Hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại công ty thương mại tài chính hải âu

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
Lêi nãi ®Çu
Nh÷ng n¨m qua, cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi ®i lªn
cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc, c¬ chÕ thÞ trêng còng cã sù
thay ®æi s©u s¾c, toµn diÖn vµ kÕ to¸n ngµy cµng trë
nªn quan träng, lu«n lµ c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu ®îc
trong qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ níc vµ cña mçi doanh
nghiÖp. §èi víi doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i th×
bé phËn kÕ to¸n gi÷ vai trß kh«ng thÓ thiÕu ®îc cho sù
tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, hç trî ®¾c lùc
cho ban l·nh ®¹o c«ng ty ho¹ch ®Þnh nh÷ng kÕ ho¹ch vµ
ph¬ng híng trong qu¸ tr×nh kinh doanh.
Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ b¸n hµng lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña mäi
doanh nghiÖp. Ngoµi viÖc liªn quan ®Õn c«ng t¸c qu¶n
trÞ doanh nghiÖp nã cßn ¶nh hëng ®Õn nguån tµi chÝnh
quèc gia: ThuÕ, c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ níc.
KÕ to¸n lµ m«n khoa häc qu¶n lÝ, lµ kü thuËt ghi
chÐp, ph©n lo¹i, tæng hîp cung cÊp sè liÖu vÒ ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh, vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh
nghiÖp vµ gióp nhµ qu¶n lÝ ®a ra quyÕt ®Þnh thÝch hîp.
H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét hÖ thèng th«ng tin vµ kiÓm tra
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, lµ qu¸ tr×nh quan s¸t vµ
ghi nhËn, hÖ thèng hãa vµ xö lÝ c¸c hiÖn tîng kinh tÕ
ph¸t sinh díi gãc ®é tiÒn tÖ, h¹ch to¸n kÕ to¸n trong
qu¶n lÝ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp chØ ®îc thùc hiÖn
tèt khi c«ng t¸c kÕ to¸n ®îc tæ chøc khoa häc vµ hîp lÝ.
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 1
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
§Ó thùc hiÖn tèt ®îc nghiÖp vô b¸n hµng th× kÕ
to¸n víi t c¸ch lµ mét c«ng cô qu¶n lÝ kinh tÕ còng ph¶i
®îc thay ®æi hoµn thiÖn cho phï hîp t×nh h×nh míi.
Trong thêi gian häc tËp t¹i trêng vµ thùc tËp t¹i c«ng ty
th¬ng m¹i tµi chÝnh H¶i ¢u, qua t×m hiÓu thùc tÕ nhËn
thÊy râ vai trß quan träng cña c«ng t¸c b¸n hµng, t«i
chän ®Ò tµi: ‘’Hoµn thiÖn kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i c«ng ty th¬ng m¹i tµi chÝnh H¶i ¢
u‘’.
§Ò tµi nµy ®îc chia thµnh 3 phÇn:
PhÇn 1: Lý luËn chung vÒ b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i doanh nghiÖp th¬ng m¹i nhá vµ
võa.
PhÇn 2: T×nh h×nh thùc tÕ vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i c«ng ty th¬ng m¹i tµi
chÝnh H¶i ¢u.
PhÇn 3: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn
c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng
vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i c«ng ty th¬ng m¹i tµi
chÝnh H¶i ¢u.
Do thêi gian kh«ng nhiÒu, do tr×nh ®é vµ kinh
nghiÖm thùc tÕ cßn h¹n chÕ, bµi viÕt cña t«i kh«ng tr¸nh
khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. T«i kÝnh mong nhËn ®-
îc ý kiÕn bæ sung cña c« gi¸o híng dÉn, cña c¸c thÇy c«
gi¸o trong khoa kÕ to¸n, c¸c anh chÞ trong c«ng ty th¬ng
m¹i tµi chÝnh H¶i ¢u cïng toµn thÓ c¸c b¹n ®Ó t«i rót ®îc
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 2
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
kinh nghiÖm trong viÖc hoµn thµnh giai ®o¹n thùc tËp vµ
vËn dông tèt h¬n nh÷ng kiÕn thøc ®· häc.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
PhÇn I
C¬ së lÝ luËn chung vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c
®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i doanh nghiÖp th¬ng m¹i
trong doanh nghiÖp võa vµ nhá.
I. sù cÇn thiÕt cña viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n
hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i doanh nghiÖp
th¬ng m¹i.
I.1. Kh¸i niÖm hµng hãa, b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ b¸n hµng:
I.1.a) Hµng hãa:
Hµng hãa lµ lo¹i vËt t, s¶n phÈm cã h×nh th¸i vËt
chÊt, doanh nghiÖp mua vÒ víi môc ®Ých ®Ó b¸n(b¸n
bu«n hoÆc b¸n lÎ).
Trong doanh nghiÖp, hµng hãa ®îc biÓu hiÖn trªn
hai mÆt: HiÖn vËt vµ gi¸ trÞ.
- HiÖn vËt ®îc cô thÓ bëi khèi lîng hay sè lîng vµ chÊt l-
îng.
- Gi¸ trÞ chÝnh lµ gi¸ thµnh cña hµng hãa nhËp kho hay
gi¸ vèn cña hµng hãa ®em b¸n.
I.1.b) B¸n hµng:
Lµ viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u vÒ hµng hãa, thµnh phÈm,
dÞch vô cho kh¸ch hµng, doanh nghiÖp thu tiÒn ngay hay
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 3
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
®îc quyÒn thu tiÒn. §ã chÝnh lµ qu¸ tr×nh vËn ®éng cña
vèn kinh doanh tõ vèn thµnh phÈm hµng hãa sang vèn
b»ng tiÒn vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶.
ChØ cã th«ng qua viÖc b¸n hµng-gi¸ trÞ s¶n phÈm
dÞch vô míi thùc hiÖn do ®ã míi cã ®iÒu kiÖn ®Ó thùc
hiÖn môc ®Ých cña nÒn s¶n xuÊt hµng hãa vµ t¸i s¶n
xuÊt kinh doanh kh«ng ngõng ®îc më réng. Doanh thu
b¸n hµng sÏ bï ®¾p ®îc chi phÝ bá ra, ®ång thêi kÕt qu¶
b¸n hµng sÏ quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh
nghiÖp.
Tiªu thô hµng hãa cã ý nghÜa trong nÒn kinh tÕ
quèc d©n nãi chung vµ ®èi víi doanh nghiÖp nãi riªng:
- NÒn kinh tÕ quèc d©n thùc hiÖn b¸n hµng lµ tiÒn
®Ò c©n ®èi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, gi÷a tiÒn - hµng
trong lu th«ng.
- B¶n th©n doanh nghiÖp, thùc hiÖn tèt kh©u b¸n
hµng lµ ph¬ng ph¸p d¸n tiÕp thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t
triÓn, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn më
réng t¸i s¶n xuÊt.
I.1.c) KÕt qu¶ b¸n hµng: lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña
ho¹t ®éng b¸n hµng.
KÕt qu¶ kinh doanh lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ho¹t ®éng kh¸c cña doanh
nghiÖp sau mét thêi k× nhÊt ®Þnh, biÓu hiÖn b»ng sè
tiÒn l·i hay lç.
KÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp gåm:
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 4
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
- KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh:
+ C¸ch x¸c ®Þnh:
Doanh thu thuÇn: Tæng doanh thu b¸n hµng -
Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i - ChiÕt khÊu b¸n hµng cho
ngêi mua- Gi¶m gi¸ hµng b¸n.
KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh = Doanh
thu thuÇn - TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n + TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n
bÞ tr¶ l¹i nhËp kho( nÕu hµng ®· x¸c ®Þnh lµ tiªu thô)-
Chi phÝ b¸n hµng - Chi phÝ qu¶n lÝ doanh nghiÖp.
- KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh = KÕt qu¶ ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh + kÕt qu¶ ho¹t ®éng tµi chÝnh +
KÕt qu¶ ho¹t ®éng kh¸c.
I.2. Yªu cÇu qu¶n lÝ ®èi víi ho¹t ®éng b¸n
hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng:
I.2.1. Sù cÇn thiÕt cña viÖc qu¶n lÝ hµng hãa
vµ yªu cÇu qu¶n lÝ.
ViÖc qu¶n lÝ hµng hãa trong doanh nghiÖp ë tÊt c¶
c¸c kh©u nh thu mua, b¶o qu¶n, dù tr÷… cã ý nghÜa rÊt
quan träng trong viÖc h¹ thÊp gi¸ thµnh nhËp kho cña
hµng hãa. §Ó tæ chøc tèt c«ng t¸c qu¶n lÝ hµng hãa ®ßi
hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®¸p øng yªu cÇu sau:
- Ph©n lo¹i tõng chñng lo¹i hµng hãa, s¾p xÕp trËt tù
gän gµng cã khoa häc ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc nhËp-xuÊt-
tån kho ®îc dÔ dµng.
- HÖ thèng kho tµng ®Çy ®ñ, ph¶i ®îc trang bÞ c¸c ph-
¬ng tiÖn b¶o qu¶n, c©n ®ong ®o ®Õm cÇn thiÕt ®Ó
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 5
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
h¹n chÕ viÖc hao hôt mÊt m¸t hµng hãa trong toµn
doanh nghiÖp.
- Ph¶i quy ®Þnh chÕ ®é tr¸ch nhiÖm vËt chÊt cho viÖc
qu¶n lÝ hµng hãa trong toµn doanh nghiÖp.
KÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n hµng hãa nãi riªng lµ
c«ng cô ®¾c lùc ®Ó qu¶n lÝ tµi chÝnh vµ qu¶n lÝ hµng
hãa. KÕ to¸n hµng hãa cung cÊp kÞp thêi chÝnh x¸c
th«ng tin vÒ t×nh h×nh mua, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö
dông hµng hãa.
I.2.2. Sù cÇn thiÕt qu¶n lÝ b¸n hµng vµ c¸c yªu
cÇu qu¶n lÝ.
Hµng hãa ®îc ®em b¸n cã thÓ lµ thµnh phÈm, hµng
hãa, vËt t hay lao vô, dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng.
ViÖc b¸n hµng cã thÓ tháa m·n nhu cÇu cña c¸ nh©n
®¬n vÞ ngoµi doanh nghiÖp gäi lµ b¸n hµng ra ngoµi.
Còng cã thÓ ®îc cung cÊp gi÷a c¸ nh©n ®¬n vÞ cña cïng
mét c«ng ty, mét tËp ®oµn… gäi lµ b¸n hµng néi bé.
Qu¸ tr×nh b¸n hµng ®îc coi lµ hoµn thµnh khi cã ®ñ
hai ®iÒu kiÖn:
- Göi hµng cho ngêi mua.
- Ngêi mua tr¶ tiÒn hay chÊp nhËn tr¶ tiÒn.
Doanh thu b¸n hµng cña doanh nghiÖp ®îc ghi nhËn
khi hµng hãa ®îc chuyÓn cho ngêi mua vµ thu ®îc tiÒn
b¸n hµng hoÆc chÊp nhËn thanh tr¶ tiÒn tuy theo h×nh
thøc thanh to¸n.
ViÖc thùc hiÖn tèt c«ng t¸c b¸n hµng thu doanh thu
vÒ cho doanh nghiÖp cã ý nghÜa rÊt quan träng, do vËy
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 6
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
trong c«ng t¸c qu¶n lý nghiÖp vô b¸n hµng cÇn ph¶i
n¾m b¾t, theo dâi chÆt chÏ tõng ph¬ng thøc b¸n hµng,
tõng thÓ thøc thanh to¸n, tõng kh¸ch hµng vµ tõng lo¹i
hµng b¸n ra, ®«n ®èc viÖc thanh to¸n, thu håi ®Çy ®ñ
kÞp thêi tiÒn vèn cña doanh nghiÖp.
§Ó t¨ng cêng c«ng t¸c chØ ®¹o s¶n xuÊt kinh
doanh, kÕ to¸n thùc sù lµ c«ng cô qu¶n lÝ s¾c bÐn, cã
hiÖu lùc, th× kÕ to¸n b¸n hµng ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c
nhiÖm vô sau:
- Tæ chøc theo dâi, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c ®Çy ®ñ,
kÞp thêi vµ gi¸m ®èc chÆt chÏ vÒ t×nh h×nh cã vµ sù
biÕn ®éng (nhËp- xuÊt) cña tõng lo¹i hµng hãa trªn c¶
hai mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ.
- Theo dâi, ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc chÆt chÏ qu¸
tr×nh b¸n hµng, ghi chÐp kÞp thêi, ®Çy ®ñ c¸c kho¶n
chi phÝ, thu nhËp b¸n hµng, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh th«ng qua doanh thu b¸n hµng mét c¸ch chÝnh
x¸c.
- Cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt cho
c¸c bé phËn liªn quan, ®ßng thêi ®Þnh k× cã tiÕn hµnh
ph©n tÝch kinh tÕ ®èi víi ho¹t ®éng b¸n hµng vµ x¸c
®Þnh kÕt qu¶.
II. kÕ to¸n b¸n hµng.
II.1. NhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c
®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong doanh nghiÖp th ¬ng
m¹i.
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 7
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
Hµng hãa cña doanh nghiÖp gåm nhiÒu lo¹i, nhiÒu
thø phÈm cÊp, nhiÒu thø hµng cho nªn yªu cÇu qu¶n lÝ
chóng vÒ mÆt kÕ to¸n kh«ng gièng nhau.vËy nhiÖm vô
chñ yÕu cña kÕ to¸n hµng hãa lµ:
- Ph¶n ¸nh vµ gi¸m s¸t t×nh h×nh thu mua, vËn
chuyÓn b¶o qu¶n vµ dù tr÷ hµng ho¸, t×nh h×nh nhËp
xuÊt vËt t hµng ho¸. TÝnh gi¸ thùc tÕ mua vµo cña hµng
ho¸ ®· thu mua vµ nhËp kho, kiÓm tra t×nh h×nh thùc
hiÖn kÕ ho¹ch thu mua, dù tr÷ vµ b¸n hµng nh¾m thóc
®Èy nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn hµng ho¸.
- Tæ chøc tèt kÕ to¸n chi tiÕt vËt t hµng ho¸ theo
tõng lo¹i tõng thø theo ®óng sè lîng vµ chÊt lîng hµng
ho¸. KÕt hîp chÆt chÏ gi÷a kÕ to¸n chi tiÕt víi h¹ch to¸n
nghiÖp vô ë kho, ë quÇy hµng vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ chÕ
®é kiÓm kª hµng ho¸ ë kho, ë quÇy hµng ®¶m b¶o sù
phï hîp sè hiÖn cã thùc tÕ víi sè ghi trong sæ kÕ to¸n.
II.2. C¸c ph¬ng thøc b¸n hµng vµ c¸c ph¬ng
thøc thanh to¸n:
HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp thêng ¸p dông hai ph¬ng
ph¸p b¸n hµng: B¸n hµng theo ph¬ng thøc göi hµng vµ
b¸n hµng theo ph¬ng thøc giao hµng trùc tiÕp.
 KÕ to¸n b¸n hµng theo ph¬ng thøc göi hµng:
Theo ph¬ng thøc nµy, khi xuÊt kho göi ®i, hµng vÉn
thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp, chØ khi nµo
kh¸ch hµng ®· tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n th×
khi Êy hµng míi chuyÒn quyÒn së h÷u vµ ®îc ghi nhËn
doanh thu b¸n hµng.
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 8
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
 §èi víi doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo
ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho göi hµng ho¸ ®i b¸n
hoÆc göi cho c¸c ®¹i lý nhê b¸n hé, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 157: Hµng göi ®i b¸n
Cã TK 156: Hµng ho¸
Trêng hîp mua hµng göi ®i b¸n ngay kh«ng nhËp kho,
kÕ to¸n ghi:
Nî TK 157: Hµng göi ®i b¸n
Cã TK 331: Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n
C¨n cø vµo giÊy th«ng b¸o chÊp nhËn thanh to¸n
hoÆc c¸c chøng tõ thanh to¸n tiÒn cña kh¸ch hµng, cña
c¬ së ®¹i lý b¸n hé vµ c¸c chøng tõ thanh to¸n kh¸c, kÕ
to¸n h¹ch to¸n doanh thu b¸n hµng:
Nî TK 111, 131 : Ph¶i thu cña ngêi mua
Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng ho¸
Cã TK 333: ThuÕ GTGT hµng b¸n
®ång thêi kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn cña sè hµng ®· b¸n
sang bªn nî TK 632.
Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 157: Hµng göi ®i b¸n
Hµng ho¸ ®· göi ®i hoÆc dÞch vô ®· thùc hiÖn,
kh¸ch hµng kh«ng chÊp nhËn, kÕ to¸n ph¶n ¸nh nghiÖp
vô nhËp l¹i kho.
Nî TK 156: Hµng ho¸
Cã TK 157: Hµng göi ®i b¸n
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 9
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
 §èi víi c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho
theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
§Çu kú, kÕt chuyÓn trÞ gi¸ thµnh phÈm göi ®i b¸n
cuèi kú tríc nhng cha ®îc chÊp nhËn thanh to¸n, kÕ to¸n
ghi:
Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 157: Hµng göi ®i b¸n
Cuèi kú, c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª thµnh phÈm göi
®i b¸n nhng cha ®îc x¸c ®Þnh lµ b¸n, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 157: Hµng göi ®i b¸n
Cã TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n
 KÕ to¸n b¸n hµng theo ph¬ng ph¸p giao
hµng trùc tiÕp:
§Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh b¸n hµng theo ph¬ng thøc
giao hµng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 632 (Gi¸ vèn
hµng b¸n).
 §èi víi ®¬n vÞ kÕ to¸n hµng tån kho theo
ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
- C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho, giao hµng trùc tiÕp cho
kh¸ch hµng, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 156: Hµng ho¸
- Trêng hîp doanh nghiÖp th¬ng m¹i mua b¸n hµng giao
tay ba, kÕ to¸n ghi:
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 10
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 331: Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n
- Trêng hîp doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm hoµn thµnh
nhng kh«ng nhËp kho mµ chuyÓn b¸n ngay, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 154: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh
dë dang
- Cuèi kú kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®· b¸n
vµo bªn nî TK 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.
Nî TK 911: X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
Cã TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n
Ngoµi ra c¸c trêng hîp b¸n lÎ hµng ho¸, b¸n hµng tr¶
gãp còng sö dông TK 632 (gi¸ vèn hµng b¸n) ®Ó ph¶n
¸nh t×nh h×nh gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®· b¸n.
II.3. KÕ to¸n nhËp - xuÊt kho hµng hãa.
 KÕ to¸n chi tiÕt hµng ho¸:
 Chøng tõ sö dông:
C¸c chøng tõ chñ yÕu: PhiÕu xuÊt kho, ho¸ ®¬n b¸n
hµng, phiÕu nhËp kho, biªn b¶n kiÓm kª...
Trªn c¬ së chøng tõ kÕ to¸n vÒ sù biÕn ®éng cña
hµng ho¸ ®Ó ph©n lo¹i tæng hîp vµ ghi sæ kÕ to¸n cho
thÝch hîp.
 H¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸:
H¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸ ë tõng kho trªn c¶ hai
lo¹i chØ tiªu: HiÖn vËt vµ Gi¸ trÞ.
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 11
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
§Ó tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸ hiÖn nay cã 3
ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸:
- Ph¬ng ph¸p ghi sæ song song.
- Ph¬ng ph¸p ghi sæ sè d.
- Ph¬ng ph¸p ghi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
§Æc ®iÓm chung cña ba ph¬ng ph¸p nµy lµ c«ng
viÖc ghi chÐp cña thñ kho lµ gièng nhau, ®îc thùc hiªn
trªn thÎ kho (theo chØ tiªu sè lîng).
 Theo ph¬ng ph¸p ghi sæ song song ë phßng kÕ
to¸n sö dông sæ (hay thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó ph¶n ¸nh
t×nh h×nh nhËp xuÊt, tån kho hµng ho¸ cho tõng lo¹i
hµng ho¸ theo chØ tiªu HiÖn vËt vµ Gi¸ trÞ, cuèi th¸ng
®èi chiÕu víi thÎ kho lµm c¨n cø lËp B¶ng kª.
 Ph¬ng ph¸p ghi sæ sè d theo tõng kho dïng cho c¶
n¨m ®Ó ghi sè tån kho cña tõng lo¹i, nhãm hµng ho¸ vµo
cuèi th¸ng theo chØ tiªu gi¸ trÞ. Cuèi th¸ng ®èi chiÕu sè
liÖu trªn sæ sè d vµ b¶ng kª tæng hîp nhËp - xuÊt - tån
hµng ho¸.
 Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, kÕ to¸n l¹i
më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh
nhËp - xuÊt - tån cña tõng lo¹i hµng ho¸ theo tõng kho
dïng cho c¶ n¨m. Cuèi th¸ng tiÕn hµnh kiÓm tra ®èi
chiÕu sè liÖu gi÷a sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi thÎ kho
vµ sè liÖu kÕ to¸n tæng hîp.
 KÕ to¸n tæng hîp hµng ho¸:
KÕ to¸n tæng hîp hµng ho¸ theo ph¬ng ph¸p kª khai
thêng xuyªn hay ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 12
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
 Ph¬ng ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng
ph¸p ph¶n ¸nh ghi chÐp thêng xuyªn liªn tôc c¸c tµi
kho¶n vµ sæ kÕ to¸n tæng hîp. Ph¬ng ph¸p nµy ®¶m
b¶o tÝnh chÝnh x¸c t×nh h×nh biÕn ®éng cña hµng ho¸.
 Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph¬ng ph¸p kÕ
to¸n kh«ng ph¶i theo dâi thêng xuyªn liªn tôc t×nh h×nh
nhËp xuÊt, tån kho trªn c¸c tµi kho¶n hµng tån kho, mµ
chØ theo dâi ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho ®Çu kú vµ
cuèi kú. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n tiÕn hµnh kiÓm kª vµ x¸c
®Þnh sè thùc tÕ cña hµng ho¸ ®Ó ghi vµo tµi kho¶n
hµng tån kho.
Hai ph¬ng ph¸p tæng hîp hµng ho¸ nªu trªn ®Òu cã
nh÷ng u ®iÓm vµ h¹n chÕ, cho nªn tuú vµo ®Æc ®iÓm
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ kÕ to¸n lùa
chän mét trong hai ph¬ng ph¸p ®Ó ®¶m b¶o viÖc theo
dâi, ghi chÐp trªn sæ kÕ to¸n.
II.4. KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n.
a) Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n.
- §¸nh gi¸ hµng hãa:
Trong kÕ to¸n cã thÓ sö dông hai c¸ch ®¸nh gi¸
hµng hãa: §¸nh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ vµ ®¸nh gi¸ theo
gi¸ h¹ch to¸n.
 §¸nh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ:
TrÞ gi¸ hµng hãa mua vÒ bao gåm:
- §èi víi doanh nghiÖp thuéc ®èi tîng nép thuÕ Gi¸ trÞ
gia t¨ng(GTGT) theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ, gi¸ trÞ
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 13
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
hµng hãa mua vµo lµ gi¸ mua thùc tÕ kh«ng cã thuÕ gi¸
trÞ gia t¨ng ®Çu vµo + chi phÝ thu mua thùc tÕ.
- §èi víi doanh nghiÖp thuéc ®èi tîng nép thuÕ GTGT
theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp trªn GTGT vµ c¬ së kinh
doanh kh«ng thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT, gi¸ trÞ
hµng ho¸ mua vµo lµ tæng gi¸ thanh to¸n (bao gåm c¶
thuÕ GTGT ®Çu vµo) + chi phÝ thu mua thùc tÕ.
- Trêng hîp doanh nghiÖp mua hµng ho¸ vÒ b¸n nhng
cÇn ph¶i qua s¬ chÕ ph©n lo¹i, chän läc th× gi¸ mua cña
hµng ho¸ bao gåm gi¸ mua + chi phÝ gia c«ng s¬ chÕ.
§èi víi hµng ho¸ xuÊt kho còng ®îc tÝnh theo gi¸ vèn
thùc tÕ. Tuú theo ®Æc ®iÓm riªng cña tõng doanh
nghiÖp mµ ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau:
 Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n :
Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ s¶n phÈm vµ trÞ
gi¸ mua cña hµng ho¸ xuÊt kho trong kú ®îc tÝnh theo
c«ng thøc:
Gi¸ thùc tÕ Sè lîng tõng Gi¸ ®¬n vÞ
tõng lo¹i xuÊt = lo¹i xuÊt kho x b×nh qu©n
kho
 Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¶ thiÕt nh÷ng l« hµng nµo
nhËp kho tríc th× tÝnh gi¸ mua vµo cña nã cho hµng ho¸
xuÊt tríc, nhËp sau th× tÝnh sau. Ph¬ng ph¸p nµy thÝch
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 14
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
hîp trong trêng hîp gi¸ c¶ æn ®Þnh hoÆc cã xu híng
gi¶m.
 Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc:
Theo c¸ch nµy, gi¶ thiÕt nh÷ng l« hµng nµo nhËp kho
sau ®îc tÝnh gi¸ mua vµo cña nã cho l« hµng nµo xuÊt tr-
íc, nhËp tríc th× tÝnh sau
 Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp:
Khi ta nhËn biÕt gi¸ thùc tÕ cña tõng thø hoÆc lo¹i
hµng ho¸ theo tõng lÇn nhËp kho th× cã thÓ ®Þnh gi¸
cho nã theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh.
 Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú:
C¨n cø vµo gi¸ trÞ thùc tÕ hµng ho¸ tån ®Çu kú ®Ó
tÝnh gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n, sau ®ã c¨n cø vµo sè lîng
xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n ®Çu kú ®Ó tÝnh ra gi¸
thùc tÕ xuÊt kho.
 §¸nh gi¸ theo gi¸ h¹ch to¸n:
Doanh nghiÖp cã thÓ sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi
chÐp kÞp thêi t×nh h×nh biÕn ®éng hµng ngµy cña hµng
ho¸ mét c¸ch æn ®Þnh. Gi¸ cã thÓ chän hoÆc lµm c¬ së
x©y dùng gi¸ h¹ch to¸n lµ gi¸ kÕ ho¹ch hay lµ gi¸ nhËp
kho, hÖ sè gi÷a gi¸ thùc tÕ víi gi¸ h¹ch to¸n lµm c¬ së
tÝnh gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ xuÊt kho trong kú.
C«ng thøc tÝnh:
Gi¸ thùc tÕ tõng Gi¸ h¹ch to¸n
lo¹i xuÊt kho tõng lo¹i xuÊt HÖ sè gi¸ tõng
(hoÆc tån kho = kho (hoÆc x lo¹i
cuèi kú) tån kho cuèi
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 15
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
kú)
HÖ sè gi¸ ®îc tÝnh cho tõng lo¹i, tõng nhãm, tõng thø
hµng ho¸ tuú thuéc vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña
doanh nghiÖp.
b) Kế toán xác định giá vốn hàng bán trong trường hợp kế toán
hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên.
b.1 Trường hợp hàng gửi đi bán:
Để phản ánh sự biến động và số liệu có giá vốn hàng gửi đi bán kế
toán sử dụng TK 157- Hàng gửi đi bán. Nội dung của tài khoản này như
sau:
Bên nợ:
+Giá vốn hàng hóa, giá thành sản phẩm gửi cho khách hàng hoặc
gửi đại lý.
+Trị giá vốn thực tế lao vụ dịch vụ đã thực hiện với KH chưa được
chấp nhận.
+Kết chuyển trị giá vốn thành phẩm, hàng hóa gửi đi, lao vụ đã
cung cấp chưa được khách hàng chấp nhận thanh toán cuối kì (phương
pháp KKĐK)
Bên có:
+Giá vốn hàng hóa, giá thành sản phẩm, lao vụ, dịch vụ đã được
khách hàng thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán.
+Trị giá vốn thành phẩm, hàng hóa đã gửi đi bị khách hàng hoặc
đại lý trả lại.
+Kết chuyển trị giá vốn hàng hóa, thành phẩm đã gửi đi, lao vụ đã
cung cấp chưa được khách hàng chấp nhận thanh toán đầu kì (phương
pháp KKĐK).
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 16
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
Số dư bên nợ: Trị giá vốn thành phẩm, hàng hóa đã gửi đi, lao vụ đã
cung cấp chưa được khách hàng chấp nhận thanh toán.
Kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu:
1. Căn cứ vào trị giá vốn thực tế của hàng hóa thành phẩm xuất kho.
Nợ TK 157-hàng gửi đi bán
Có TK -155,156
2. Đối với doanh nghiệp thương mại, trường hợp mua hàng gửi bán thẳng
cho đại lý, không nhập kho kế toán ghi sổ:
Nợ TK 157-hàng gửi đi bán
Nợ TK 133-thuế gtgt được khấu trừ
Có TK 331- Phải trả người bán.
3. Phản ánh trị giá vốn của thành phẩm-hàng hóa được tiêu thụ trong kỳ,
căn cứ vào chứng từ và bảng kê thanh toán hàng đại lí hoặc thông báo
chấp nhận thanh toán của khách hàng, kế toán ghi sổ
Nợ TK 632-giá vốn hàng bán.
Có TK 157- hàng gửi đi bán.
4. Trường hợp thành phẩm hàng hóa hoặc lao vụ dịch vụ đã thực hiện,
không được khách hàng chấp nhận, bị trả lại, kế toán ghi sổ:
Nợ TK 155- Thành phẩm.
Nợ TK 156(1561)-Hàng hóa.
Có TK 157- Hàng gửi đi bán.
b.2. Trường hợp bán hàng theo phương thức bán hàng trực tiếp.
Kế toán sử dụng tài khoản 632- giá vốn hàng bán, kết cấu tài khoản
này như sau:
Bên nợ:
+ Giá vốn thực tế của sản phẩm - HH xuất đã bán, lao vụ, dịch vụ đã
tiêu thụ trong kì.
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 17
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
+Chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công vượt trên mức bình
thường và chi phí sản xuất chung cố định không phân bổ không được tính
vào giá trị hàng tồn kho mà phải tính vào giá vốn hàng bán trong kì.
+Các khoản hao hụt, mất mát của hàng tồn kho sau khi trừ phần
bồi thường do trách nhiệm cá nhân gây ra
……
Bên có:
+Hoàn nhập số chênh lệch dự phòng giảm giá hàng tồn kho cuối
năm trước lớn hơn mức cần lập cuối năm nay.
+Kết chuyển giá vốn thực tế của sản phẩm - hàng hóa, dịch vụ đã
tiêu thụ trong kì để xác định kết quả.
+Giá vốn thực tế của TP-HH đã bán bị người mua trả lại
+Kết chuyển toàn bộ chi phí kinh doanh BĐSĐT trong kỳ để xác
định kết quả
TK 632 không có số dư cuối kỳ.
Phương pháp kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu:
1)Trị giá vốn của thành phẩm, hàng hóa, hoặc lao vụ dịch vụ được
giao bán trực tiếp, kế toán ghi sổ:
Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán
Có TK 155,156,154
2) Trường hợp doanh nghiệp thương mại, mua hàng hóa không
nhập kho, mà giao bán tay ba, căn cứ vào hóa đơn GTGT, kế toán ghi sổ
Nợ TK 632 - Giá vốn hàng hóa
Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ
Có TK 331 - Phải trả người bán
3) Định kỳ tính, trích khấu hao TSCĐ là bất động sản đầu tư nắm
giữ chờ tăng giá hoặc cho thuê hoạt động, ghi:
Nợ TK 632- (Chi tiết chi phí kinh doanh BĐS đầu tư)
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 18
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
Có TK 2147 - Hao mßn bất động sản đầu tư.
4) Các chi phí phát sinh liên quan đến cho thuê hoạt động bất
động sản đầu tư, ghi:
a) Nếu chi phí phát sinh không lớn, ghi:
Nợ TK 632- (Chi tiết chi phí kinh doanh BĐS đầu tư)
Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (Nếu có)
Cã c¸c TK - 111, 112, 331, 334,…
b) Nếu chi phí phát sinh nhiều và cần phải tính giá thành dịch vụ
cho thuê bất động sản đầu tư thì thực hiện theo hướng dẫn kế tóan cho
thuê tài sản là cho thuê hoạt động.
5) Trường hợp thành phẩm - hàng hóa đã bán bị khách hàng trả
lại, căn cứ vào giá vốn thực tế tại thời điểm xuất bán, kế toán ghi sổ:
Nợ TK 155,156
Có TK 632 - Giá vốn hàng bán
6) Cuối kỳ, tính toán và phân bổ chi phí mua hàng đối với các
DNTM, kế toán ghi :
Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán
Có TK 1562 - Chi phí mua hàng
7) Phản ánh khoản hao hụt, mất mát của hàng tồn kho sau khi đã
trừ phần bồi thường, kế toán ghi sổ:
Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán
Có TK 152, 153, 155, 156, 1381...
8) Trường hợp mức sản phẩm sản xuất thực tế thấp lớn hơn công
suất bình thường, kế toán tính toán và xác định chi phí sản xuất chung
phân bổ và chi phí chế biến cho mỗi đơn vị sản phẩm, khoản chi phí sản
xuất chung không phân bố ghi nhận vào giá vốn hàng bán trong kì, kế
toán ghi.
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 19
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
C«ng ty th¬ng m¹i - tµi chÝnh H¶i ¢u
Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán
Có TK 627- Chi phí SX chung
9) Chi phí tự xây dựng, tự chế tài sản cố định vượt quá mức bình
thường, không được tính vào nguyên giá tài sản cố định, kế toán ghi sổ:
Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán
Có TK 154: ( Nếu tự chế)
Có TK 241: ( Nếu tự xây dựng)
10) Trích lập và xử lý dự phòng giảm giá hàng tồn kho:
Cuối kỳ kế toán, trích lập DP giảm giá hàng tồn kho cho kỳ tiếp
theo, kế toán ghi sổ:
Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán
Có TK 159 - Dự phòng giảm giá hàng tồn kho
Cuối kỳ kế toán tiếp theo so sánh số đã trích lập dự phòng giảm giá
hàng tồn kho trước đây(cuối kỳ trước) với mức cần phải trích lập cho kỳ
tiếp theo để trích lập bổ sung hoặc hoàn nhập vào cuối kỳ này.
10a) Nếu số phải trích lập cho kỳ tiếp theo lớn hơn số đã trích lập
dự phòng giảm giá hàng tồn kho trước đây, trích bổ sung số chênh lệch
vào cuối kỳ này, kế toán ghi:
Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán
Có TK 159 - Dự phòng giảm giá hàng tồn kho
10b) Ngược lại, khoản chênh lệch nhỏ hơn được hoàn nhập giảm
chi phí cuối kỳ này theo QĐ 15/2006 (hoặc theo TT 13/2006 thì ghi tăng
thu nhập khác)
Nợ TK 159 - Dự phòng giảm giá hàng tồn kho
Có TK 632 - Giá vốn hàng bán (hoặc có TK 711?)
11) Cuối kỳ, kết chuyển trị giá vốn của hàng hóa, thành phẩm
xuất đã bán, lao vụ dịch vụ đã bán để xác định kết quả, kế toán ghi sổ:
Nợ TK 911 - Xác định KQKD
Có TK 632 - Giá vốn hàng bán
SV: NguyÔn TuÊn Anh - Líp CQ43/21.09 20