vÏ trong tÊt c¶ c¸c gia ®o¹n thiÕt kÕ mµ
cßn ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu cña c«ng t¸c bè trÝ c«ng tr×nh.
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
+ §¶m b¶o yªu cÇu c«ng t¸c ®o vÏ
§Ó ®¶m b¶o yªu cÇu c«ng t¸c ®o vÏ ®Þa h×nh c«ng tr×nh, sai sè ®é
cao c¸c ®iÓm cña líi ®îc x¸c ®Þnh theo kho¶ng cao ®Òu gi÷a c¸c ®êng
®ång møc dùa vµo c«ng thøc
mH= h
Trong ®ã: m H sai sè trung ph¬ng tæng hîp c¸c bËc líi khèng chÕ
®é cao.
h lµ kho¶ng cao ®Òu gi÷a c¸c ®êng ®ång møc
+ §¶m b¶o c«ng t¸c bè trÝ c«ng tr×nh
Khi íc tÝnh ®é chÝnh x¸c vµ mËt ®é ®iÓm cña c¸c cÊp khèng chÕ ®é
cao, cÇn xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cao nhÊt vÒ ®é chÝnh x¸c cña c«ng t¸c bè trÝ
vÒ ®é cao trªn mÆt b»ng x©y dùng. Trong c«ng t¸c nµy ®é chÝnh x¸c thêng
®îc quy ®Þnh: sai sè ®é cao cña mèc thñy chuÈn ë vÞ trÝ yÕu nhÊt cña líi
sau b×nh sai so víi ®iÓm gèc cña khu vùc kh«ng vît qu¸ 30mm.
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
ch¬ng 2
c¸c ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi khèng chÕ thi c«ng
trong c«ng tr×nh giao th«ng
2.1 vai trß cña líi khèng chÕ thi c«ng vµ c¸c d¹ng l-
íi khèng chÕ thi c«ng
Líi khèng chÕ thi c«ng ®îc thµnh lËp trong giai ®o¹n thi c«ng x©y
dùng c«ng tr×nh, ®îc thµnh lËp víi môc ®Ých lµ c¬ së vÒ mÆt b»ng, ®é cao
®Ó chuyÓn b¶n thiÕt kÕ ra thùc ®Þa vµ phôc vô cho c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau
cña qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh. Líi ph¶i ®îc thèng nhÊt thµnh
lËp trong hÖ täa ®é c«ng tr×nh, ph¶I ®îc ®o nèi víi mèc tr¾c ®Þa Nhµ Níc,
mèc tr¾c ®Þa ®Þa ph¬ng hoÆc c¸c mèc ®· cã trong giai ®o¹n tríc ®©y. Sù
sai lÖch vÒ täa ®é, sù biÕn d¹ng vÒ chiÒu dµi c¸c c¹nh cña líi thi c«ng ph¶i
n»m trong giíi h¹n cho phÐp cña qu¸ tr×nh thiÕt kÕ vµ thi c«ng c«ng tr×nh.
2.1.1 Mét sè ®Æc ®iÓm cña líi thi c«ng c«ng tr×nh
Quy tr×nh thiÕt kÕ vµ x©y dùng mét sè c«ng tr×nh bÊt kú ®Òu ph¶i
tr¶i qua c¸c giai ®o¹n sau ®©y:
- Kh¶o s¸t vµ thiÕt kÕ c«ng tr×nh
- Thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh
- §a c«ng tr×nh ®i vµo sö dông
C«ng t¸c tr¾c ®Þa phôc vô cho x©y dùng c«ng tr×nh còng chia thµnh
c¸c néi dung sau :
+C«ng t¸c ®Þa trong giai ®o¹n kh¶o s¸t thiÕt kÕ c«ng tr×nh bao gåm
viÖc thµnh lËp líi khèng chÕ cho ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh c«ng tr×nh c¸c lo¹i
tû lÖ nh»m cung cÊp c¸c lo¹i tµi liÖu cho viÖc thiÕt kÕ c«ng tr×nh .
+C«ng t¸c tr¾c ®Þa trong giai ®o¹n thi c«ng c«ng tr×nh bao gåm :
ViÖc lËp líi tr¾c ®Þa phôc vô thi c«ng vµ bè trÝ c«ng tr×nh ë ngoµi thùc ®Þa
c¶ vÒ mÆt b»ng vµ ®é cao nh»m ®¶m b¶o c«ng tr×nh ®îc chÝnh x¸c cao vµ
theo ®óng thiÕt kÕ.
+C«ng t¸c tr¾c ®Þa trong thêi kú c«ng tr×nh ®a vµo sö dông . Trong
thêi kú nµy c«ng t¸c tr¾c ®Þa lµ thµnh lËp m¹ng líi quan s¸t biÕn d¹ng ®Ó
theo dâi vµ ®¸nh gi¸ tÝnh æn ®Þnh cña c«ng tr×nh.
Nh vËy ta thÊy r»ng líi khèng chÕ thi c«ng trong tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
lµ mét lo¹i líi tr¾c ®Þa chuyªn dông. §îc thµnh lËp víi môc ®Ých lµm c¬
së mÆt b»ng, ®é cao ®Ó chuyÓn b¶n thiÕt kÕ ra ngoµi thùc ®Þa phôc vô cho
c¸c giai ®o¹n thi c«ng kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh x©y dùng c«ng tr×nh.
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
Trong giai ®o¹n ®Çu m¹ng líi tr¾c ®Þa ®îc dïng ®Ó kh¶o s¸t thiÕt kÕ, sau
®ã còng trªn c¬ së nµy lµ m¹ng líi khèng chÕ mÆt b»ng vµ ®é cao sÏ ®ù¬c
dïng lµm c¬ së ®Ó chuyÓn b¶n thiÕt kÕ ra ngoµi thùc ®Þa vµ thùc hiÖn c«ng
t¸c ®o vÏ hoµn c«ng còng nh kiÓm tra kÕt qu¶ hoµn c«ng vµ thiÕt kÕ c«ng
tr×nh.
Tõ ®ã ta cã thÓ thÊy r»ng so víi c¸c m¹ng líi tr¾c ®Þa dïng cho ®o
vÏ b¶n ®å th× m¹ng líi tr¾c ®Þa dïng cho thi c«ng c«ng tr×nh cã mét sè
®Æc ®iÓm nçi bËt sau:
+Líi khèng chÕ thi c«ng lµ mét hÖ thèng líi bao gåm nhiÒu bËc, ®-
îc thµnh lËp theo nguyªn t¾c tõ tæng thÓ ®Õn côc bé, mçi bËc líi phôc vô
cho tõng giai ®o¹n kh¸c nhau trong qu¸ tr×ng thi c«ng mét nhãm h¹ng
môc c«ng tr×nh .
+Do ®Æc ®iÓm yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cÇn bè trÝ c«ng tr×nh t¨ng dÇn
theo tiÕn tr×nh x©y dùng nªn yªu cÇu ®é chÝnh x¸c ®èi víi c¸c bËc líi
còng t¨ng dÇn tõ bËc tríc tíi bËc sau.
+§å h×nh vµ ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi phï hîp víi ®Æc ®iÓm kü
thuËt c«ng tr×nh vµ thuËn lîi cho c«ng t¸c bè trÝ, ®o vÏ hoµn c«ng ë c¸c
giai ®o¹n tiÕp theo.
+Líi khèng chÕ thi c«ng c«ng tr×nh thêng cã ph¹m vi khèng chÕ
nhá, mËt ®é khèng chÕ dµy ®Æc, yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cao thêng kh«ng
thuËn lîi cho c«ng t¸c ®o ng¾m vµ b¶o qu¶n l©u dµi c¸c ®iÓm mèc khèng
chÕ, ®iÒu kiÖn thi c«ng chËt hÑp sÏ t¹o ra nh÷ng khã kh¨n trong qu¸ tr×nh
thµnh lËp líi, ®o ®¹c c«ng tr×nh. Do ¶nh hëng cña ®iÒu kiÖn x©y dùng lªn
c¸c c¹nh cña líi khèng chÕ thi c«ng thêng ng¾n rÊt khã ®¹t ®îc mét d¹ng
®å h×nh lý tëng theo lý thuyÕt ®Ò ra. Ngoµi ra m«i trêng x©y dùng vµ sù
ho¹t ®éng cña c¸c ph¬ng tiÖn tham gia thi c«ng còng lµm ¶nh hëng rÊt
nhiÒu tíi ®é chÝnh x¸c thµnh lËp líi thi c«ng x©y dùng hay ®é chÝnh x¸c
bè trÝ c«ng tr×nh.
Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nh vËy ta ph¶i lùa chän sè bËc cña líi vµ ph-
¬ng ph¸p ph¸t triÓn líi hîp lý ®Ó ®¶m b¶o sè liÖu tr¾c ®Þa trong qu¸ tr×nh
thi c«ng.
Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña líi ta thÊy r»ng do tÝnh chÊt ®a d¹ng cña
c¸c c«ng tr×nh x©y dùng mµ líi khèng chÕ thi c«ng còng rÊt ®a d¹ng . Tuú
thuéc vµo tÝnh chÊt quan träng cña tõng c«ng tr×nh, ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh,
®iÒu kiÖn thi c«ng mµ d¹ng líi tr¾c ®Þa thi c«ng ph¶i ®îc x©y dùng mét
c¸ch linh ho¹t nh»m ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu trong qu¸ tr×nh thi c«ng
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
c¸c c«ng tr×nh. V× vËy líi thi c«ng ph¶i ®îc x©y dùng vµ sö lý theo
nguyªn t¾c sau:
+Líi thi c«ng lµ m¹ng líi ®éc lËp, côc bé ( ®Ó tr¸nh ¶nh hëng cña
sai sè sè liÖu gèc )
+TÊt c¶ c¸c bËc líi thi c«ng ph¶i ®îc tÝnh to¹ ®é (®é cao) trong hÖ
thèng nhÊt ®· ®îc chän lùa trong giai ®o¹n kh¶o sat c«ng tr×nh.
Nh÷ng nguyªn t¾c nªu trªn ®¶m b¶o cho líi thi c«ng kh«ng bÞ biÕn
d¹ng do ¶nh hëng cña sai sè sè liÖu gèc, ®ång thêi líi ®îc ®Þnh vÞ trong
mét hÖ täa ®é chung.
2.1.2 C¸c d¹ng líi khèng chÕ thi c«ng
C¸c d¹ng líi khèng chÕ mÆt b»ng trong thi c«ng c«ng tr×nh ®îc
thµnh lËp trong giai ®o¹n x©y dùng c«ng tr×nh vµ lµ c¬ së tr¾c ®Þa cho
c«ng t¸c bè trÝ tæng thÓ , bè trÝ chi tiÕt vµ ®o vÏ hoµn c«ng c«ng tr×nh. L íi
khèng chÕ thi c«ng cã thÓ thµnh lËp díi d¹ng:
-Líi ®o gãc
-Líi ®o c¹nh
-Líi ®o gãc - c¹nh
-Líi GPS
Tuú thuéc vµo nh÷ng môc ®Ých , yªu cÇu ®Æc ®iÓm cô thÓ cña tõng
lo¹i c«ng tr×nh mµ líi khèng chÕ thi c«ng ®îc thµnh lËp theo ph¬ng ph¸p
kh¸c nhau nh»m ®¶m b¶o tèt nhÊt cho viÖc x©y dùng c«ng tr×nh.
Cho nªn yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i c¨n cø vµo ®é chÝnh x¸c nµo ®Ó x¸c
®Þnh ®é chÝnh x¸c cña líi khèng chÕ thi c«ng, khi lùa chän ph¶i xem xÐt
tíi ®iÒu kiÖn thùc tÕ hiÖn trêng thi c«ng, tr×nh tù thi c«ng vµ kh¶ n¨ng øng
dông c¸c ®iÓm khèng chÕ trong c«ng t¸c bè trÝ. §èi víi mét sè yÕu tè nµo
®ã cña c«ng tr×nh tuy yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c rÊt cao vÒ vÞ trÝ t¬ng hç nh-
ng khi bè trÝ cã thÓ lîi dông quan hÖ h×nh häc gi÷a chóng ®Ó x¸c ®Þnh ®é
chÝnh x¸c cÇn thiÕt.
Sau khi ®É x¸c ®Þnh yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cña c«ng tÊc bè tri, dùa
trªn c¬ së ®ã ®Ó x¸c ®Þnh ®é chÝnh x¸c cña líi khèng chÕ thi c«ng,vÝ dô:
§èi víi c«ng tr×nh giao th«ng,thuû lîi… C¸c ®iÓm bè trÝ thi c«ng c¸ch xa
®iÓm khèng chÕ kh«ng thuËn tiÖn cho viÖc bè trÝ nªn sai sè bè trÝ kh¸ lín.
Khi bè trÝ cÇn phèi hîp chÆt chÏ víi thi c«ng x©y dùn, c«ng t¸c bè trÝ ph¶i
®îc tiÕn hµnh ®¶m b¶o ®¸p øng yªu cÇu cña thi c«ng nªn kh«ng dïng ph-
¬ng ph¸p ®o nhiÒu lÇn ®Ó n©ng cao ®é chÝnh x¸c. Trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ
líi khèng chÕ thi c«ng cÇn thùc hiÖn theo nguyªn t¾c: ¶nh hëng cña sai sè
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
®iÓm khèng chÕ ®Õn vÞ trÝ ®iÓm bè trÝ so víi ¶nh hëng cña sai sè bè trÝ lµ
nhá vµ cã thÓ bá qua ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c bè trÝ.
2.2 C¸c ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi khèng chÕ thi c«ng
trong c«ng tr×nh d¹ng tuyÕn ®êng
Cïng víi sù ph¸t triÓn ngµy mét cña khoa häc kû thuËt, hiÖn nay
viÖc thiÕt kÕ líi khèng chÕ thi c«ng ®îc tiÕn hµnh dùa vµo hai ph¬ng ph¸p
chñ yÕu ®ã lµ: Ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi thi c«ng truyÒn thèng vµ Ph¬ng
ph¸p thµnh lËp líi thi c«ng b»ng c«ng nghÖ GPS.
2.2.1 Ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi thi c«ng truyÒn thèng
Líi tr¾c ®Þa phôc vô cho thi c«ng ®îc thiÕt kÕ trùc tiÕp trªn tæng
b×nh ®å khu vùc cÇn x©y dùng. C¸c th«ng sè kü thuËt cña líi phô thuéc
vµo tõng d¹ng c«ng tr×nh, kÕt cÊu ®å h×nh líi ®îc x©y dùng dùa vµo c¸c
quy ®Þnh vµ kinh nghiÖm truyÒn thèng.
+ Khu vùc x©y dùng cÇn vît lµ líi tr¾c ®Þa ®¬n hoÆc kÐp
+ Khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh c«ng nghiÖp lµ líi khèng chÕ thi
c«ng cã d¹ng líi « vu«ng x©y dùng .
+ Khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh cã d¹ng th¸p lµ líi tø gi¸c trung
t©m.
Ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi cã thÓ lµ ph¬ng ph¸p ®o gãc, ®o c¹nh
hoÆc ®o gãc- c¹nh kÕt hîp …Tuú thuéc vµo trang thiÕt bÞ mµ ®¬n vÞ thi
c«ng hiÖn cã.
Yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c cña m¹ng líi cÇn thµnh lËp phô thuéc vµo
tõng d¹ng c«ng tr×nh .
Tãm l¹i: ViÖc thµnh lËp líi thi c«ng c«ng tr×nh thêng dùa vµo yªu
cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c, ®Æc ®iÓm thi c«ng cña c«ng tr×nh vµ c¸c d¹ng ®å
h×nh mÉu ®· cã s½n tõ tríc ®Ó sö dông trong viÖc thµnh lËp líi.
Ph¬ng ph¸p nµy cã nh÷ng u, nhîc ®iÓm sau:
+ ¦u ®iÓm: Cho phÐp thµnh lËp líi khèng chÕ cã tÝnh t¬ng hç cao,
trÞ ®o thõa nhiÒu nªn ®é chÝnh x¸c cao. Ngoµi ra ®å h×nh cña l¬Ý rÊt chÆt
chÏ nªn rÔ rµng kiÓm tra chÊt lîng gãc ®o, c¹nh ë ngoµi thùc ®Þa. Bªn
c¹nh ®ã ph¬ng ph¸p nµy cã qu¸ tr×nh ®o ®¹c vµ thiÕt bÞ ®¬n gi¶n vµ tÝnh
to¸n b×nh sai dÔ thùc hiÖn.
+ Nhîc ®iÓm: Líi thi c«ng ®îc thµnh lËp theo ph¬ng ph¸p truyÒn
thèng ®ßi hái rÊt cao vÒ sù th«ng híng, trong giai ®o¹n cha gi¶i phãng
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
mÆt b»ng ®Ó x©y dùng c«ng tr×nh, khu vùc ®åi nói, khu vùc d©n c sÏ khã
kh¨n trong viÖc th«ng híng.
2.2.2 Ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi thi c«ng b»ng c«ng nghÖ GPS
HiÖn nay c«ng nghÖ GPS ®îc øng dông réng r·i trong c¸c lÜnh vùc
tr¾c ®Þa, trong ®ã cã tr¾c ®Þa c«ng tr×nh, bëi v× c«ng nghÖ nµy cã nhiÒu
yªu ®iÓm nçi bËt vµ ®¹t hiÖu qu¶ c«ng t¸c cao. Theo chØ tiªu thiÕt kÕ kü
thuËt cña c¸c m¸y thu GPS hiÖn cã, cã thÓ øng dông c«ng nghÖ nµy ®Ó
thµnh lËp c¸c m¹ng líi khèng chª thi c«ng c«ng tr×nh.
Líi GPS lµ líi tr¾c ®Þa kh«ng gian v× líi cho phÐp liªn kÕt c¸c ®iÓm
trªn mÆt ®Êt th«ng qua c¸c ®iÓm ®· biÕt to¹ ®é ngoµi kh«ng gian lµ c¸c vÖ
tinh nh©n t¹o.
Khi thµnh lËp líi, ngoµi viÖc ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®èi
víi líi GPS , cÇn lu ý ®Ó c¸c ®iÓm ®îc chän ph¶i thuËn lîi cho viÖc ph¸t
triÓn bËc líi tiÕp theo vµ ®¶m b¶o sö dông cã hiÖu qu¶ trong thi c«ng c«ng
tr×nh.
TrÞ ®o trong líi chÝnh lµ kho¶ng c¸ch tõ c¸c ®iÓm quan s¸t
trªn mÆt ®Êt ®Õn c¸c vÖ tinh. To¹ ®é quan s¸t ®îc x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng
ph¸p giao héi kho¶ng c¸ch tõ vÖ tinh ®Õn c¸c ®iÓm quan s¸t.
Ph¬ng ph¸p nµy cã nh÷ng u, nhîc ®iÓm sau:
+¦u ®iÓm : Ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi GPS cho phÐp ®Þnh vÞ víi ®é
chÝnh x¸c cao, kh«ng lÖ thuéc vµo thêi tiÕt,kho¶ng c¸ch còng nh thêi
®iÓm ®o.
Trong qu¸ tr×nh ®o ®¹c, ph¬ng ph¸p kh«ng ®ßi hái th«ng híng gi÷a
c¸c ®iÓm ®o víi nhau, sè lîng ®o ®îc sö lý nhanh chãng vµ thuËn lîi víi
sù trî gióp cña phÇn mÒm chuyªn dông.
+Nhîc ®iÓm: ThiÕt bÞ m¸y mãc ®¾t tiÒn kh«ng ph¶i c¬ quan nµo
còng cã thÓ mua ®îc. Do m¸y mãc hiÖn ®¹i nªn c«ng nh©n, kü s ph¶i cã
tr×nh ®é kü thuËt, tay nghÒ cao míi sö dông ®ù¬c.
Do líi khèng chÕ trong thi c«ng c«ng tr×nh thêng cã c¹nh ng¾n, yªu
cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c cao nªn sai sè trung ph¬ng t¬ng ®èi ®o c¹nh khã ®îc
®¶m b¶o.
2.3 ph¬ng ph¸p thiÕt kÕ vµ íc tÝnh líi khèng chÕ
thi c«ng c«ng tr×nh giao th«ng
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
§Æc ®iÓm cña líi tr¾c ®Þa thi c«ng lµ mét lo¹i líi tr¾c ®Þa chuyªn
dông, ®å h×nh cña líi vµ ®é chÝnh x¸c cÇn thiÕt ®îc x¸c ®Þnh tuú thuéc
vµo ®é chÝnh x¸c cña c«ng tr×nh vµ d¹ng c«ng tr×nh cô thÓ. Do ®ã ®èi víi
mét d¹ng líi tr¾c ®Þa thi c«ng ®îc dïng cho tõng d¹ng c«ng tr×nh cÇn ph¶i
tÝnh to¸n c¸c h¹n sai cho phÐp khi thµnh lËp líi tr¾c ®Þa thi c«ng.
Yªu cÇu ®é chÝnh x¸c ®o vÏ b×nh ®å lµ sai sè trung ph¬ng vÞ trÝ
®iÓm cña líi nhµ níc vµ líi t¨ng dµy kh«ng vît qu¸ 0.2mm trªn b¶n ®å ë
khu vùc x©y dùng do ®ã ta cã:
- Sai sè trung ph¬ng x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ cÊp cuèi cïng
ngoµi thùc ®Þa lÊy theo tû lÖ b¶n ®å .
mp = 0.2mm M (I.19)
Trong ®ã : mp – Sai sè tæng hîp vÞ trÝ ®iÓm cÊp cuèi cïng
M - Lµ mÉu sè b¶n ®å cÇn thµnh lËp
NÕu quan niÖm sai sè cña líi bËc cao sÏ lµ sè liÖu gèc cña líi bËc
thÊp, th× ®Ó gi¶m sù biÕn d¹ng cña hÖ thèng líi khèng chÕ th× yªu cÇu cÇn
®¹t ra lµ sai sè cña líi bËc cao (mg) ph¶i nhá h¬n sai sè ®o (m ®) cña líi
bËc thÊp k lÇn, tøc lµ:
mg = (I.20)
Nh vËy, sai sè tæng hîp mo cña bËc líi thÊp ®ang xÐt sÏ lµ:
(I.21)
HoÆc m o= m ® (I.22)
Suy ra k= (I.23)
Th«ng thêng hÖ sè k ®îc chän sao cho phï hîp víi yªu cÇu ®é
chÝnh x¸c ®Ò ra. Ngêi ta thêng chän k=2.
§èi víi trêng hîp líi khèng chÕ c¸c tuyÕn ®êng giao th«ng s¬ ®å
thµnh lËp líi bao gåm 3 cÊp ®ã lµ:
-Líi GPS h¹ng IV
-Líi ®êng chuyÒn ®a gi¸c cÊp 2
-Líi ®êng chuyÒn kinh vÜ
Nh vËy sè bËc khèng chÕ x¸c ®Þnh bÇng 3 trong trêng hîp nµy:
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
m = m + m + m
(I.24)
Trong ®ã :
mIV:Sai sè trung ph¬ng tæng hîp x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ cña
líi h¹ng IV
mdg :Sai sè trung ph¬ng tæng hîp x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ
cña líi ®a gi¸c chªm dµy
mkv:Sai sè trung ph¬ng tæng hîp x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ
chªm dµy
Tõ c«ng thøc (I.2) ta cã:
m IV =
Thay vµo c«ng thøc ( I.6) ta ®îc:
mp = mkv (I.25)
hay
mkv = (I.26)
khi chän k=2 ta cã:
mdg = (I.27)
mIV = (I.28)
Thay c¸c gi¸ trÞ mp = 0.2mm 500 vµo c¸c c«ng thøc trªn ta ®îc
(víi 500 lµ mÉu sè b¶n ®å tû lÖ lín nhÊt cÇn thµnh lËp )
mIV = 22mm
mdg = 44mm
mkv = 88mm
C¸c gi¸ trÞ mi trªn ®©y lµ sai sè trung ph¬ng ®iÓm yÕu nhÊt cña
®iÓm khèng chÕ cÊp thø i so víi ®iÓm ®îc chän lµm gèc cña líi khèng chÕ
cÊp trªn. §Ó chi tiÕt ho¸ c¸c tham sè nµy thµnh c¸c h¹n sai cô thÓ cho
tõng cÊp khèng chÕ chóng ta cÇn ph¶i x¸c ®Þnh thªm mét sè yÕu tè sau
®©y.
1. §èi víi líi GPS h¹ng IV
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
Ta tÝnh gi¸ trÞ: mth ( sai sè trung ph¬ng t¬ng hç cña hai ®iÓm kÒ
nhau)
mth = mIV (I.29)
MÆt kh¸c :
mth = (I.30)
Trong ®ã:
ms: lµ sè trung ph¬ng t¬ng ®èi x¸c ®Þnh chiÒu dµi c¹nh yÕu nhÊt trong
líi
m : lµ sai sè trung ph¬ng vÞ c¹nh yÕu nhÊt trong líi kÕt, hîp 2 c«ng
thøc (I.11), (I.12) vµ sö dông nguyªn t¾c ®ång ¶nh hëng ta tÝnh ®îc
ms=31mm
m =11”
NhËn xÐt: Nh vËy ®Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c ®o vÏ b¶n ®å 1/500
dïng cho c«ng t¸c kh¶o s¸t thiÕt kÕ c«ng tr×nh giao th«ng th× m¹ng líi
khèng chÕ ®o b»ng c«ng nghÖ GPS cã ®é chÝnh x¸c t¬ng ®¬ng h¹ng IV
ph¶i ®¹t ®îc c¸c tham sè sau ®©y.
Sai sè trung ph¬ng t¬ng ®èi x¸c ®Þnh chiÒu dµi c¹nh lµ:
Víi S =3km th×:
= =
Sai sè trung ph¬ng t¬ng ®èi x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®iÓm yÕu lµ: mp =22mm
Sai sè trung ph¬ng t¬ng ®èi x¸c ®Þnh ph¬ng vÞ c¹nh lµ: m =11”
2. §èi víi líi ®êng chuyÒn ®a gi¸c vµ khinh vÜ
C¶ 2 cÊp khèng chÕ nµy ®Òu ®îc thµnh lËp b»ng ph¬ng ph¸p ®a
gi¸c cã sö dông c¸c m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö nªn viÖc tÝnh to¸n c¸c h¹n sai
cña 2 cÊp khèng chÕ nµy nh sau:
Tõ gi¸ trÞ m®g vµ mkv ta tÝnh sai sè trung ph¬ng t¬ng ®èi cho tõng
cÊp khèng chÕ theo c«ng thøc sau:
Sai sè khÐp cña tuyÕn ®a gi¸c cho phÐp lµ:
fs®g=2mi (I.31)
fs®g tuyÕn ®a gi¸c lµ:fs®g=2m®g=88mm
fskv tuyÕn kinh vÜ lµ:fskv=2mkv=176mm
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
Giíi thiÖu chung
ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng quèc gia ®ang trªn con ®êng ph¸t
triÓn m¹nh mÏ ®i lªn hoµ nhËp víi céng ®ång thÕ giíi. Nhµ níc vµ nh©n
d©n ta ®· vµ ®ang kh«ng ngõng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, n©ng cÊp vµ c¶i
t¹o c¸c tuyÕn ®êng giao th«ng nh»m ®¸p øng nhu cÇu vËn t¶i vµ lu th«ng
hµng ho¸ cho phï hîp lµ nhiÖm vô hµng ®Çu trong chiÕn lîc chung cña
§¶ng vµ nhµ níc ta.
Giao th«ng vµ hÖ thèng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng cã thÓ xem lµ
“m¹ch m¸u” cña mçi quèc gia. HÖ thèng giao th«ng cã vai trß quan träng
vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc ®ång
thêi lµ nhÞp cÇu giao lu kinh tÕ, v¨n hãa, chÝnh trÞ gi÷a c¸c vïng, c¸c quèc
gia trªn toµn thÕ giíi. Giao th«ng cßn ®¶m b¶o sù æn ®Þnh vÒ c«ng t¸c an
ninh, quèc phßng cña mçi quèc gia. Do ®ã vÊn ®Ò x©y dùng vµ më réng
hÖ thèng ®êng giao th«ng ®Ó ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu ph¸p triÓn ®Êt níc
lµ nhiÖm vô hµng ®Çu.
Khi x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng, c«ng t¸c tr¾c ®Þa lµ mét
trong nh÷ng c«ng t¸c quan träng vµ lu«n ®i tríc mét bíc nh»m ®¶m b¶o
cho viÖc thiÕt kÕ vµ thi c«ng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng chÝnh x¸c vµ ®¶m
b¶o an toµn cho c«ng t¸c x©y dùng trªn toµn tuyÕn còng nh viÖc qu¶n lý
khai th¸c, söa ch÷a vµ n©ng cÊp sau nµy.
XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu thùc tÕ nãi trªn trong thêi gian lµm ®å ¸n tèt nghiÖp
t«i ®· nhËn ®Ò ¸n tèt nghiÖp lµ: “ Nghiªn cøu ph¬ng ph¸p thiÕt kÕ vµ
thµnh lËp líi khèng chÕ thi c«ng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng d¹ng
tuyÕn ”.
Néi dung chÝnh cña ®Ò tµi ®îc thÓ hiÖn trong 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: §Æc ®iÓm c¸c c«ng tr×nh d¹ng tuyÕn.
Ch¬ng 2: C¸c ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi khèng chÕ thi c«ng c«ng tr×nh
giao th«ng
Ch¬ng 3: ThiÕt kÕ líi khèng chÕ thi c«ng cho tuyÕn ®êng N2 khu kinh
tÕ DiÔn Ch©u – NghÖ An.
PhÇn cuèi lµ phÇn kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ.
Víi tinh thÇn lµm viÖc nghiªm tóc vµ næ lùc phÊn ®Êu cña b¶n th©n díi sù
híng dÉn tËn t×nh thÇy gi¸o TS. TrÇn ViÕt TuÊn vµ c¸c thÇy c« gi¸o trong
khoa tr¾c ®Þa, nay b¶n ®å ¸n ®· ®îc hoµn thµnh ®óng thêi h¹n. Nhng do
h¹n chÕ vÒ thêi gian vµ tr×nh ®é nªn b¶n ®å ¸n tèt nghiÖp nµy kh«ng thÓ
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. T«i mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña
thÇy gi¸o, c« gi¸o trong khoa tr¾c ®Þa cïng c¸c b¹n ®ång nghiÖp.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
Hµ Néi ngµy th¸ng n¨m2008
Sinh viªn thùc hiÖn :
NguyÔn ThÕ Hïng
CH¦¥NG 1
®Æc ®iÓm c¸c c«ng tr×nh giao th«ng d¹ng
tuyÕn
1.1 kh¸I niÖm vÒ c¸c c«ng tr×nh d¹ng tuyÕn
C¸c c«ng tr×nh d¹ng tuyÕn lµ c¸c c«ng tr×nh cã d¹ng kÐo dµi, thêng
®îc thµnh lËp ®Ó x©y dùng c¸c tuyÕn ®êng giao th«ng, x©y dùng cÇu hoÆc
x©y dùng ®êng hÇm… Víi môc ®Ých phôc vô cho viÖc l u th«ng, qua l¹i
trªn mét ®Þa bµn( hay vïng nµo ®ã) hoÆc nèi liÒn gi÷a c¸c tØnh l¹i víi
nhau.
1.1.1 §Æc ®iÓm vÒ tuyÕn ®êng.
- TuyÕn ®êng lµ trôc thiÕt kÕ cña mét c«ng tr×nh d¹ng tuyÕn kÐo dµi
qua nhiÒu vïng, ®i theo d¶i hÑp ®îc ®¸nh dÊu ngoµi thùc ®Þa, ®îc ®o vÏ
chuyÓn lªn b¶n ®å hoÆc b×nh ®å ¶nh hay ®îc ghi tríc bëi nh÷ng to¹ ®é vÏ
lªn b¶n ®å trªn m« h×nh sè cña bÒ mÆt thùc ®Þa.
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
Nh×n chung tuyÕn ®êng lµ mét ®êng cong kh«ng gian bÊt kú vµ rÊt
phøc t¹p. Trong mÆt ph¼ng nã bao gåm c¸c ®o¹n th¼ng cã híng kh¸c
nhau vµ chÌn gi÷a chóng lµ nh÷ng ®êng cong ph¼ng cã b¸n kÝnh cong cè
®Þnh hoÆc biÕn ®æi. B×nh ®å däc tuyÕn lµ h×nh chiÕu cña bÒ mÆt ®Þa h×nh
trªn mÆt ph¼ng n»m ngang, cßn mÆt c¾t däc tuyÕn lµ h×nh chiÕu trªn mÆt
ph¼ng th¼ng ®øng.
XÐt trªn ph¬ng diÖn mÆt b»ng tuyÕn gåm cã nh÷ng ®o¹n th¼ng cã
ph¬ng híng kh¸c nhau gåm nh÷ng ®êng cong n»m trong mÆt ph¼ng n»m
ngang cã b¸n kÝnh cong thay ®æi vµ cè ®Þnh. B¸n kÝnh ®êng cong cµng lín
cµng thuËn lîi cho an toµn giao th«ng. Trªn mÆt c¾t däc tuyÕn gåm nh÷ng
®o¹n th¼ng cã ®é dèc kh¸c nhau, khi cÇn thiÕt ®îc nèi víi nhau b»ng
nh÷ng ®êng cong trßn n»m trong mÆt ph¼ng th¼ng ®øng. §é dèc cña
tuyÕn ®êng th«ng thêng kh«ng lín l¾m cho nªn ®Ó hiÖn thÞ râ rµng th× tû
lÖ ®øng cña mÆt c¾t däc thêng ®îc chän lín h¬n 10 lÇn tû lÖ ngang.
1.1.1.1 C¸c lo¹i tuyÕn ®êng
Tuú theo ®iÒu kiÖn thùc ®Þa n¬i tuyÕn ®i qua mµ chia thµnh c¸c lo¹i
sau:
a.TuyÕn ch¹y däc theo thung lòng: §îc bè trÝ trªn mét bËc thÒm cña
thung lòng, th«ng thêng nã cßn cã mét mÆt b»ng vµ mét mÆt c¾t æn ®Þnh
nhng c¾t ngang phÇn lín dßng níc. Nh vËy ®ßi hái ph¶i x©y dùng nhiÒu
cÇu cèng rÊt tèn kÐm lµm cho gi¸ thµnh toµn bé c«ng tr×nh cao.
b. TuyÕn ®êng ph©n thuû: §îc bè trÝ ch¹y däc theo c¸c ®iÓm cao nhÊt cña
®Þa h×nh. §©y lµ tuyÕn ®êng t¬ng ®èi phøc t¹p nhng khèi lîng x©y dùng
c«ng tr×nh nh©n t¹o Ýt, c¸c ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt ®¶m b¶o. Tuy nhiªn ë vïng
®åi, nói th«ng thên c¸c ®êng ph©n thuû hÑp vµ ngo»n ngÌo nªn tuyÕn sÏ
phøc t¹p.
c. TuyÕn ch¹y b¸m sên nói: N»m ë c¸c sên nói, tuyÕn cã thÓ thiÕt kÕ víi
®é dèc ®Òu ®Æn vµ b»ng ph¼ng nhng vÒ ph¬ng diÖn mÆt b»ng rÊt phøc t¹p.
V× tuyÕn ®êng c¾t ngang hÇu hÕt c¸c con suèi nªn ®ßi hái ph¶i x©y dùng
nhiÒu cÇu, cèng vµ do tuyÕn n»m ë dên nói nªn thêng bÞ sôt lì.
d. TuyÕn c¾t qua thung lòng vµ ®êng ph©n thuû: TuyÕn nµy ch¹y qua c¸c
thung lòng vµ c¸c ®êng ph©n thuû vÒ ph¬ng diÖn mÆt b»ng nã gÇn nh mét
®êng th¼ng, cßn vÒ ph¬ng diÖn mÆt c¾t thêng gÆp nh÷ng ®é dèc kÐo dµi,
do ®ã ®©y lµ tuyÕn kh¶ thi.
Nhng khi ®Þnh tuyÕn ë ®ång b»ng vµ vïng nói cÇn tu©n thñ nh÷ng
nguyªn t¾c sau:
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
§Þnh tuyÕn ë vïng ®ång b»ng :
+ Gi÷a c¸c ®Þa vËt cã ®êng bao nªn ®Æt tuyÕn th¼ng. §é lÖch tuyÕn
so víi ®êng th¼ng ( tøc lµ ®é dµi thªm t¬ng dèc ) vµ ®é lín cña gãc
chyÓn híng cÇn ph¶i ®îc khèng chÕ tríc.
+ §Ønh c¸c gãc ngoÆt chän ®èi diÖn víi kho¶ng gi÷a c¸c ®Þa vËt ®Ó
cho tuyÕn ®êng vßng qua ®Þa vËt ®ã.
+ C¸c gãc chuyÓn híng cña tuyÕn cè g¾ng kh«ng lín h¬n 200-300
§Þnh tuyÕn ë vïng nói:
+ §Þnh tuyÕn theo mét ®é dèc giíi h¹n cã khèi lîng c«ng t¸c b»ng
kh«ng chØ lµm gi¶m ®é dèc ( hoÆc cho ®é dèc b»ng kh«ng) ë nh÷ng vïng
riªng biÖt, nh÷ng khu vùc, nh÷ng khu vùc ®ßi hái ph¶i tu©n theo nh÷ng
quy ®Þnh nµo ®ã. C¸c yÕu tè cña tuyÕn vµ ®é cao mÆt ®Êt ®îc chän cã lu ý
®Õn mÆt c¾t thiÕt kÕ ®· lËp tríc ®©y vµ nh÷ng yªu cÇu khi chen c¸c ®o¹n
th¼ng vµ ®êng cong.
+ Ph¶i c¨n cø vµo ®é dèc ®Þnh tuyÕn vµ ®é kÐo dµi cho phÐp cña
tuyÕn ®êng mµ quyÕt ®Þnh vÞ trÝ c¸c dØnh gãc ngoÆt vµ ®é lín cña chóng.
CÇn ph¶i lo¹i bá nh÷ng ®êng cong cã b¸n kÝnh nhá v× ë n¬i ®ã buéc ph¶i
lµm gi¶m mét c¸ch ®¸ng kÓ ®é dèc cho phÐp.
1.1.2 §Æc ®iÓm vÒ cÇu
Khi x©y dùng c¸c tuyÕn ®êng giao th«ng trªn mÆt ®Êt thêng gÆp c¸c
chíng ng¹i nh s«ng, hå, khe nói…§Ó vît qua c¸c chíng ng¹i nµy chóng ta
ph¶i x©y dùng c¸c con cÇu vµ ®iÒu ®ã diÔn ra rÊt phøc t¹p.
CÇu lµ mét bé phËn c¬ b¶n cña hÖ thèng vît c¸c chíng ng¹i kÓ trªn,
nã bao gåm c¸c mè cÇu, c¸c trô cÇu vµ c¸c nhÞp cÇu. Mè lµ bé phËn liªn
kÕt cÇu víi c¸c ®o¹n cÇu dÉn. C¸c trô ®Æt s©u díi lßng s«ng lµ chç tùa cho
c¸c dµn nhÞp trªn ®ã.
+ Mè cÇu lµ hÖ thèng liªn kÕt cÇu chÝnh víi hÖ thèng ®êng dÉn, th-
êng ®îc x©y dùng b»ng bª t«ng cèt thÐp
+ Trô cÇu lµ bé phËn ®Ó ®ì c¸c kÕt cÊu nhÞp cÇu, ®îc x©y dùng
b»ng bª t«ng cèt thÐp.
C¶ trô cÇu vµ mè cÇu ®Òu cã chiÒu s©u ®Æt mãng t¬ng ®èi lín ( vµi
chôc mÐt) ®Æt ®Õn tÇng líp ®¸ gèc. Trªn bé phËn trô cÇu vµ mè cÇu cã c¸c
bé phËn liªn kÕt víi cÇu ®îc gäi lµ c¸c gèi tùa
+ NhÞp cÇu lµ kho¶ng c¸ch tÝnh theo trôc cÇu gi÷a hai trôc däc cña
hai ®iÓm tùa ë hai ®Çu cña nhÞp ®ã.
1.1.2.1 Ph©n lo¹i cÇu
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
ViÖc ph©n lo¹i cÇu ®îc dùa trªn nh÷ng c¬ së sau ®©y:
Theo ®é lín( chiÒu dµi cÇu):
- CÇu nhá L< 50 m
- CÇu trung b×nh 50 m< L < 100 m
- CÇu lín 100 m< L < 500 m
- CÇu cùc lín L > 500 m
Ph©n theo vËt liÖu x©y dùng bao gåm: cÇu gç, cÇu s¾t, cÇu bª t«ng
c«t thÐp.
Ph©n theo môc ®Ých sö dông bao gåm: cÇu ®êng s¾t, cÇu ®êng bé,
cÇu b¨ng t¶i.
Ph©n lo¹i theo thêi gian sö dông bao gåm: cÇu vÜnh cöu, cÇu b¸n
vÜnh cöu, cÇu t¹m thêi.
Ph©n theo cÊu tróc h×nh th¸i vµ kh¶ n¨ng chiÖu t¶i bao gåm: cÇu
dÇm, cÇu vßm, c©u treo, cÇu kÕt hîp, cÇu quay, cÇu gÊp.
1.1.3 §Æc ®iÓm vÒ c«ng tr×nh hÇm
Khi x©y dùng mét sè c«ng tr×nh v× mét sè ®iÒu kiÖn, nguyªn nh©n
vµ lý do kh¸c nhau mµ ngêi ta ph¶i tiÕn hµnh x©y dùng díi lßng ®Êt, díi
níc. C¸c c«ng tr×nh x©y dùng díi ®Êt, níc gäi lµ c¸c c«ng tr×nh hÇm.
C«ng tr×nh hÇm sö dông trong giao th«ng vËn t¶i nh: §êng hÇm
trªn tuyÕn giao th«ng , ®êng s¾t, ®êng bé… Lµ mét trong nh÷ng d¹ng vÒ
c«ng tr×nh hÇm.
Mét trong nh÷ng vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ c«ng tr×nh hÇm giao th«ng ®ã
lµ c«ng tr×nh hÇm H¶i V©n. C«ng tr×nh x©y dùng ®· ®¸p øng ®îc nhu cÇu
vÒ giao th«ng ®i l¹i, lµ bíc ngoÆt lín trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña
®Êt níc.
1.2 Néi dung c«ng t¸c tr¾c ®Þa trong x©y dùng c«ng
tr×nh giao th«ng
C«ng t¸c tr¾c ®Þa trong x©y dùng c¸c c«ng tr×nh cã mét ý nghÜa ®Æc
biÖt quan träng, nã gãp phÇn quan träng vµo tiÕn ®é vµ thµnh qu¶ cña mét
c«ng tr×nh. Néi dung c«ng t¸c tr¾c ®Þa trong x©y dùng c«ng tr×nh giao
th«ng ®îc tiÕn hµnh qua ba giai ®o¹n ®ã lµ: Giai ®o¹n kh¶o s¸t thiÕt kÕ,
giai ®o¹n thi c«ng, giai ®o¹n ®i vµo khai th¸c sö dông.
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
1.2.1 Giai ®o¹n kh¶o s¸t thiÕt kÕ
Giai ®o¹n kh¶o s¸t thiÕt kÕ lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô ®Çu tiªn
cña c«ng t¸c tr¾c ®Þa, ®îc tiÕn hµnh qua nhiÒu giai ®o¹n bao gåm: ThiÕt
kÕ tiÒn kh¶ thi, thiÕt kÕ kh¶ thi, thiÕt kÕ kü thuËt vµ lËp b¶n vÏ thi c«ng.
a.Giai ®o¹n thiÕt kÕ tiÒn kh¶ thi.
Khi x©y dùng tuyÕn ®êng cÇn ph¶i thu thËp nh÷ng tµi liÖu liªn quan
®Õn tuyÕn ®êng ®Ó s¬ bé ®¸nh gi¸ vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t x©y dùng
c«ng tr×nh giao th«ng vÒ c¸c thuËn lîi, khã kh¨n vµ s¬ bé x¸c ®Þnh vÞ trÝ,
quy m« c«ng tr×nh, íc tÝnh tæng møc ®Çu t, chän h×nh thøc ®Çu t còng nh
®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ, x· héi cña dù ¸n. C«ng t¸c tr¾c ®Þa chñ
yÕu trong giai ®o¹n nµy lµ:
+ T×m hiÓu lùc lîng lao ®éng trªn khu vùc kh¶o s¸t, chØ râ nh÷ng
khu vùc träng t©m cña tuyÕn, n¬i sÏ thùc hiÖn chuyÓn lu giao th«ng cña
m×nh sang tuyÕn ®êng thiÕt kÕ.
+ X¸c ®Þnh trªn b¶n ®å tû lÖ nhá c¸c ®iÓm khèng chÕ, v¹ch ra c¸c
ph¬ng ¸n cã thÓ cã trªn b¶n ®å tû lÖ 1/25000 1/10000. Tõ ®ã s¬ bé ®¸nh
gi¸ kh¸i qu¸t u, khuyÕt ®iÓm cña tõng ph¬ng ¸n.
+ Kh¶o s¸t tuyÕn: NhiÖm vô cña giai ®o¹n nµy lµ thu thËp tµi liÖu
vÒ c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn vïng c«ng tr×nh giao th«ng sÏ ®i qua( ®Þa h×nh,
®Þa chÊt, thuû v¨n, nguån cung cÊp vËt liÖu x©y dùng …), ®ång thêi ®iÒu
tra vµ thu thËp c¸c tµi liÖu kh¶o s¸t ®· thùc hiÖn ( nÕu cã) vµ lµm viÖc víi
c¬ quan h÷u quan vÒ lîi Ých (vµ c¶ khã kh¨n ) trong x©y dùng còng nh
trong khai th¸i c«ng tr×nh. KÕt qu¶ kh¶o s¸t s¬ bé ®Ò xuÊt ®îc híng tuyÕn,
íc ®Þnh ®îc quy m« vµ giai ph¸p kinh tÕ kü thuËt cña c«ng tr×nh.
+ Kh¶o s¸t thñy v¨n: Kh¶o s¸t thuû v¨n ®èi víi c¸c tuyÕn ®êng lµ
thu thËp c¸c tµi liÖu s½n cã vµ ®iÒu tra bæ sung(nÕu cha cã s½n )vÒ ®Þa
h×nh, ®Þa chÊt, khÝ tîng, thuû v¨n, t×nh h×nh ngËp lôt, chÕ ®é dßng ch¶y
cña s«ng, suèi trong dßng thiÕt kÕ ®êng. Lµm viÖc víi c¸c ®Þa ph¬ng c¸c
c¬ quan h÷u quan vÒ c¸c c«ng tr×nh ®ª ®Ëp thuû lîi, thuû ®iÖn hiÖn ®ang
sö dông vµ theo c¸c quy ho¹ch t¬ng lai. Sù ¶nh hëng cña c¸c c«ng tr×nh
nµy tíi chÕ ®é thuû v¨n däc tuyÕn ®êng vµ c¸c c«ng tr×nh tho¸t níc trªn ®-
êng, c¸c yªu cÇu cña thuû lîi ®èi víi viÖc x©y dùng cÇu vµ ®êng. Trªn b¶n
®å cã s½n v¹ch ®êng danh giíi c¸c lu vùc tô níc, c¸c vïng bÞ ngËp (nÕu
cã), tæ chøc thÞ s¸t ngoµi thùc ®Þa ®Ó ®¸nh gi¸, ®èi chiÕu víi c¸c sè liÖu
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
thu thËp qua tµi liÖu lu tr÷ do ®Þa ph¬ng vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cung
cÊp.
b. Giai ®o¹n thiÕt kÕ kh¶ thi.
Giai ®o¹n nµy ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së c¸c luËn chøng kinh tÕ kü
thuËt ®· ®îc chñ ®Çu t phª duyÖt vµ x¸c ®Þnh ph¹m vi ®Çu t x©y dùng c¸c
c«ng tr×nh. C«ng viÖc trong bíc thiÕt kÕ kh¶ thi bao gåm :
+ TiÕn hµnh ®o vÏ b×nh ®å, hoÆc b×nh ®å ¶nh ë ty lÖ 1/10000
1/5000, kho¶ng c¸ch ®Òu gi÷a c¸c ®iÓm tõ 2 5m.
+ Kh¶o s¸t tuyÕn ®êng: Qu¸ tr×nh kh¶o s¸t ph¶i nghiªn cøu c¸c
®iÒu kiÖn tù nhiªn cña vïng nh (®Þa h×nh, ®Þa m¹o, ®Þa chÊt, thuû v¨n,
nguån vËt liÖu x©y dùng …) Ngoµi ra cÇn chó ý ®Õn nh÷ng tµi liÖu kh¶o
s¸t ®· tiÕn hµnh trong nh÷ng n¨m tríc nÕu cã. KÕt qu¶ kh¶ s¸t ph¶i ®Ò
xuÊt ®îc híng tuyÕn vµ gi¶i ph¸p thiÕt kÕ cho ph¬ng ¸n tèt nhÊt, ®Ò xuÊt
gi¶i ph¸p thi c«ng ®ång thêi ph¶i tho¶ thuËn víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vµ
c¸c c¬ quan chøc n¨ng vÒ híng tuyÕn vµ c¸c gi¶i ph¸p thiÕt kÕ chñ yÕu.
+ Kh¶o s¸t thñy v¨n: Yªu cÇu kh¶o s¸t thuû v¨n däc tuyÕn ®êng lµ
nghiªn cøu c¸c hå s¬ thuû v¨n, ®Þa h×nh, ®Þa chÊt däc tuyÕn ®· thu thËp ®-
îc, ®¸nh gi¸ møc ®é chÝnh x¸c vµ møc ®é tØ mØ c¸c sè liÖu, tµi liÖu ®ã so
víi yªu cÇu kh¶o s¸t trong bíc nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi ®Ó lËp kÕ ho¹ch bæ
xung c¸c tµi liÖu cßn thiÕu theo nhiÖm vô vµ néi dung ®Æt ra trong bíc
tiÒn kh¶ thi.
c. Giai ®o¹n thiÕt kÕ kü thuËt:
Sau khi ph¬ng ¸n kh¶ thi ®ùoc tr×nh duyÖt lªn c¬ quan chñ qu¶n
xem xÐt vµ phª chuÈn, ®¬n vÞ thiÕt kÕ tiÕn hµnh ®a ra c¸c th«ng sè cô thÓ
cña c«ng tr×nh (sè lµn xe, cÊp ®êng, tèc ®é xe ch¹y, kÕt cÊu mÆt ®êng..).
§Ò ra c¸c ph¬ng ¸n thi c«ng gi¶i phãng mÆt b»ng, ph¬ng ¸n thi c«ng vµ
c¸c gi¶i ph¸p kû thuËt.
Nh vËy trong giai ®o¹n thiÕt kÕ kü thuËt phôc vô cho c«ng tr×nh lµ
rÊt chi tiÕt vµ cô thÓ víi môc tiªu lµ ®a ra c¸c ph¬ng ph¸p c«ng nghÖ nh»m
thi c«ng vµ x©y dùng c«ng tr×nh. Do ®ã néi dung cña c«ng t¸c tr¾c ®Þa
trong giai ®o¹n nµy bao gåm c¸c néi dung sau:
- Thµnh lËp líi khèng chÕ c¬ së mÆt b»ng vµ ®é cao däc tuyÕn.
- Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín cña khu vùc x©y dùng.
- ChuyÓn ph¬ng ¸n tèi u ®· chän ra thùc ®Þa.
- §o vÏ mÆt c¾t däc, mÆt c¾t ngang t¹i c¸c cäc lý tr×nh.
- C¾m c¸c mèc gi¶i phãng mÆt b»ng.
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
d.Giai ®o¹n lËp b¶n vÏ thi c«ng.
Giai ®o¹n lËp b¶n vÏ thi c«ng lµ qu¸ tr×nh chi tiÕt hãa giai ®o¹n
thiÕt kÕ kû thuËt b»ng ph¬ng ph¸p b»ng b¶n vÏ thi c«ng, ®Ó cung cÊp chi
tiÕt sè liÖu trªn b¶n vÏ cho c¸c ®¬n vÞ thi c«ng ngoµi thùc ®Þa. V× vËy giai
®o¹n nµy ph¶i chÝnh x¸c hãa vÒ vÒ kh¶o s¸t ®Þa h×nh, ®Þa chÊt thñy v¨n ®Ó
x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè ®Þa h×nh.
Nh vËy néi dung c«ng t¸c tr¾c ®Þa trong giai ®o¹n nµy bao gåm c¸c
néi dung sau:
- §o kiÓm tra m¹ng líi khèng chÕ thi c«ng c«ng tr×nh ®· ®îc thiÕt
kÕ trong giai ®o¹n thiÕt kÕ kû thuËt.
- §o kiÓm tra l¹i mét c¸ch chÝnh x¸c vµ chi tiÕt toµn bé ®Þa h×nh thi
c«ng tû lÖ lín 1/500 1/200.
- Thµnh lËp mÆt c¾t däc, c¾t ngang cña tuyÕn.
- Kh¶o s¸t l¹i tuyÕn kh«i phôc l¹i tuyÕn trªn thùc ®Þa, kh¶o s¸t thñy
v¨n bæ sung c¸c sè liÖu cßn thiÕu trong bíc thiÕt kÕ kû thuËt.
1.2.2 Giai ®o¹n thi c«ng
Sau khi giai ®o¹n kh¶o s¸t thiÕt kÕ ®· hoµn thµnh c«ng viªc tiÕp
theo cña tr¾c ®Þa ®ã chÝnh lµ chuyÓn sang giai ®o¹n thi c«ng. Giai ®o¹n thi
c«ng chÝnh lµ qu¸ tr×nh sö dông líi khèng chÕ tr¾c ®Þa phôc vô cho bè trÝ
c«ng tr×nh vµ thi c«ng ë ngoµi thùc ®Þa c¶ vÒ mÆt b»ng vµ ®é cao nh»m
®¶m b¶o c«ng tr×nh ®îc chÝnh x¸c vµ theo ®óng thiÕt kÕ ®Ò ra.
B¶n thiÕt kÕ tuyÕn ®· thèng nhÊt trong phßng trø¬c ®©y ®îc chuyÓn
ra thùc ®Þa theo c¸c sè liÖu vµ b×nh ®å tæng thÓ cña khu vùc. Tõ c¸c sè
liÖu täa ®é c¸c ®iÓm ®Æc trng ®· ®îc x¸c ®Þnh trø¬c chóng ta tiÕn hµnh bè
trÝ trªn thùc ®Þa, ®o ®¹c vµ kiÓm tra so víi täa ®é c¸c ®iÓm ®· thiÕt kÕ, tõ
®ã ®a ra ph¬ng ¸n hîp lý nhÊt ®Ó ®¶m b¶o cho c«ng tr×nh ®¹t ®é chÝnh x¸c
cao nhÊt, còng nh cã biÖn ph¸p kh¾c phôc víi nh÷ng sù cè co thÓ s¶y ra
trong qu¸ tr×nh thi c«ng.
1.2.3 Giai ®o¹n khai th¸c sö dông c«ng tr×nh
C«ng t¸c tr¾c ®Þa trong thêi kú nµy lµ thµnh lËp m¹ng líi quan tr¾c
chuyÓn dÞch, biÕn d¹ng ®Ó theo dâi vµ ®¸nh gi¸ sù æn ®Þnh cña c«ng tr×nh
trong thêi kú ®i vµo vËn hµnh.
ViÖc thµnh lËp c¸c m¹ng líi quan tr¾c vµ thêi gian quan tr¾c ®îc
phô thuéc vµo tõng lo¹i c«ng tr×nh, ®Æc ®iÓm cña c«ng tr×nh vµ tÝnh cÊp
thiÕt cña c«ng tr×nh.
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
1.3. yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cña c«ng t¸c tr¾c ®Þa
trong giai ®o¹n kh¶o s¸t vµ thiÕt kÕ c«ng tr×nh.
Mét trong nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu cña c«ng t¸c tr¾c ®Þa trong giai
®o¹n kh¶o s¸t vµ thiÕt kÕ c«ng tr×nh chÝnh lµ ®Ó ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ lín trªn
khu vùc x©y dùng, vµ lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ hîp lý nhÊt cho x©y
dùng c«ng tr×nh x. Do ®ã viÖc ®ßi hái yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c c¶ vÒ mÆt
b»ng lÉn ®é cao lµ vÊn ®Ò ®Æt lªn hµng ®Çu cña c«ng t¸c tr¾c ®Þa trong giai
®o¹n nµy.
1.3.1 §é chÝnh x¸c vÒ mÆt b»ng
1. Líi khèng chÕ mÆt b»ng trªn khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh thêng thµnh
lËp ®Õn tû lÖ 1:500. Líi ®îc ph©n cÊp thµnh nhiÒu bËc cã thÓ tãm t¾t nh
sau:
Líi mÆt b»ng vµ ®é cao nhµ níc
(Líi tam gi¸c, líi ®a gi¸c h¹ng II IV; líi thñy chuÈn h¹ng II IV)
Líi chªm dµy khu vùc
(Líi gi¶i tÝch hoÆc ®a gi¸c cÊp 1,2; thñy chuÈn kü thuËt)
Líi khèng chÕ ®o vÏ
(§êng chuyÒn kin vÜ, líi tam gi¸c nhá, líi giao héi…)
2. MËt ®é ®iÓm khèng chÕ
Theo quy ph¹m, mËt ®é ®iÓm trung b×nh c¸c ®iÓm khèng chÕ nhµ
níc tõ h¹ng I IV ®îc quy ®Þnh nh sau:
- Trªn khu vùc ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ 1:5000 th× cø 20 30 km2 cÇn cã
mét ®iÓm khèng chÕ mÆt b»ng vµ 10 20 km2 cÇn cã mét ®iÓm khèng chÕ
®é cao.
- Trªn khu vùc cÇn ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ 1:2000; 1:1000; 1:500 th× cø
5 15 km2 cÇn mét ®iÓm khèng chÕ mÆt b»ng vµ 5 7 km2 cÇn cã mét
®iÓm khèng chÕ ®é cao. §Æc biÖt trªn c¸c khu vùc hÑp cã d¹ng kÐo dµi th×
cø 5 km2 cÇn cã mét ®iÓm khèng chÕ mÆt b»ng.
3. §é chÝnh x¸c líi khèng chÕ
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
Tiªu chuÈn ®é chÝnh x¸c cña líi khèng chÕ mÆt b»ng ®îc xem xÐt
trong hai trêng hîp sau:
- Trêng hîp 1: NÕu líi khèng chÕ mÆt b»ng chØ thµnh lËp víi môc
®Ých ®o vÏ ®Þa h×nh nãi chung th× tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c lµ “sai
sè trung ph¬ng vÞ trÝ ®iÓm cÊp khèng chÕ cuèi cïng so víi ®iÓm khèng
chÕ c¬ së” hay cßn gäi lµ “sai sè tuyÖt ®èi vÞ trÝ ®iÓm”.
Quy ph¹m quy ®Þnh: Sai sè vÞ trÝ ®iÓm cña líi khèng chÕ ®o vÏ so
víi ®iÓm khèng chÕ nhµ níc kh«ng ®îc vît qu¸ 0.2mm trªn b¶n ®å, tøc lµ
Mp 0.2mm.M. §èi víi vïng c©y rËm r¹p th× yªu cÇu ®é chÝnh x¸c nµy
gi¶m ®i 1.5 lÇn, tøc lµ Mp 0.3mm.M ( ë ®©y M lµ mÉu sè tû lÖ b¶n ®å
cÇn thµnh lËp)
- Trêng hîp 2: nÕu líi khèng chÕ mÆt b»ng ®îc thµnh lËp ®Ó phôc
vô cho thi c«ng c¸c c«ng tr×nh th× tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c lµ
“sai sè trung ph¬ng t¬ng hç cña hai ®iÓm l©n cËn nhau thuéc cÊp khèng
chÕ cuèi cïng” hoÆc “sai sè trung ph¬ng vÞ trÝ t¬ng hç gi÷a hai ®iÓm trªn
kho¶ng c¸ch nµo ®ã”.
4. C«ng thøc tÝnh mét sè d¹ng líi
+ Líi tam gi¸c ®o gãc: §èi víi líi tam gi¸c ®o gãc cÇn cè g¾ng
thiÕt kÕ c¸c tam gi¸c gÇn víi tam gi¸c ®Òu. Trong trêng hîp ®Æc biÖt míi
thiÕt kÕ c¸c tam gi¸c cã gãc nhän ®Õn 200, cßn c¸c gãc 1400.
Ch¼ng h¹n dÞch vÞ däc cña chuçi tam gi¸c gÇn ®Òu, sau khi b×nh sai
líi theo c¸c ®iÒu kiÖn h×nh ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
m L =L
Trong ®ã: n – sè c¹nh trung gian trªn trªn ®êng nèi ®iÓm ®Çu vµ ®iÓm
cuèi cña chuçi.
- sai sè trung ph¬ng t¬ng ®èi c¹nh ®¸y
m - sai sè trung ph¬ng ®o gãc, dÊu “ +” tríc 3n ®îc lÊy khi sè lîng
tam gi¸c lµ ch½n, cßn dÊu “ –” khi sè lîng tam gi¸c lÎ.
DÞch vÞ ngang trong chuçi tam gi¸c nh trªn ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
- Khi sè lîng tam gi¸c trong chuçi lµ ch½n
mq=
- Khi sè tam gi¸c trong chuçi lµ lÎ
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
mq=
Trong ®ã m sai sè trung ph¬ng gãc ®Þnh híng cña c¹nh gèc
+ Líi tam gi¸c ®o c¹nh: C¸c chØ tiªu c¬ b¶n cña líi nµy ®îc nªu
trong b¶ng sau:
C¸c chØ tiªu c¬ b¶n H¹ng IV CÊp 1 CÊp 2
ChiÒu dµi c¹nh(km) 1 5 0.5 6 0.25
3
Sai sè t¬ng ®èi giíi h¹n x¸c ®Þnh 1:50000 1:20000 1:10000
chiÒu dµi c¹nh
Gãc nhá nhÊt trong tam gi¸c (0) 20 20 20
Gãc nhá nhÊt trong tø gi¸c (0) 25 25 25
Sè tam gi¸c gi÷a c¸c c¹nh gèc 6 8 10
+ Líi ®êng chuyÒn
Tïy thuéc vµo diÖn tÝch vµ h×nh d¹ng kÝch thíc ®o, vµo vÞ trÝ c¸c
®iÓm gèc mµ thiÕt kÕ líi ®êng chuyÒn díi d¹ng ®êng chuyÒn phï hîp, líi
®êng chuyÒn víi c¸c ®iÓm nót hoÆc vßng khÐp.
ViÖc ®¸nh gi¸ b¶n thiÕt kÕ líi ®êng chuyÒn bao gåm: x¸c ®Þnh sai
sè täa ®é c¸c ®iÓm nót, sai sè khÐp t¬ng ®èi cña ®êng chuyÒn, sau ®ã so
s¸nh chóng víi c¸c h¹n sai t¬ng øng. C«ng thøc íc tÝnh gÇn ®óng tuyÕn ®-
êng chuyÒn ®¬n phï hîp d¹ng bÊt kú tÝnh theo c«ng thøc
M2 =
Trong ®ã : D0,1 lµ kho¶ng c¸ch tõ tõng ®Ønh ®Õn ®iÓm träng t©m c¶u
®êng chuyÒn
Sai sè khÐp giíi h¹n ®êng chuyÒn tÝnh theo c«ng thøc
Víi lµ chiÒu dµi tuyÕn ®êng chuyÒn
T lµ mÉu sè sai sè t¬ng ®èi cho phÐp cña ®êng chuyÒn cÊp
h¹ng t¬ng øng
1.3.2 §é chÝnh x¸c vÒ ®é cao
§é chÝnh x¸c vµ mËt ®é ®iÓm ®é cao ®îc tÝnh to¸n kh«ng nh÷ng
nh»m tháa m·n cho c«ng t¸c ®o vÏ trong tÊt c¶ c¸c gia ®o¹n thiÕt kÕ mµ
cßn ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu cña c«ng t¸c bè trÝ c«ng tr×nh.
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
+ §¶m b¶o yªu cÇu c«ng t¸c ®o vÏ
§Ó ®¶m b¶o yªu cÇu c«ng t¸c ®o vÏ ®Þa h×nh c«ng tr×nh, sai sè ®é
cao c¸c ®iÓm cña líi ®îc x¸c ®Þnh theo kho¶ng cao ®Òu gi÷a c¸c ®êng
®ång møc dùa vµo c«ng thøc
mH= h
Trong ®ã: m H sai sè trung ph¬ng tæng hîp c¸c bËc líi khèng chÕ
®é cao.
h lµ kho¶ng cao ®Òu gi÷a c¸c ®êng ®ång møc
+ §¶m b¶o c«ng t¸c bè trÝ c«ng tr×nh
Khi íc tÝnh ®é chÝnh x¸c vµ mËt ®é ®iÓm cña c¸c cÊp khèng chÕ ®é
cao, cÇn xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cao nhÊt vÒ ®é chÝnh x¸c cña c«ng t¸c bè trÝ
vÒ ®é cao trªn mÆt b»ng x©y dùng. Trong c«ng t¸c nµy ®é chÝnh x¸c thêng
®îc quy ®Þnh: sai sè ®é cao cña mèc thñy chuÈn ë vÞ trÝ yÕu nhÊt cña líi
sau b×nh sai so víi ®iÓm gèc cña khu vùc kh«ng vît qu¸ 30mm.
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
ch¬ng 2
c¸c ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi khèng chÕ thi c«ng
trong c«ng tr×nh giao th«ng
2.1 vai trß cña líi khèng chÕ thi c«ng vµ c¸c d¹ng l-
íi khèng chÕ thi c«ng
Líi khèng chÕ thi c«ng ®îc thµnh lËp trong giai ®o¹n thi c«ng x©y
dùng c«ng tr×nh, ®îc thµnh lËp víi môc ®Ých lµ c¬ së vÒ mÆt b»ng, ®é cao
®Ó chuyÓn b¶n thiÕt kÕ ra thùc ®Þa vµ phôc vô cho c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau
cña qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh. Líi ph¶i ®îc thèng nhÊt thµnh
lËp trong hÖ täa ®é c«ng tr×nh, ph¶I ®îc ®o nèi víi mèc tr¾c ®Þa Nhµ Níc,
mèc tr¾c ®Þa ®Þa ph¬ng hoÆc c¸c mèc ®· cã trong giai ®o¹n tríc ®©y. Sù
sai lÖch vÒ täa ®é, sù biÕn d¹ng vÒ chiÒu dµi c¸c c¹nh cña líi thi c«ng ph¶i
n»m trong giíi h¹n cho phÐp cña qu¸ tr×nh thiÕt kÕ vµ thi c«ng c«ng tr×nh.
2.1.1 Mét sè ®Æc ®iÓm cña líi thi c«ng c«ng tr×nh
Quy tr×nh thiÕt kÕ vµ x©y dùng mét sè c«ng tr×nh bÊt kú ®Òu ph¶i
tr¶i qua c¸c giai ®o¹n sau ®©y:
- Kh¶o s¸t vµ thiÕt kÕ c«ng tr×nh
- Thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh
- §a c«ng tr×nh ®i vµo sö dông
C«ng t¸c tr¾c ®Þa phôc vô cho x©y dùng c«ng tr×nh còng chia thµnh
c¸c néi dung sau :
+C«ng t¸c ®Þa trong giai ®o¹n kh¶o s¸t thiÕt kÕ c«ng tr×nh bao gåm
viÖc thµnh lËp líi khèng chÕ cho ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh c«ng tr×nh c¸c lo¹i
tû lÖ nh»m cung cÊp c¸c lo¹i tµi liÖu cho viÖc thiÕt kÕ c«ng tr×nh .
+C«ng t¸c tr¾c ®Þa trong giai ®o¹n thi c«ng c«ng tr×nh bao gåm :
ViÖc lËp líi tr¾c ®Þa phôc vô thi c«ng vµ bè trÝ c«ng tr×nh ë ngoµi thùc ®Þa
c¶ vÒ mÆt b»ng vµ ®é cao nh»m ®¶m b¶o c«ng tr×nh ®îc chÝnh x¸c cao vµ
theo ®óng thiÕt kÕ.
+C«ng t¸c tr¾c ®Þa trong thêi kú c«ng tr×nh ®a vµo sö dông . Trong
thêi kú nµy c«ng t¸c tr¾c ®Þa lµ thµnh lËp m¹ng líi quan s¸t biÕn d¹ng ®Ó
theo dâi vµ ®¸nh gi¸ tÝnh æn ®Þnh cña c«ng tr×nh.
Nh vËy ta thÊy r»ng líi khèng chÕ thi c«ng trong tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
lµ mét lo¹i líi tr¾c ®Þa chuyªn dông. §îc thµnh lËp víi môc ®Ých lµm c¬
së mÆt b»ng, ®é cao ®Ó chuyÓn b¶n thiÕt kÕ ra ngoµi thùc ®Þa phôc vô cho
c¸c giai ®o¹n thi c«ng kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh x©y dùng c«ng tr×nh.
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
Trong giai ®o¹n ®Çu m¹ng líi tr¾c ®Þa ®îc dïng ®Ó kh¶o s¸t thiÕt kÕ, sau
®ã còng trªn c¬ së nµy lµ m¹ng líi khèng chÕ mÆt b»ng vµ ®é cao sÏ ®ù¬c
dïng lµm c¬ së ®Ó chuyÓn b¶n thiÕt kÕ ra ngoµi thùc ®Þa vµ thùc hiÖn c«ng
t¸c ®o vÏ hoµn c«ng còng nh kiÓm tra kÕt qu¶ hoµn c«ng vµ thiÕt kÕ c«ng
tr×nh.
Tõ ®ã ta cã thÓ thÊy r»ng so víi c¸c m¹ng líi tr¾c ®Þa dïng cho ®o
vÏ b¶n ®å th× m¹ng líi tr¾c ®Þa dïng cho thi c«ng c«ng tr×nh cã mét sè
®Æc ®iÓm nçi bËt sau:
+Líi khèng chÕ thi c«ng lµ mét hÖ thèng líi bao gåm nhiÒu bËc, ®-
îc thµnh lËp theo nguyªn t¾c tõ tæng thÓ ®Õn côc bé, mçi bËc líi phôc vô
cho tõng giai ®o¹n kh¸c nhau trong qu¸ tr×ng thi c«ng mét nhãm h¹ng
môc c«ng tr×nh .
+Do ®Æc ®iÓm yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cÇn bè trÝ c«ng tr×nh t¨ng dÇn
theo tiÕn tr×nh x©y dùng nªn yªu cÇu ®é chÝnh x¸c ®èi víi c¸c bËc líi
còng t¨ng dÇn tõ bËc tríc tíi bËc sau.
+§å h×nh vµ ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi phï hîp víi ®Æc ®iÓm kü
thuËt c«ng tr×nh vµ thuËn lîi cho c«ng t¸c bè trÝ, ®o vÏ hoµn c«ng ë c¸c
giai ®o¹n tiÕp theo.
+Líi khèng chÕ thi c«ng c«ng tr×nh thêng cã ph¹m vi khèng chÕ
nhá, mËt ®é khèng chÕ dµy ®Æc, yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cao thêng kh«ng
thuËn lîi cho c«ng t¸c ®o ng¾m vµ b¶o qu¶n l©u dµi c¸c ®iÓm mèc khèng
chÕ, ®iÒu kiÖn thi c«ng chËt hÑp sÏ t¹o ra nh÷ng khã kh¨n trong qu¸ tr×nh
thµnh lËp líi, ®o ®¹c c«ng tr×nh. Do ¶nh hëng cña ®iÒu kiÖn x©y dùng lªn
c¸c c¹nh cña líi khèng chÕ thi c«ng thêng ng¾n rÊt khã ®¹t ®îc mét d¹ng
®å h×nh lý tëng theo lý thuyÕt ®Ò ra. Ngoµi ra m«i trêng x©y dùng vµ sù
ho¹t ®éng cña c¸c ph¬ng tiÖn tham gia thi c«ng còng lµm ¶nh hëng rÊt
nhiÒu tíi ®é chÝnh x¸c thµnh lËp líi thi c«ng x©y dùng hay ®é chÝnh x¸c
bè trÝ c«ng tr×nh.
Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nh vËy ta ph¶i lùa chän sè bËc cña líi vµ ph-
¬ng ph¸p ph¸t triÓn líi hîp lý ®Ó ®¶m b¶o sè liÖu tr¾c ®Þa trong qu¸ tr×nh
thi c«ng.
Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña líi ta thÊy r»ng do tÝnh chÊt ®a d¹ng cña
c¸c c«ng tr×nh x©y dùng mµ líi khèng chÕ thi c«ng còng rÊt ®a d¹ng . Tuú
thuéc vµo tÝnh chÊt quan träng cña tõng c«ng tr×nh, ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh,
®iÒu kiÖn thi c«ng mµ d¹ng líi tr¾c ®Þa thi c«ng ph¶i ®îc x©y dùng mét
c¸ch linh ho¹t nh»m ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu trong qu¸ tr×nh thi c«ng
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
c¸c c«ng tr×nh. V× vËy líi thi c«ng ph¶i ®îc x©y dùng vµ sö lý theo
nguyªn t¾c sau:
+Líi thi c«ng lµ m¹ng líi ®éc lËp, côc bé ( ®Ó tr¸nh ¶nh hëng cña
sai sè sè liÖu gèc )
+TÊt c¶ c¸c bËc líi thi c«ng ph¶i ®îc tÝnh to¹ ®é (®é cao) trong hÖ
thèng nhÊt ®· ®îc chän lùa trong giai ®o¹n kh¶o sat c«ng tr×nh.
Nh÷ng nguyªn t¾c nªu trªn ®¶m b¶o cho líi thi c«ng kh«ng bÞ biÕn
d¹ng do ¶nh hëng cña sai sè sè liÖu gèc, ®ång thêi líi ®îc ®Þnh vÞ trong
mét hÖ täa ®é chung.
2.1.2 C¸c d¹ng líi khèng chÕ thi c«ng
C¸c d¹ng líi khèng chÕ mÆt b»ng trong thi c«ng c«ng tr×nh ®îc
thµnh lËp trong giai ®o¹n x©y dùng c«ng tr×nh vµ lµ c¬ së tr¾c ®Þa cho
c«ng t¸c bè trÝ tæng thÓ , bè trÝ chi tiÕt vµ ®o vÏ hoµn c«ng c«ng tr×nh. L íi
khèng chÕ thi c«ng cã thÓ thµnh lËp díi d¹ng:
-Líi ®o gãc
-Líi ®o c¹nh
-Líi ®o gãc - c¹nh
-Líi GPS
Tuú thuéc vµo nh÷ng môc ®Ých , yªu cÇu ®Æc ®iÓm cô thÓ cña tõng
lo¹i c«ng tr×nh mµ líi khèng chÕ thi c«ng ®îc thµnh lËp theo ph¬ng ph¸p
kh¸c nhau nh»m ®¶m b¶o tèt nhÊt cho viÖc x©y dùng c«ng tr×nh.
Cho nªn yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i c¨n cø vµo ®é chÝnh x¸c nµo ®Ó x¸c
®Þnh ®é chÝnh x¸c cña líi khèng chÕ thi c«ng, khi lùa chän ph¶i xem xÐt
tíi ®iÒu kiÖn thùc tÕ hiÖn trêng thi c«ng, tr×nh tù thi c«ng vµ kh¶ n¨ng øng
dông c¸c ®iÓm khèng chÕ trong c«ng t¸c bè trÝ. §èi víi mét sè yÕu tè nµo
®ã cña c«ng tr×nh tuy yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c rÊt cao vÒ vÞ trÝ t¬ng hç nh-
ng khi bè trÝ cã thÓ lîi dông quan hÖ h×nh häc gi÷a chóng ®Ó x¸c ®Þnh ®é
chÝnh x¸c cÇn thiÕt.
Sau khi ®É x¸c ®Þnh yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cña c«ng tÊc bè tri, dùa
trªn c¬ së ®ã ®Ó x¸c ®Þnh ®é chÝnh x¸c cña líi khèng chÕ thi c«ng,vÝ dô:
§èi víi c«ng tr×nh giao th«ng,thuû lîi… C¸c ®iÓm bè trÝ thi c«ng c¸ch xa
®iÓm khèng chÕ kh«ng thuËn tiÖn cho viÖc bè trÝ nªn sai sè bè trÝ kh¸ lín.
Khi bè trÝ cÇn phèi hîp chÆt chÏ víi thi c«ng x©y dùn, c«ng t¸c bè trÝ ph¶i
®îc tiÕn hµnh ®¶m b¶o ®¸p øng yªu cÇu cña thi c«ng nªn kh«ng dïng ph-
¬ng ph¸p ®o nhiÒu lÇn ®Ó n©ng cao ®é chÝnh x¸c. Trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ
líi khèng chÕ thi c«ng cÇn thùc hiÖn theo nguyªn t¾c: ¶nh hëng cña sai sè
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
®iÓm khèng chÕ ®Õn vÞ trÝ ®iÓm bè trÝ so víi ¶nh hëng cña sai sè bè trÝ lµ
nhá vµ cã thÓ bá qua ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c bè trÝ.
2.2 C¸c ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi khèng chÕ thi c«ng
trong c«ng tr×nh d¹ng tuyÕn ®êng
Cïng víi sù ph¸t triÓn ngµy mét cña khoa häc kû thuËt, hiÖn nay
viÖc thiÕt kÕ líi khèng chÕ thi c«ng ®îc tiÕn hµnh dùa vµo hai ph¬ng ph¸p
chñ yÕu ®ã lµ: Ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi thi c«ng truyÒn thèng vµ Ph¬ng
ph¸p thµnh lËp líi thi c«ng b»ng c«ng nghÖ GPS.
2.2.1 Ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi thi c«ng truyÒn thèng
Líi tr¾c ®Þa phôc vô cho thi c«ng ®îc thiÕt kÕ trùc tiÕp trªn tæng
b×nh ®å khu vùc cÇn x©y dùng. C¸c th«ng sè kü thuËt cña líi phô thuéc
vµo tõng d¹ng c«ng tr×nh, kÕt cÊu ®å h×nh líi ®îc x©y dùng dùa vµo c¸c
quy ®Þnh vµ kinh nghiÖm truyÒn thèng.
+ Khu vùc x©y dùng cÇn vît lµ líi tr¾c ®Þa ®¬n hoÆc kÐp
+ Khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh c«ng nghiÖp lµ líi khèng chÕ thi
c«ng cã d¹ng líi « vu«ng x©y dùng .
+ Khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh cã d¹ng th¸p lµ líi tø gi¸c trung
t©m.
Ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi cã thÓ lµ ph¬ng ph¸p ®o gãc, ®o c¹nh
hoÆc ®o gãc- c¹nh kÕt hîp …Tuú thuéc vµo trang thiÕt bÞ mµ ®¬n vÞ thi
c«ng hiÖn cã.
Yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c cña m¹ng líi cÇn thµnh lËp phô thuéc vµo
tõng d¹ng c«ng tr×nh .
Tãm l¹i: ViÖc thµnh lËp líi thi c«ng c«ng tr×nh thêng dùa vµo yªu
cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c, ®Æc ®iÓm thi c«ng cña c«ng tr×nh vµ c¸c d¹ng ®å
h×nh mÉu ®· cã s½n tõ tríc ®Ó sö dông trong viÖc thµnh lËp líi.
Ph¬ng ph¸p nµy cã nh÷ng u, nhîc ®iÓm sau:
+ ¦u ®iÓm: Cho phÐp thµnh lËp líi khèng chÕ cã tÝnh t¬ng hç cao,
trÞ ®o thõa nhiÒu nªn ®é chÝnh x¸c cao. Ngoµi ra ®å h×nh cña l¬Ý rÊt chÆt
chÏ nªn rÔ rµng kiÓm tra chÊt lîng gãc ®o, c¹nh ë ngoµi thùc ®Þa. Bªn
c¹nh ®ã ph¬ng ph¸p nµy cã qu¸ tr×nh ®o ®¹c vµ thiÕt bÞ ®¬n gi¶n vµ tÝnh
to¸n b×nh sai dÔ thùc hiÖn.
+ Nhîc ®iÓm: Líi thi c«ng ®îc thµnh lËp theo ph¬ng ph¸p truyÒn
thèng ®ßi hái rÊt cao vÒ sù th«ng híng, trong giai ®o¹n cha gi¶i phãng
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
mÆt b»ng ®Ó x©y dùng c«ng tr×nh, khu vùc ®åi nói, khu vùc d©n c sÏ khã
kh¨n trong viÖc th«ng híng.
2.2.2 Ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi thi c«ng b»ng c«ng nghÖ GPS
HiÖn nay c«ng nghÖ GPS ®îc øng dông réng r·i trong c¸c lÜnh vùc
tr¾c ®Þa, trong ®ã cã tr¾c ®Þa c«ng tr×nh, bëi v× c«ng nghÖ nµy cã nhiÒu
yªu ®iÓm nçi bËt vµ ®¹t hiÖu qu¶ c«ng t¸c cao. Theo chØ tiªu thiÕt kÕ kü
thuËt cña c¸c m¸y thu GPS hiÖn cã, cã thÓ øng dông c«ng nghÖ nµy ®Ó
thµnh lËp c¸c m¹ng líi khèng chª thi c«ng c«ng tr×nh.
Líi GPS lµ líi tr¾c ®Þa kh«ng gian v× líi cho phÐp liªn kÕt c¸c ®iÓm
trªn mÆt ®Êt th«ng qua c¸c ®iÓm ®· biÕt to¹ ®é ngoµi kh«ng gian lµ c¸c vÖ
tinh nh©n t¹o.
Khi thµnh lËp líi, ngoµi viÖc ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®èi
víi líi GPS , cÇn lu ý ®Ó c¸c ®iÓm ®îc chän ph¶i thuËn lîi cho viÖc ph¸t
triÓn bËc líi tiÕp theo vµ ®¶m b¶o sö dông cã hiÖu qu¶ trong thi c«ng c«ng
tr×nh.
TrÞ ®o trong líi chÝnh lµ kho¶ng c¸ch tõ c¸c ®iÓm quan s¸t
trªn mÆt ®Êt ®Õn c¸c vÖ tinh. To¹ ®é quan s¸t ®îc x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng
ph¸p giao héi kho¶ng c¸ch tõ vÖ tinh ®Õn c¸c ®iÓm quan s¸t.
Ph¬ng ph¸p nµy cã nh÷ng u, nhîc ®iÓm sau:
+¦u ®iÓm : Ph¬ng ph¸p thµnh lËp líi GPS cho phÐp ®Þnh vÞ víi ®é
chÝnh x¸c cao, kh«ng lÖ thuéc vµo thêi tiÕt,kho¶ng c¸ch còng nh thêi
®iÓm ®o.
Trong qu¸ tr×nh ®o ®¹c, ph¬ng ph¸p kh«ng ®ßi hái th«ng híng gi÷a
c¸c ®iÓm ®o víi nhau, sè lîng ®o ®îc sö lý nhanh chãng vµ thuËn lîi víi
sù trî gióp cña phÇn mÒm chuyªn dông.
+Nhîc ®iÓm: ThiÕt bÞ m¸y mãc ®¾t tiÒn kh«ng ph¶i c¬ quan nµo
còng cã thÓ mua ®îc. Do m¸y mãc hiÖn ®¹i nªn c«ng nh©n, kü s ph¶i cã
tr×nh ®é kü thuËt, tay nghÒ cao míi sö dông ®ù¬c.
Do líi khèng chÕ trong thi c«ng c«ng tr×nh thêng cã c¹nh ng¾n, yªu
cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c cao nªn sai sè trung ph¬ng t¬ng ®èi ®o c¹nh khã ®îc
®¶m b¶o.
2.3 ph¬ng ph¸p thiÕt kÕ vµ íc tÝnh líi khèng chÕ
thi c«ng c«ng tr×nh giao th«ng
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
§Æc ®iÓm cña líi tr¾c ®Þa thi c«ng lµ mét lo¹i líi tr¾c ®Þa chuyªn
dông, ®å h×nh cña líi vµ ®é chÝnh x¸c cÇn thiÕt ®îc x¸c ®Þnh tuú thuéc
vµo ®é chÝnh x¸c cña c«ng tr×nh vµ d¹ng c«ng tr×nh cô thÓ. Do ®ã ®èi víi
mét d¹ng líi tr¾c ®Þa thi c«ng ®îc dïng cho tõng d¹ng c«ng tr×nh cÇn ph¶i
tÝnh to¸n c¸c h¹n sai cho phÐp khi thµnh lËp líi tr¾c ®Þa thi c«ng.
Yªu cÇu ®é chÝnh x¸c ®o vÏ b×nh ®å lµ sai sè trung ph¬ng vÞ trÝ
®iÓm cña líi nhµ níc vµ líi t¨ng dµy kh«ng vît qu¸ 0.2mm trªn b¶n ®å ë
khu vùc x©y dùng do ®ã ta cã:
- Sai sè trung ph¬ng x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ cÊp cuèi cïng
ngoµi thùc ®Þa lÊy theo tû lÖ b¶n ®å .
mp = 0.2mm M (I.19)
Trong ®ã : mp – Sai sè tæng hîp vÞ trÝ ®iÓm cÊp cuèi cïng
M - Lµ mÉu sè b¶n ®å cÇn thµnh lËp
NÕu quan niÖm sai sè cña líi bËc cao sÏ lµ sè liÖu gèc cña líi bËc
thÊp, th× ®Ó gi¶m sù biÕn d¹ng cña hÖ thèng líi khèng chÕ th× yªu cÇu cÇn
®¹t ra lµ sai sè cña líi bËc cao (mg) ph¶i nhá h¬n sai sè ®o (m ®) cña líi
bËc thÊp k lÇn, tøc lµ:
mg = (I.20)
Nh vËy, sai sè tæng hîp mo cña bËc líi thÊp ®ang xÐt sÏ lµ:
(I.21)
HoÆc m o= m ® (I.22)
Suy ra k= (I.23)
Th«ng thêng hÖ sè k ®îc chän sao cho phï hîp víi yªu cÇu ®é
chÝnh x¸c ®Ò ra. Ngêi ta thêng chän k=2.
§èi víi trêng hîp líi khèng chÕ c¸c tuyÕn ®êng giao th«ng s¬ ®å
thµnh lËp líi bao gåm 3 cÊp ®ã lµ:
-Líi GPS h¹ng IV
-Líi ®êng chuyÒn ®a gi¸c cÊp 2
-Líi ®êng chuyÒn kinh vÜ
Nh vËy sè bËc khèng chÕ x¸c ®Þnh bÇng 3 trong trêng hîp nµy:
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
m = m + m + m
(I.24)
Trong ®ã :
mIV:Sai sè trung ph¬ng tæng hîp x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ cña
líi h¹ng IV
mdg :Sai sè trung ph¬ng tæng hîp x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ
cña líi ®a gi¸c chªm dµy
mkv:Sai sè trung ph¬ng tæng hîp x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ
chªm dµy
Tõ c«ng thøc (I.2) ta cã:
m IV =
Thay vµo c«ng thøc ( I.6) ta ®îc:
mp = mkv (I.25)
hay
mkv = (I.26)
khi chän k=2 ta cã:
mdg = (I.27)
mIV = (I.28)
Thay c¸c gi¸ trÞ mp = 0.2mm 500 vµo c¸c c«ng thøc trªn ta ®îc
(víi 500 lµ mÉu sè b¶n ®å tû lÖ lín nhÊt cÇn thµnh lËp )
mIV = 22mm
mdg = 44mm
mkv = 88mm
C¸c gi¸ trÞ mi trªn ®©y lµ sai sè trung ph¬ng ®iÓm yÕu nhÊt cña
®iÓm khèng chÕ cÊp thø i so víi ®iÓm ®îc chän lµm gèc cña líi khèng chÕ
cÊp trªn. §Ó chi tiÕt ho¸ c¸c tham sè nµy thµnh c¸c h¹n sai cô thÓ cho
tõng cÊp khèng chÕ chóng ta cÇn ph¶i x¸c ®Þnh thªm mét sè yÕu tè sau
®©y.
1. §èi víi líi GPS h¹ng IV
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48
§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n tr¾c ®Þa c«ng tr×nh
Ta tÝnh gi¸ trÞ: mth ( sai sè trung ph¬ng t¬ng hç cña hai ®iÓm kÒ
nhau)
mth = mIV (I.29)
MÆt kh¸c :
mth = (I.30)
Trong ®ã:
ms: lµ sè trung ph¬ng t¬ng ®èi x¸c ®Þnh chiÒu dµi c¹nh yÕu nhÊt trong
líi
m : lµ sai sè trung ph¬ng vÞ c¹nh yÕu nhÊt trong líi kÕt, hîp 2 c«ng
thøc (I.11), (I.12) vµ sö dông nguyªn t¾c ®ång ¶nh hëng ta tÝnh ®îc
ms=31mm
m =11”
NhËn xÐt: Nh vËy ®Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c ®o vÏ b¶n ®å 1/500
dïng cho c«ng t¸c kh¶o s¸t thiÕt kÕ c«ng tr×nh giao th«ng th× m¹ng líi
khèng chÕ ®o b»ng c«ng nghÖ GPS cã ®é chÝnh x¸c t¬ng ®¬ng h¹ng IV
ph¶i ®¹t ®îc c¸c tham sè sau ®©y.
Sai sè trung ph¬ng t¬ng ®èi x¸c ®Þnh chiÒu dµi c¹nh lµ:
Víi S =3km th×:
= =
Sai sè trung ph¬ng t¬ng ®èi x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®iÓm yÕu lµ: mp =22mm
Sai sè trung ph¬ng t¬ng ®èi x¸c ®Þnh ph¬ng vÞ c¹nh lµ: m =11”
2. §èi víi líi ®êng chuyÒn ®a gi¸c vµ khinh vÜ
C¶ 2 cÊp khèng chÕ nµy ®Òu ®îc thµnh lËp b»ng ph¬ng ph¸p ®a
gi¸c cã sö dông c¸c m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö nªn viÖc tÝnh to¸n c¸c h¹n sai
cña 2 cÊp khèng chÕ nµy nh sau:
Tõ gi¸ trÞ m®g vµ mkv ta tÝnh sai sè trung ph¬ng t¬ng ®èi cho tõng
cÊp khèng chÕ theo c«ng thøc sau:
Sai sè khÐp cña tuyÕn ®a gi¸c cho phÐp lµ:
fs®g=2mi (I.31)
fs®g tuyÕn ®a gi¸c lµ:fs®g=2m®g=88mm
fskv tuyÕn kinh vÜ lµ:fskv=2mkv=176mm
SV: NguyÔn ThÕ Hïng Líp tr¾c ®Þa B_K48